शास्त्रीय सामान्यज्ञान

(१) ऊर्जेचा नैसर्गिक स्त्रोत कोणता ?

--- सूर्य
------------------------------------------------------------
(२) सूर्याच्या उष्णतेमुळे जलाशयातील पाण्याचे कशात
रूपांतर होते ?

--- बाष्पीभवन
---------------------------------------------------------------
(३) अन्नपदार्थांची ऊर्जा कोणत्या परिमाणात मोजली जाते ?

--- कॅलरीज
-------------------------------------------------------------
(४) इंद्रधनुष्यात शेवटचा रंग कोणता ?

--- जांभळा
---------------------------------------------------------------
(५)समुद्रातील त्सुनामी लाटा कशामुळे निर्माण होतात ?

--- पाण्याखालील भूकंप
-------------------------------------------------------------
(६) कोणत्या धातूला धातूंचा राजा म्हणतात ?

--- सोने
------------------------------------------------------------------
(७) बर्फामध्ये काय मिसळल्यावर तो वितळण्यास खूप
वेळ लागतो ?

--- मीठ
--------------------------------------------------------------
(८) मानवास माहित असलेला सर्वात कठीण पदार्थ कोणता ?

--- हिरा
-------------------------------------------------------------
(९) कोणता रंग अधिक उष्णता आकर्षित करतो ?

--- काळा
---------------------------------------------------------------
(१०) वर चढणा-या आणि ज्याला आधाराची गरज
अशा वनस्पतीचा प्रकार काय असतो ?

--- वेल
-------------------------------------------------------------
(११) उडणारा सस्तन प्राणी कोणता ?

--- वटवाघूळ
------------------------------------------------------------
(१२) हत्ती कशाने पाणी पितो ?

--- सोंडेने
-----------------------------------------------------------
(१३) झाडाचे वय कशावरून ठरवितात ?

--- झाडाच्या बुंध्याच्या आतील वर्तुळावरून.
==============================
संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा.शिक्षक)
पिंपळनेर ता. साक्री जि. धुळे
९४२२७३६७७५

बोला इंग्रजी- लिहा मराठी(अॅ, आॅ चे शब्द)

   

(1)बाॅल काॅल फाॅल डाॅल बाॅटल अँगल 

(2)कॅच मॅच वाॅच टॅक्स टाॅस साॅस 

(3) रॅम जॅम डॅम फाॅर्म साॅय जॅक 

(4) राॅकेट पाॅकेट जाॅकिट लाॅकेट फाॅल्ट 

(5)फाॅरेस्ट आॅगस्ट अॅक्ट फॅक्ट टॅक्ट 

(6)बाॅईल काॅइल साॅईल आॅईल चॅनेल 

(7)कॅन्सल कॅन्डल हॅण्डबाॅल हाॅस्पिटल 

(8)हाॅट काॅट डाॅट बाॅम्ब लाॅक हाॅटेल 

(9)बॅण्ड हॅन्ड लॅन्ड स्टॅण्ड साॅक्स 

(10)कॅप मॅप गॅप स्टाॅप लॅम्प फॅक्स 

(11)बॅड मॅड पॅड फ्राॅय ड्राॅय लॅब रँक

(12)बॅट फॅट मॅट कॅरट गाॅड राॅड बॅन्ड 

(13)बाॅय टाॅय जाॅय एनजाॅय काॅलेज 

(14) व्हॅन फॅन कॅन पॅन हाॅर्न वाॅचमन 

( 15)काॅइन काॅटन माॅर्डन गाॅगल काॅमेडी

(16)बाॅक्स आॅक्स फाॅक्स झेराॅक्स आॅफिस 

(17)कॅमेरा काॅलरा कॅरम प्लॅटफॉर्म टाॅप 

(18)ब्लॅक पॅक रॅक बँक मॅजिक टाॅनिक 

(19)आॅरिंज काॅलनी टॅक्सी गॅरंटी 

(20) लाॅरि कॅरी फॅक्टरी बॅटरी गॅलरी 

(21)काॅपी हाॅकी आॅटो ट्राॅफी वाॅशिंग 

(22)आॅफर आॅफीसर मॅनेजर कॅन्सर पाॅवर 

(23)कॅलेंडर अॅस्टर काॅर्नर आॅर्डर बाॅर्डर 

(24)आॅडिटर पँथर कॅनल अॅक्टर टँकर 

(25)कॅप्टन फॅशन आॅगस्ट आॅक्टोबर टाॅवर 

(26)काॅन्ट्रॅक्टर प्लॅस्टर पॅन्ट ड्रॉईंग मॅटर

=========================

संकलक :-  शंकर सिताराम चौरे ( प्रा शिक्षक )

    जि. प. प्रा. शाळा - जामनेपाडा 

    केंद्र - रोहोड ता. साक्री जि. धुळे 

     📞 ९४२२७३६७७५        

वाक्प्रचार व त्यांचे अर्थ

(१) टंगळमंगळ करणे.
--- कामचुकारपणा करणे.
-----------------------------------------------------
(२) वणवण भटकणे.
--- खूप फिरणे.
-----------------------------------------------------
(३) रीघ लागणे.
--- गर्दी होणे.
-----------------------------------------------------
(४) भरारी मारणे.
--- वेगाने प्रवास करणे.
----------------------------------------------------
(५) बारा वाजणे.
--- पूर्ण नाश होणे.
----------------------------------------------------
(६) बट्ट्याबोळ होणे.
--- कामाचा नाश होणे.
----------------------------------------------------
(७) प्रतिक्षा करणे.
--- वाट पाहणे.
-----------------------------------------------------
(८) नामशेष होणे.
--- नष्ट होणे.
----------------------------------------------------
(९) धीर खचणे.
--- हिंमत नाहीशी होणे.
----------------------------------------------------
(१०) ढवळाढवळ करणे.
--- हस्तक्षेप करणे.
----------------------------------------------------
(११) चलबिचल सुरू होणे.
--- अस्वस्थ वाटणे.
----------------------------------------------------
(१२) गयावया करणे.
--- काकुळतीस येऊन बोलणे.
-----------------------------------------------------
(१३) कायापालट करणे.
--- पूर्णपणे बदल घडून येणे.
-----------------------------------------------------
(१४) काडीमोड होणे.
--- संबंध तोडणे.
-----------------------------------------------------
(१५) उहापोह करणे.
---- चर्चा करणे.
---------------------------------------------------
(१६) ससेमिरा लागणे.
--- कायम त्रास होणे.
---------------------------------------------------
(१७) शहानिशा करणे.
--- खात्री करून घेणे.
---------------------------------------------------
(१८) विचारविनिमय करणे.
--- सल्लामसलत करणे.
----------------------------------------------------
(१९) ढसाढसा रडणे.
--- मोठ्याने रडणे.
----------------------------------------------------
(२०) तारांबळ उडणे.
--- गोंधळूण जाणे.
----------------------------------------------------
(२१) विश्वासघात करणे.
--- दिलेला शब्द न पाळणे.
-----------------------------------------------------
(२२) ठावठिकाणा नसणे.
--- वास्तव्य माहीत नसणे.
============================
संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)
पिंपळनेर ता. साक्री जि. धुळे
९४२२७३६७७५

आपला भारत ( सामान्यज्ञान )

(१) भारतीय राष्ट्रध्वजातील केशरी रंग कशाचे प्रतिक आहे ?

--- त्याग व शौर्याचे
------------------------------------------------------------
((२) भारतीय राष्ट्रध्वजावरील पांढरा रंग कशाचे
प्रतिक आहे ?

--- शांतीचा संदेश
-----------------------------------------------------------
(३) भारतीय राष्ट्रध्वजावरील हिरवा रंग कशाचे प्रतिक आहे ?

--- समृद्धीचे प्रतिक
-----------------------------------------------------------
(४)भारतीय राष्ट्रध्वजावर निळ्या रंगाचे कोणते चक्र
आहे ?

--- अशोकचक्र
--------------------------------------------------------------
(५) २६ जानेवारी हा दिवस आपण कोणता दिन म्हणून साजरा करतो ?

--- प्रजासत्ताक दिन
------------------------------------------------------------
(६) संविधानास दुसरे नांव काय ?

--- राज्यघटना
------------------------------------------------------------
(७) भारताने कोणत्या शासनपध्दतीचा स्विकार केला ?

--- लोकशाही
---------------------------------------------------------------
(८) १५ आॅगस्ट हा दिवस आपण कोणता दिन म्हणून साजरा करतो ?

--- स्वातंत्र्य दिन
--------------------------------------------------------------
(९) भारतीय राजमुद्रा कोणती ?

--- सारनाथ स्तंभावरील चार सिंह असलेली मुद्रा (चित्र)
---------------------------------------------------------------
(१०) भारतीय राजमुद्रेखाली कोणते वचन आहे ?

--- सत्यमेव जयते.
--------------------------------------------------------------
(११) भारतीय राष्ट्रध्वजावरील असलेल्या अशोकचक्र कशाचे प्रतिक आहे ?

--- गतीचे प्रतिक
--------------------------------------------------------------
संकलन :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)
पिंपळनेर ता. साक्री जि. धुळे
९४२२७३६७७५

शब्द वैरी ( विरूद्धार्थी शब्द )

वधू × वर
निकट × दूर
आत × बाहेर
माहेर × सासर

आदर × अनादर
होकार × नकार
कोमल × कठोर
जीत × हार

भित्रा × शूर
सौम्य × प्रखर
कर्कश × मधूर
उजेड × अंधार

पायथा × शिखर
मालक × नोकर
गरीब × अमीर
मठ्ठ × हुशार

कुरूप × सुंदर
कंजूष × उदार
साव × चोर
चूक × बरोबर

सुरेल × बेसुर
निरक्षर × साक्षर
रोख × उधार
अगोदर × नंतर

आरंभ × अखेर
चढ × उतार
उशिर × लवकर
मर्त्य × अमर
--------------------------------------------------
©️®️ लेखन:- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक)
पिंपळनेर ता. साक्री, जि. धुळे
९४२२७३६७७५

महाराष्ट्रातील प्रमुख धरणे व नद्या -- जिल्हे

(१) चणकापूर धरण कोणत्या नदीवर आहे ?
उत्तर-- गिरणा (नाशिक जिल्हा)
------------------------------------------------------------
(२) खडकवासला धरण कोणत्या नदीवर आहे ?
उत्तर-- मुठा ( पुणे जिल्हा)
------------------------------------------------------------
(३) भंडारदरा धरण कोणत्या नदीवर आहे ?
उत्तर-- प्रवरा ( अहमदनगर जिल्हा)
------------------------------------------------------------
(४) भाटघर धरण कोणत्या नदीवर आहे ?
उत्तर-- वेळवंडी (पुणे जिल्हा)
------------------------------------------------------------
(५) जायकवाडी धरण कोणत्या नदीवर आहे ?
उत्तर-- गोदावरी ( औरंगाबाद जिल्हा)
------------------------------------------------------------
(६) गंगापूर धरण कोणत्या नदीवर आहे ?
उत्तर-- गोदावरी (नाशिक जिल्हा)
------------------------------------------------------------
(७) राधानगरी धरण कोणत्या नदीवर आहे ?
उत्तर-- भोगावती ( कोल्हापूर जिल्हा)
-----------------------------------------------------------
(८) येलदरी धरण कोणत्या नदीवर आहे ?
उत्तर-- पूर्णा ( परभणी जिल्हा)
----------------------------------------------------------
(९) तानसा धरण कोणत्या नदीवर आहे ?
उत्तर-- तानसा ( ठाणे जिल्हा)
-----------------------------------------------------------
(१०)कोयना(शिवाजीनगर) धरण कोणत्या नदीवर आहे ?
उत्तर-- कोयना ( सातारा जिल्हा)
-----------------------------------------------------------
(११) मूळशी धरण कोणत्या नदीवर आहे ?
उत्तर-- मुळा (पुणे जिल्हा)
----------------------------------------------------------
(१२) अनेर धरण कोणत्या नदीवर आहे ?
उत्तर-- अनेर ( धुळे जिल्हा)
----------------------------------------------------------
(१३) बिंदूसरा धरण कोणत्या नदीवर आहे ?
उत्तर-- बिंदूसरा ( बीड जिल्हा)
---------------------------------------------------------
(१४) पैनगंगा धरण कोणत्या नदीवर आहे ?
उत्तर-- पैनगंगा (बुलढाणा जिल्हा )
---------------------------------------------------------
(१५) धोम धरण कोणत्या नदीवर आहे ?
उत्तर-- कृष्णा ( सातारा जिल्हा)
----------------------------------------------------------
(१६) पाणशेत धरण कोणत्या नदीवर आहे ?
उत्तर-- अंबी (मुठा नदीची उपनदी) (पुणे जिल्हा)
---------------------------------------------------------
(१७) तिल्लारी धरण कोणत्या नदीवर आहे ?
उत्तर-- तिल्लारी ( कोल्हापूर जिल्हा)
-----------------------------------------------------------
(१८) दारणा धरण कोणत्या नदीवर आहे ?
उत्तर -- दारणा (नाशिक जिल्हा)
===============================
संकलक :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक)
पिंपळनेर ता. साक्री जि. धुळे
९४२२७३६७७५

शब्द स्नेही (समानार्थी शब्द)

झेंडा ध्वज निशाण
सुंदर सुरेख छान
वंदन प्रणाम नमन
जवान युवक तरूण

सैन्य फौज दल
आश्चर्य अचंबा नवल
तरबेज निपुण कुशल
महा विराट विशाल

युध्द लढाई समर
शर बाण तीर
चाणाक्ष हुशार चतुर
भूषण दागिना अलंकार

प्रतिज्ञा शपथ वचन
गरीब दीन निर्धन
विश्व जग भुवन
घर गृह सदन

नीलकंठ मोर मयूर
अवधी वेळ अवसर
पराक्रमी योध्दा वीर
किमया जादू चमत्कार

गौरव अभिनंदन सन्मान
प्राचीन पूर्वीचा पुरातन
कठीण दुर्धर गहन
संपदा संपत्ती धन
======================
लेखन:- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक)
पिंपळनेर ता. साक्री जि. धुळे
९४२२७३६७७५

आपला देश --आपले संविधान

(१) भारतीय संविधान म्हणजे काय  ?

---    लोकशाही पद्धतीने देशाचा कारभार चालवण्यासाठी संविधानाची गरज होती. त्यासाठी संविधान सभेची स्थापना करण्यात आली. या सभेने स्वीकारलेल्या संविधानाची अंमलबजावणी २६ जानेवारी १९५० पासून सुरू करण्यात आली. भारतीय संविधान हे लिखित स्वरूपात असून त्यात भारतीय नागरिकांचे हक्क स्पष्ट केलेले आहेत. तसेच नागरिकांची कर्तव्येही सांगितली आहेत. संविधानात दिलेल्या नियमांनुसार आपले प्रतिनिधी राज्यकारभार करतात.
---------------------------------------------------------

(२) २६ जानेवारी हा दिवस आपण प्रजासत्ताक दिन म्हणून आपण का साजरा करतो.

--  आपल्या देशाचा राज्यकारभार लोकशाही पद्धतीने करण्यास २६ जानेवारी १९५० पासून सुरूवात झाली. म्हणून २६ जानेवारी हा दिवस आपण प्रजासत्ताक दिन म्हणून साजरा करतो.
--------------------------------------------------

(३) आपल्या देशाची कोणती तीन संरक्षक दले दिल्ली येथे प्रजासत्ताक दिनाच्या संचलनात सहभागी होतात  ?

---  प्रजासत्ताक दिनाच्या संचलनात भूदल, नौदल आणि हवाईदल ही देशाची तीन संरक्षक दले  सहभागी होतात.
-----------------------------------------------------

(४)भारतीय संविधान का निर्माण करण्यात आले ?

--- आपल्या देशाच्या राज्यकारभारासाठी संविधान निर्माण करण्यात आले आहे . राज्यकारभार करताना लोकप्रतिनिधी संविधानातील नियमांचा आधार घेतात. त्यामुळे कोणावरही अन्याय होत नाही. संविधानात नागरिकांचे हक्क व कर्तव्येही सांगितली असल्याने नागरिकांनाही संविधानाचा उपयोग होतो.
=============================
संकलन :-  शंकर सिताराम चौरे ( प्रा.शिक्षक)
               पिंपळनेर ता. साक्री, जि. धुळे
                ९४२२७३६७७५

सामान्यज्ञान (धर्म - प्रार्थना स्थळे/धर्म व त्यांचे ग्रंथ )

१)बौद्ध धर्माच्या प्रार्थना स्थळाला काय म्हणतात  ?

उत्तर -- विहार
--------------------------------------------------
२)हिंदू धर्माच्या प्रार्थना स्थळाला काय म्हणतात  ?

उत्तर -- मंदिर,  देऊळ
--------------------------------------------------
३)मुस्लिम धर्माच्या प्रार्थना स्थळाला काय म्हणतात ?

उत्तर -- मशीद
--------------------------------------------------
४)शिख धर्माच्या प्रार्थना स्थळाला काय म्हणतात  ?

उत्तर -- गुरूद्वारा
--------------------------------------------------
५)पारशी धर्माच्या प्रार्थना स्थळाला काय म्हणतात ?

उत्तर -- अग्यारी
--------------------------------------------------
(६)जैन धर्माच्या प्रार्थना स्थळाला काय म्हणतात ?

उत्तर -- दिलवाडा
--------------------------------------------------
(७)ख्रिश्चन धर्माच्या प्रार्थना स्थळाला काय म्हणतात ?

उत्तर -- चर्च
--------------------------------------------------
(८)हिंदू धर्माचा प्रमुख धर्म ग्रंथ कोणता  ?

उत्तर -- रामायण, भगवतगीता, महाभारत
--------------------------------------------------
(९)शिख धर्माचा प्रमुख धर्म ग्रंथ कोणता  ?

उत्तर -- गुरुग्रंथसाहेब
--------------------------------------------------
(१०)बौद्ध धर्माचा प्रमुख धर्म ग्रंथ कोणता  ?

उत्तर  -- त्रिपिटीका
--------------------------------------------------
(११)जैन धर्माचा प्रमुख धर्म ग्रंथ कोणता  ?

उत्तर -- आगम
============================
संकलक :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक)
         पिंपळनेर ता. साक्री जि. धुळे
         ९४२२७३६७७५

शब्द सोबती (समानार्थी शब्द)

 
लघु छोटा लहान
जल नीर जीवन
आकाश नभ  गगन
अरण्य जंगल वन

किल्ला दुर्ग गड
गार शीतल थंड 
खडक पाषाण दगड
नाद छंद आवड

उद्यान बाग  उपवन
पुष्प फुल सुमन
गृह घर सदन 
वायू वारा पवन

तीर किनारा तट
पथ मार्ग वाट
प्रातःकाळ उषा पहाट
थवा घोळका गट

सिंधू समुद्र सागर
नाव नौका तर
बळ  शक्ती जोर
सुलभ सोपा सुकर

काळोख तमिर अंधार
दिन दिवस वासर
सुर देव ईश्वर
मानव मनुष्य नर

==========================
लेखन  :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा शिक्षक )
    पिंपळनेर  ता. साक्री जि.
      ९४२२७३६७७५

मराठी व्याकरण -- शुध्द लेखन

(१) मराठी शब्दाचे उपान्त्य अक्षर ई किंवा ऊ
    असेल  तर त्याचे सामान्यरूप करताना ते 
    -हस्व लिहिवे.

      शब्द        --    सामान्य रूप

    (१) पूर        --   पुरात
    (२) चूल      --    चुलीला
    (३) भूक     --     भुकेने
    (४) मूल       --    मुलाने
    (५) तूप        --   तुपात
    (६) फूल      --    फुलास
    (७) गूळ      --    गुळाच्या
    (८) सून      --     सुनेने
    (९) खून      --    खुनी
    (१०) खूश    --   खुशीने
    (११) चूक     --   चुकीने
    (१२) पीक    --   पिकात
    (१३) बीळ     --  बिळात
    (१४) जमीन  --  जमिनीला
    (१५) दीर       -- दिराला
    (१६) गरीब     -- गरिबास
    (१७) वडील    -- वडिलांना
     (१८) जीभ     -- जिभेने
     (१९) मजूर    --  मजुराने
     (२०) तीळ     -- तिळाचा
     (२१) उशीर    -- उशिराने
     (२२) दूध      --  दुधावर
============================
संकलक :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक)
          पिंपळनेर ता. साक्री  जि. धुळे
           ९४२२७३६७७५

महाराष्ट्र राज्य (सामान्यज्ञान )

(१)महाराष्ट्रातील सर्वाधिक आदिवासी लोकसंख्येचा जिल्हा कोणता  ?

--- नंदुरबार

--------------------------------------------------

(२) महाराष्ट्रातील सर्वाधिक वनांचा जिल्हा कोणता ?

---  गडचिरोली
--------------------------------------------------

(३) महाराष्ट्रातील लेण्यांचा जिल्हा कोणता ?

---  औरंगाबाद
--------------------------------------------------

(४) महाराष्ट्रातील कुस्तीगीरांचा जिल्हा कोणता ?

---  कोल्हापूर
--------------------------------------------------

(५) महाराष्ट्रातील तलावांचा जिल्हा कोणता  ?

---  गोदिंया
--------------------------------------------------

(६) महाराष्ट्रातील पहिला पर्यटन जिल्हा कोणता  ?

---  सिंधुदुर्ग
--------------------------------------------------

(७) महाराष्ट्रातील पहिली स्त्री शिक्षिका कोण  ?

---  सावित्रीबाई फुले
--------------------------------------------------

(८) महाराष्ट्राची राजभाषा कोणती  ?

---  मराठी
--------------------------------------------------

(९) महाराष्ट्रातील कोणत्या जिल्ह्यात गोदावरी नदीवर धरण बांधले आहे  ?

---  औरंगाबाद
--------------------------------------------------

(१०) महाराष्ट्रातील क्षेत्रफळाने सर्वात मोठा जिल्हा कोणता  ?

---   अहमदनगर
=============================
संकलक :- शंकर सिताराम चौरे(प्रा. शिक्षक)
              पिंपळनेर ता. साक्री जि. धुळे
               ९४२२७३६७७५

गणितीय प्रश्नावली (सामान्यज्ञान)

     
(१) चौरसाचे क्षेत्रफळ २२५ असल्यास एका
     बाजुची लांबी किती ?

उत्तर-- १५
-----------------------------------------------------
(२) ५०० रुपये किंमतीच्या वस्तूची किंमत
    २५ % ने वाढली तर त्या वस्तूची नवीन
    किंमत किती झालो ?

उत्तर -- ६२५ रूपये
------------------------------------------------------
(३) ८ सेमी बाजू असलेल्या चौरसाची
     परिमिती किती  ?

उत्तर--  ३२ सेमी
------------------------------------------------------
(४) एका देशात दर १५ सेकंदात १ बाळाचा
     जन्म होतो , तर १० मिनिटात किती बाळांचा
     जन्म होतो ?

उत्तर-- ४०  बाळ
-----------------------------------------------------
(५) १००० रुपये किंमतीच्या साडीची किंमत
     ५० % ने वाढवून एका विक्रेत्याने ती ग्रहास
    २५ % सूट देऊन विकली, तर साडीची विक्री      
     किंमत किती ?

उत्तर-- १२५०  रूपये
------------------------------------------------------
(६) एका गाडी एका सेकंदात १० मीटर धावते,
    तर तिचा ताशी वेग किती किलोमीटर असेल ?

उत्तर-- ३६ किलोमीटर
------------------------------------------------------
(७) २०० विद्यार्थ्यांपैकी ५० मुली व ५० मुले
   पास झाली तर किती टक्के विद्यार्थी पास झाले ?

उत्तर-- ५० %
------------------------------------------------------
(८) एक स्कूटर २ लीटर पेट्रोलवर १४० किमी
  एवढे अंतर कापू शकते, तर २१० किमी अंतर
  कापण्यासाठी किती लीटर पेट्रोल लागेल ?

उत्तर-- ३ लीटर
--------------------------------------------------------
(९) सुप्रियाने ३० रुपये डझन या दराने १०
  डझन  संत्री घेतली. त्यापैकी ५ डझन संत्री ४०
 रुपये  दराने विकली व उरलेली संत्री उरलेली
  संत्री ३५ रुपये डझन या दराने विकली, तर
  तिने किती नफा झाला ?

उत्तर-- ७५ रुपये
------------------------------------------------------
(१०) एका आयताची लांबी २४ सेंमी आणि रुंदी
     १२ सेंमी आहे, तर आयतचे क्षेत्रफळ किती ?

उत्तर-- २८८
==============================
संकलक :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा.शिक्षक)
            पिंपळनेर ता. साक्री जि. धुळे
             ९४२२७३६७७५

भारतातील प्रमुख स्थळे/ शहरे व त्यांची प्रसिद्धी

(१) शिमला

---  शिमला हिमाचल प्रदेशाची राजधानी आहे.  थंड हवेचे ठिकाण आहे.
-------------------------------------------------------

(२) लेह

--- लेह जम्मू आणि काश्मिर मधील जगातील एक अति उंचीवरील निवासी शहर आहे.
-------------------------------------------------------

(३) चेरापुंजी

---   मेघालय राज्यातील चेरापुंजी हे  जगातील अतिपर्जन्यवृष्टी होणाऱ्या स्थळापैकी एक आहे.
-------------------------------------------------------

(४) पंचमढी

---  पंचमढी हे मध्यप्रदेश राज्याची उन्हाळी राजधानी व थंड हवेचे ठिकाण आहे. धुपगड हे सातपुडा पर्वतातील सर्वोच्च शिखर आहे.
-------------------------------------------------------

(५) दार्जिलिंग

---  दार्जिलिंग हे पश्चिम बंगाल राज्यातील प्रसिद्ध ठिकाण आहे.
-------------------------------------------------------

(६) मसुरी

---  मसुरी हे उत्तराखंड राज्यातील प्रसिद्ध थंड हवेचे ठिकाण आहे.
-------------------------------------------------------

(७) मनाली

---  मनाली हे हिमाचल प्रदेशात प्रसिद्ध थंड हवेचे ठिकाण आहे.
-------------------------------------------------------

(८) ऐजवाल

---  ऐजवाल हे मिझोराम राज्याची राजधानी आहे. डोंगर उतारावरील सुंदर गाव आहे.
-------------------------------------------------------

(९) उदयपुर

---  राजस्थानात शुभ्रनगरी उदयपुरातील इमारतीच्या पांढऱ्या रंगामुळे त्या शहराला पडलेले दुसरे नाव आहे.
-------------------------------------------------------

(१०) शांतिनिकेतन 

---   शांतिनिकेतन हे पश्चिम बंगाल राज्यातील प्रसिद्ध ठिकाण आहे. रविंद्रनाथ टागोरांनी स्थापन केलेले विद्याकला - संस्कृती केंद्र व विश्व भारती विद्यापीठ आहे.
-------------------------------------------------------

(११) माऊंट अबू

---   माउंट अबू हे राजस्थान राज्यातील प्रसिद्ध थंड हवेचे ठिकाण आहे.
-------------------------------------------------------

(१२) जुनागड

---    जुनागड हे गुजरात राज्यातील प्रसिद्ध ठिकाण आहे. सम्राट अशोक यांचा खडकावरील कोरीव लेख आहे.

-------------------------------------------------------

(१३) दिल्ली

---   दिल्ली हे भारताच्या राजधानीचे शहर आहे. राष्ट्रपती  भवन, संसद भवन, सर्वोच्च न्यायालय इत्यादी महत्वाची ठिकाणे येथे आहेत.
-------------------------------------------------------

(१४) गंगोत्री

---   गंगोत्री हे प्रसिद्ध ठिकाण उत्तराखंड राज्यात आहे. येथे गंगा नदीचा उगम झाला आहे.
-------------------------------------------------------

(१५) जयपूर

जयपूर हे राजस्थान राज्याची राजधानी असलेले शहर आहे. पिंक सिटी, सिटी पॅलेस,राजा सवाई जयसिंगनिर्मित जंतरमंतर ही वेधशाळा, हवा महल, जय महल, चंद्र महल हे राजवाडे प्रसिद्ध आहेत.
-------------------------------------------------------

(१६) कुशीनगर

---   कुशीनगर हे बिहार राज्यातील प्रसिद्ध बौद्ध तीर्थस्थान आहे.
-------------------------------------------------------

(१७) आग्रा

---   आग्रा येथील प्रसिद्ध  ताजमहाल उत्तर प्रदेश राज्यात आहे.
-------------------------------------------------------

(१८) बौध्दगया

---   बौद्धगया हे बिहार राज्यातील प्रसिद्ध ठिकाण आहे. येथे भगवान बुद्धांना ज्ञान प्राप्ती झाली. महाबोधी मंदिर येथे आहे.
●==========================●
संकलन :- शंकर सिताराम चौरे(प्रा. शिक्षक )
       पिंपळनेर ता. साक्री जि. धुळे
         ९४२२७३६७७५

म्हणजे काय ? (समानार्थी शब्द )

मार्ग म्हणजे वाट

अंत म्हणजे शेवट 

उदर म्हणजे पोट

रुबाब म्हणजे थाट 

शरीर म्हणजे काया 

प्रेम म्हणजे माया 

सावली म्हणजे छाया 

क्षमा म्हणजे दया 

पान म्हणजे पर्ण 

जुने म्हणजे जीर्ण 

कान म्हणजे कर्ण 

कनक म्हणजे सुवर्ण 

कन्या म्हणजे लेक 

वचक म्हणजे धाक 

क्षुधा म्हणजे भूक 

बगळा म्हणजे बक 

खेद म्हणजे खंत 

दात म्हणजे दंत 

संकल्प म्हणजे बेत 

गाणे म्हणजे गीत 

त्रास म्हणजे छळ 

यातना म्हणजे कळ 

विस्तव म्हणजे जाळ 

अवधी म्हणजे वेळ 

पाषाण म्हणजे खडक 

गवई म्हणजे गायक 

कपाळ म्हणजे मस्तक 

भेद म्हणजे फरक 

ग्राम म्हणजे गाव 

होडी म्हणजे नाव 

कागद म्हणजे ताव 

प्रेत म्हणजे शव 

दुनिया म्हणजे जग 

रोष म्हणजे राग 

शरीर म्हणजे अंग 

मेघ म्हणजे ढग 

युवती म्हणजे तरूणी 

गोष्ट म्हणजे कहाणी 

भूमी म्हणजे धरणी 

नीर म्हणजे पाणी 

मर्कट म्हणजे वानर 

युध्द म्हणजे समर

सज्ज म्हणजे तयार 

प्रवास म्हणजे सफर

लेखन :- शंकर चौरे(प्रा.शिक्षक) धुळे 

        ९४२२७३६७७५ - पिंपळनेर,  साक्री 

इतिहास -- प्रश्नावली (सामान्यज्ञान )

(१) छत्रपती शिवाजी महाराजांचे जन्मस्थळ कोणत्या तालुक्यात आहे  ?

---  जुन्नर
-------------------------------------------------------
(२) छत्रपती शिवाजी महाराजांचा जन्म कोणत्या किल्ल्यावर झाला  ?

---  शिवनेरी
-------------------------------------------------------
(३)छत्रपती शिवाजी महाराजांचा जन्म कधी झाला ?

---  १९ फेब्रुवारी १६३०
-------------------------------------------------------
(४)छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या आईचे नाव काय ?

---- जिजाबाई
-------------------------------------------------------
(५) छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या वडिलांचे नाव काय  ?

---  शहाजी राजे
-------------------------------------------------------
(६) छत्रपती शिवाजी महाराजांनी जिंकलेला पहिला किल्ला कोणता  ?

---  तोरणा
-------------------------------------------------------
(७) छत्रपती शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक कोणत्या गडावर झाला  ?

---  रायगड
-------------------------------------------------------
(८) कोंढाणा किल्ल्याला शिवरायांनी कोणते नाव दिले  ?

---  सिंहगड
-------------------------------------------------------
(९) शिवरायांनी सर्वप्रथम जिंकलेल्या तोरणा या किल्ल्याला कोणते नाव दिले  ?

---  प्रचंडगड
-------------------------------------------------------
(१०) शिवरायांच्या लष्करात पायदळाच्या प्रमुखास काय म्हणत असत  ?

---  सरनोबत
-------------------------------------------------------
(११) छत्रपती शिवाजी महाराजांचा मृत्यू कधी व कोठे झाला  ?

---  ३ एप्रिल १६८० , रायगड
-------------------------------------------------------
(१२) छत्रपती संभाजी महाराजांच्या वडिलांचे नाव काय  ?

---   छत्रपती शिवाजी महाराज
-------------------------------------------------------
(१३) छत्रपती संभाजी महाराजांच्या आईचे नाव काय  ?

---   सईबाई
-------------------------------------------------------
(१४)छत्रपती संभाजी महाराजांची समाधी कोठे आहे ?

---  वढु बुद्रुक
==============================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक )
              पिंपळनेर ता. साक्री जि. धुळे
              ९४२२७३६७७५

सामान्य विज्ञान - प्रश्नावली

 
(१) सूर्योदय झाल्यावर हवेवर काय परिणाम होतो ?

--- सूर्योदय झाल्यावर हवा उष्ण व्हायला लागते.
------------------------------------------------------

(२) उष्ण प्रदेशातील लोकांचा आहार कसा असतो  ?

---  तिखट व तेलकट पदार्थ जास्त असतात.
------------------------------------------------------
(३) थंड प्रदेशातील लोकांच्या आहारात कोणते पदार्थ जास्त असतात  ?

---  स्निग्ध व गोड पदार्थ जास्त असतात.
-------------------------------------------------------
(४) कृत्रिम पाऊस पाडण्यासाठी विमानातून ढगांवर कसली फवारणी केली जाते  ?

---  ढगांवर मीठ किंवा सिल्व्हर आयोडाईडची फवारणी केली जाते.
-----------------------------------------------------
(५) वाफेचे धुक्यात कधी रूपांतर होते  ?

---  हवेतील वाफ एकदम थंड झाल्याने वाफेचे रूपांतर धुक्यात होते.
-----------------------------------------------------
(६) हिम कसे बनते  ?
---  उंचावरची वाफ एकदम थंड झाली की त्याचे हिम बनते.
-----------------------------------------------------
(७) समुद्राच्या जवळ असलेल्या गावांमध्ये हवामान कसे असते  ?

---  दमट हवामान असते.
-----------------------------------------------------
(८) भारतात कोणत्या प्रदेशात हिम पडते  ?

---  काश्मिरसारख्या अतिशय थंड प्रदेशात हिम पडते.
============================
संकलन :- शंकर सिताराम चौरे  (प्रा. शिक्षक)
         पिंपळनेर ता. साक्री जि. धुळे
         ९४२२७३६७७५

य॔त्र - तांत्रिक शोध आणि शोधक (सामान्यज्ञान)

 शोध            संशोधक        देश

(१)विमान -- राईट बंधू  --  अमेरिका

(२)थर्मामीटर - गॅलिलिओ -- इटली

(३)रेल्वे इंजिन -- स्टीफन्सन - इंग्लंड

(४) पाणबुडी - जाॅन हाॅलंड - अमेरिका

(५) सायकल - मॅकमिलन - स्कॉटलंड

(६) काॅम्प्युटर - चार्ल्स बॅबेज - इंग्लंड

(७) स्टेथोस्कोप - रेने लॅनेक - फ्रान्स

(८) टेलिव्हिजन - जे. एल. बेअर्ड - इंग्लंड

(९) सूक्ष्मदर्शक - झेड जाॅन्सन - हाॅलंड

(१०)विद्युत दिवा - थाॅमस एडिसन - अमेरिका

(११) पॅराशूट -- अँडे गार्नरिन -- फ्रान्स

(१२)छपाई मशीन - जाॅन गुटेनबर्ग - जर्मन

(१३)बिनतारी संदेशवहन - मार्कोनी - इटली

(१४) रिव्हॉल्व्हर - सॅम्युअल कोल्ट - अमेरिका

(१५) ट्रॅक्टर -- जाॅन फ्रोलिक -- अमेरिका

(१६) हेलिकॉप्टर - इगाॅर सिकोस्कीं - अमेरिका

(१७) ग्रामोफोन - थाॅमस एडिसन - अमेरिका

(१८)  रणगाडा - अनेंस्ट स्विन्टन -- इंग्लंड

(१९) घड्याळ - पीटर हेन्लीन - जर्मनी

(२०)  काडीपेटी -- जाॅन वाॅकर  -- इंग्लंड

(२१) मोटारसायकल - जी. डेम्लर - जर्मनी

(२२)टेलिफोन - अलेक्झांडर ग्रॅहम बेल - अमेरिका
==============================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे(प्रा. शिक्षक)
             पिंपळनेर ता. साक्री जि. धुळे
               ९४२२७३६७७५

वचन ( वचनविचार )

● नामाच्या ठिकाणी संख्या सुचविण्याचा जो एक धर्म आहे त्याला वचन असे म्हणतात.

● आपण एका वस्तूबद्दल बोलू लागलो की एकवचन व अनेकांबद्दल बोलू लागले की अनेकवचन.
मराठी दोन वचने मानतात.
   (१) एकवचन,  (२) अनेकवचन

■ पुल्लिंग नामाची अनेकवचने --

एकवचन - अनेकवचन

ससा  --   ससे                   राजा  -- राजे
मळा  --   मळे                  आंबा  -- आंबे
दिवा   --  दिवे                  कोल्हा -- कोल्हे
मुलगा  --  मुलगे                कुत्रा   -- कुत्रे
रस्ता   --  रस्ते                  घोडा   -- घोडे
दिवा   -- दिवे                  लांडगा  -- लांडगे
---------------------------------------------------
एकवचन -- अनेकवचन

उंदीर --    उंदीर                   कवी  -- कवी
देव   --      देव                     शत्रू    -- शत्रू
कागद --    कागद                 लाडू  -- लाडू
गहू  --       गहू                      चिकू   -- चिकू
रूमाल --    रूमाल                तेली  -- तेली
बैल   --      बैल                    मध   --   मध
=============================

■ स्त्रीलिंगी नामाची अनेकवचने --

एकवचन -- अनेकवचन

वेळ  --       वेळा                   वीट  -- विटा
म्हैस  --      म्हशी                  पाल  -- पाली
माळ --       माळा                 बहीण  -- बहिणी
सून  --       सूना                   विहीर  --    विहिरी   
---------------------------------------------------
एकवचन  -- अनेकवचन

पूजा  -- पूजा                    भाषा   -- भाषा
आज्ञा  -- आज्ञा                 सभा  -- सभा
दिशा  -- दिशा                   विद्या  -- विद्या
माया  -- माया                   व्याख्या  --  व्याख्या
-----------------------------------------------------
एकवचन -- अनेकवचन

बी  --     बिया                      नदी   -- नद्या
स्त्री  --   स्त्रिया                     बाटली  -- बाटल्या
भाकरी -- भाकर्‍या                सुरी -- सु-या
काठी  -- काठ्या                   लेखणी  -- लेखण्या
-----------------------------------------------------
एकवचन  -- अनेकवचन

पिसू  -- पिसवा                    सासू  -- सासवा
जळू   -- जळवा                   जाऊ  --  जावा
जाऊ   -- जावा                     ऊ   --  उवा
===============================

■ नपुंसकलिंगी नामाची अनेकवचने --

एकवचन -- अनेकवचन

फूल  --      फुले                        घर   -- घरे    
शेत   --      शेते                         दार   -- दारे
घड्याळ -- घड्याळे                   माणूस -- माणसे
-----------------------------------------------------
एकवचन  --अनेकवचन

लोणी  -- लोणी             पाणी  -- पाणी
दही   -- दही
-----------------------------------------------------
एकवचन -- अनेकवचन

वासरू  --   वासरे                  पाखरू -- पाखरे
लिंबू   --     लिंबे                    आसू   -- आसवे
पिलू  --      पिल्ले                  गळू   --  गळवे
----------------------------------------------------
एकवचन  -- अनेकवचन

गाणे  -- गाणी                       केळ   --  केळी
खेडे   -- खेडी                       मडके  -- मडकी
रताळे  -- रताळी
=============================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक)
            पिंपळनेर  ता. साक्री जि. धुळे
            ९४२२७३६७७५

सामान्यज्ञान -- महाराष्ट्र

(१) महाराष्ट्रात सर्वात कमी लोकसंख्या असलेला जिल्हा कोणता  ?

---  सिंधुदुर्ग

---------------------------------------------------

(२) भंडारदरा धरण कोणत्या नदीवर आहे  ?

---  प्रवरा

---------------------------------------------------

(३) महाराष्ट्र राज्याचा स्थापना दिन कोणता  ?

---  १ मे  १९६०

---------------------------------------------------

(४) जळगाव जिल्ह्यात कोणत्या फळाचे उत्पादन मोठ्या प्रमाणावर होते ?

---  केळी

---------------------------------------------------

(५) तलाठ्याच्या कार्यालयास काय म्हणतात.

---  सजा

---------------------------------------------------

(६)महाराष्ट्रात  'कृषी दिवस ' कधी पाळला जातो  ?

---  १ जुलै

---------------------------------------------------

(७) महाराष्ट्राच्या समुद्र किनाऱ्याची लांबी किती किलोमीटर आहे  ?

---  ७२० किलोमीटर

---------------------------------------------------

(८) परळी औष्णिक विद्युत केंद्र कोणत्या जिल्ह्यात आहे  ?

---  बीड

---------------------------------------------------

(९) ' मोडकसागर ' हे धरण कोणत्या जिल्ह्य़ात आहे  ?

---  ठाणे

---------------------------------------------------

(१०) विशाळगड हा सुप्रसिद्ध किल्ला कोणत्या जिल्ह्यात आहे  ?

---  कोल्हापूर

---------------------------------------------------

(११) रायगड जिल्ह्याचे पूर्वीचे नाव काय  ?

---  कुलाबा
==============================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक )
               पिंपळनेर ता. साक्री जि. धुळे
                ९४२२७३६७७५