प्राणीशास्त्र प्रश्नावली

(१) पेंग्विन हा ..... वर्गातील सजीव आहे.

उत्तर -- पक्षी

----------

(२) विंचू हा ..... प्राणी आहे.

उत्तर -- पिल्लांना जन्म देणारा

----------

(३) हत्ती हा कोणत्या प्रकारचा प्राणी आहे ?

उत्तर -- शाकाहारी

-----------------------------

(४) समुद्रातील ...... या प्राण्यापासून मोती मिळवतात.

उत्तर -- ऑयस्टर

-----------------------------

(५) बेडूक हा .... या वर्गातील प्राणी आहे.

उत्तर -- उभयचर

-----------------------------

(६) प्राण्यांमध्ये सर्वात मोठे हृदय ..... या प्राण्याचे असते.

उत्तर -- जिराफ 

-----------------------------

(७) ...... हा शीतरक्ताचा उभयचर प्राणी आहे.

उत्तर -- बेडूक

-----------------------------

(८) ..... हा जलचर सस्तनी प्राणी आहे.

उत्तर -- देवमासा

-----------------------------

(९) कोणत्या प्राण्यास शेतकऱ्यांचा मित्र म्हणतात ?

उत्तर -- गांडूळ

-----------------------------

(१०) ..... हा हवेत उडणारा एकमेव सस्तन प्राणी आहे.

उत्तर -- वटवाघूळ

-----------------------------

(११) ऑक्टोपसचे रक्त ..... रंगाचे असते.

उत्तर -- निळ्या 

-----------------------------

(१२) कोळी या किडयाला किती पाय असतात ?

उत्तर -- आठ

-----------------------------

(१३) मगर या प्राण्यांचे हृदय किती कप्प्याचे असते ?

उत्तर -- चार 

-----------------------------

(१४) जगातील सर्वात मोठा पक्षी कोणता ?

उत्तर -- शहामृग 

-----------------------------

(१५) सरड्याला किती पाय असतात ?

उत्तर -- चार

-----------------------------

(१६) ' फुलपाखरू ' या कीटकाला किती पाय असतात ?

उत्तर -- सहा 

-----------------------------

(१७) पंख असणारा पण पिल्लांना दूध पाजणारा प्राणी कोणता ?

उत्तर -- वटवाघूळ 

-----------------------------

(१८) दोन पाने शिवून घरटे तयार करणारा पक्षी कोणता ?

उत्तर -- शिंपी

-----------------------------

(१९) सुगरण पक्षी घरट्यासाठी कोणती झाडे पसंत करतात ?

उत्तर -- पाण्याजवळची काटेरी झाडे.

-----------------------------

(२०) जमिनीवर राहणारा सर्वांत मोठा प्राणी कोणता ?

उत्तर -- हत्ती

-----------------------------

(२१) कोणत्या प्राण्याला जंगलाचा राजा म्हणतात ?

उत्तर -- सिंह

-----------------------------

(२२) महाराष्ट्र राज्याचा राज्य प्राणी कोणता ?

उत्तर -- शेकरू

-----------------------------

(२३) महाराष्ट्र राज्याचा राज्य पक्षी कोणता ?

उत्तर -- हरियाल

-----------------------------

(२४)  डास या कीटकाला किती पाय असतात ?

उत्तर -- सहा 

-----------------------------

(२५) पाल या प्राण्याला किती पाय असतात ?

उत्तर -- चार 

-----------------------------

(२६) माशी या कीटकाला किती पाय असतात ?

उत्तर -- सहा 

-----------------------------

(२७) आकाशात उंच भरा-या घेऊ शकणारा पक्षी कोणता ?

उत्तर -- घार , गरूड, ससाणा 

-----------------------------

(२८) पायच नसणारा प्राणी कोणता ?

उत्तर -- साप 

-----------------------------

(२९) शेतीच्या कामात मदत करणारा प्राणी कोणता ?

उत्तर -- बैल 

-----------------------------

(३०) सोंड असणारा मोठा प्राणी कोणता ?

उत्तर -- हत्ती

-----------------------------

(३१) अंगावर पट्टे असणारा प्राणी कोणता ?

उत्तर -- वाघ / झेब्रा

-----------------------------

(३२) भुंगा या कीटकाला किती पाय असतात ?

उत्तर -- सहा 

-----------------------------

(३३) कोणत्या प्राण्याला वाळवंटातील जहाज म्हणतात ?

उत्तर -- उंट 

-----------------------------

(३४) जमिनीवर सर्वात वेगाने धावणारा प्राणी कोणता ?

उत्तर -- चित्ता 

-----------------------------

(३५) संथ गतीने जाणारे प्राणी कोणते ‌ ?

उत्तर -- कासव, गोगलगाय.

-----------------------------

(३६) घरात जळमटे करणारा प्राणी कोणता ?

उत्तर -- कोळी 

-----------------------------

(३७) पक्ष्यांना किती पाय असतात ?

उत्तर -- दोन पाय 

-----------------------------

(३८) पोळे हा निवारा कोणाचा ?

उत्तर -- मधमाशीचा 

-----------------------------

(३९) बेडकाला किती पाय असतात ?

उत्तर -- चार 

-----------------------------

(४०) प्राण्यांचा राजा कोणाला म्हणतात ?

उत्तर -- सिंह

-----------------------------

(४१) भारताचा राष्ट्रीय प्राणी कोणता ?

उत्तर -- वाघ

-----------------------------

(४२) ' मुंगी ' या किटकाला किती पाय असतात ?

उत्तर -- सहा 

-----------------------------

(४३) पक्ष्याचा राजा कोणाला म्हणतात ?

उत्तर -- गरूड 

-----------------------------

(४४) आपला राष्ट्रीय पक्षी कोणता ?

उत्तर -- मोर 

----------------------------

(४५) मासा हा ...... रक्ताचा प्राणी आहे ?

उत्तर -- थंड

----------------------------

(४६) कोणता प्राणी स्वतः चा रंग बदलू शकतो ?

उत्तर -- ऑक्टोपस

----------------------------

(४७) कुत्रा चावल्यामुळे कोणता रोग होतो ?

उत्तर -- रेबीज

----------------------------

(४८) मधमाशीच्या पोळ्यातील मधमाशा एकमेकांना कशा ओळखतात ?

उत्तर -- दोंदनृत्याद्वारे

-----------------------------

(४९) आकाराने सर्वात लहान पक्षी कोणता ?

उत्तर -- हर्मिंगबर्ड 

----------------------------

(५०) कोकिळ, मोर हे पक्षी माद्यांना कसे संकेत पोहचवितात ?

उत्तर -- कुजनाद्वारे ( ओरडणे)

---------------------------

(५१) सस्तन प्राणी हे ...... रक्ताचे असतात.

उत्तर -- उष्ण 

---------------------------

(५२) पक्षी हे .....‌ रक्ताचे प्राणी आहेत.

उत्तर -- उष्ण 

--------------------------

(५३) उभयचर प्राणी ..‌.... असतात.

उत्तर -- शीतरक्ताचे 

=========================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५  / ७७२१९४१४९६

भौगोलिक माहिती -- पृथ्वीचे फिरणे

(१) पौर्णिमा : 

--- आकाशात पूर्ण चंद्र दिसतो, म्हणजेच चंद्राचा पृथ्वीकडील भाग पूर्ण प्रकाशित दिसतो. त्या रात्रीला पौर्णिमा म्हणतात.

-----------------

(२) अमावास्या : 

---  आकाशात चंद्र दिसत नाही, म्हणजेच चंद्राचा प्रकाशित भाग पृथ्वीवरून दिसत नाही. त्या रात्रीला अमावास्या म्हणतात.

--------------------------------------

 (३) चांद्रमास :

---  एका अमावास्येपासून पुढच्या अमावास्येपर्यंतच्या २८ ते ३० दिवसांच्या कालावधीला चांद्रमास असे म्हणतात.

--------------------------------------

 (४) तिथी : 

----  अमावास्येपासून पौर्णिमेपर्यंत किंवा पौर्णिमेपासून अमावास्येपर्यंतच्या प्रत्येक दिवसाला तिथी म्हणतात.

--------------------------------------

(५) लीप वर्ष : 

---  ज्या वर्षात ३६६ दिवस असतात, म्हणजेच ज्या वर्षाच्या फेब्रुवारी महिन्यात २९ दिवस असतात अशा वर्षाला लीप वर्ष म्हणतात.

--------------------------------------

(६) परिवलन : 

---  ग्रह आपल्या आसाभोवती गोल फिरतात, या फिरण्याला परिवलन म्हणतात. उदा., पृथ्वी २४ तासांत परिवलन करते.

--------------------------------------

(७) परिभ्रमण : 

---  ग्रहाच्या ताऱ्याभोवतीच्या फिरण्याला परिभ्रमण म्हणतात. उदा., पृथ्वी ३६५ दिवसांत सूर्याभोवती परिभ्रमण करते.

--------------------------------------

(८) कृष्णपक्ष : 

---  पौर्णिमेनंतर चंद्राचा पृथ्वीकडील प्रकाशित भाग कमी कमी होण्याच्या पंधरा दिवसांच्या कालावधीला कृष्णपक्ष म्हणतात.

--------------------------------------

(९) शुक्लपक्ष : 

--- शुक्लपक्षात चंद्राचा पृथ्वीकडील प्रकाशित भाग मोठा मोठा होत जातो.

--- अमावास्येपासून पौर्णिमेपर्यंत चंद्राचा पृथ्वीकडील भाग अधिकाधिक प्रकाशित होत जाण्याच्या पंधरा दिवसांच्या कालावधीला पौर्णिमा म्हणतात.

--------------------------------------

(१०) चंद्राच्या कला :

--- ‌अमावास्या ते पौर्णिमा तसेच पौर्णिमा ते अमावास्या या कालावधीत चंद्राच्या पृथ्वीवरून दिसणाऱ्या प्रकाशित भागाच्या विविध स्थितींना चंद्राच्या कला म्हणतात.

============================

संकलन :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा -  जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५ / ७७२१९४१४९६

सामान्यज्ञान प्रश्नावली (स्पर्धा परीक्षेसाठी उपयुक्त)

(१) भारताचा प्रजासत्ताक दिन कोणत्या तारखेला साजरा केला जातो ?

उत्तर -- २६ जानेवारी 

(२) भारतातील कोणत्या शहराला  'गुलाबी शहर ' म्हटले जाते  ?

उत्तर -- जयपूर 

(३)'कांगारूंचा देश ' असे कोणत्या देशाला म्हटले जाते ?

उत्तर -- ऑस्ट्रेलिया

(४) जगातील पहिला अवकाशवीर कोण ?

उत्तर -- नील आर्मस्ट्राँग 

(५) स्वतंत्र भारताचे पहिले राष्ट्रपती कोण होते ?

उत्तर -- डॉ. राजेंद्र प्रसाद

(६) भारत - चीन या दोन देशांमध्ये कोणती सीमारेषा आहे ?

उत्तर -- मॅकमोहन

(७) स्वतंत्र भारताचे पहिले कायदामंत्री कोण होते ?

उत्तर -- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

(८) ' माझे सत्याचे प्रयोग ' या पुस्तकाचे लेखक कोण ?

उत्तर -- महात्मा गांधी

(९) भारतातील सर्वात मोठी नदी कोणती ?

उत्तर -- गंगा

(१०) ' वाळवंटातील जहाज ' असे कोणत्या प्राण्यास म्हटले जाते ?

उत्तर -- उंट 

(११) भारतातील क्षेत्रफळाने सर्वात लहान राज्य कोणते ?

उत्तर -- गोवा 

(१२) मानवी शरीरातील सर्वात मोठी ग्रंथी कोणती ?

उत्तर -- यकृत

(१३) डेसिबल हे ..... मापनाचे एकक आहे ?

उत्तर -- आवाज 

(१४) भूकंपमापक यंत्राला काय म्हणतात ?

उत्तर -- सिस्मोग्राफ 

(१५) भारताचे तिन्ही सेनादलाचे प्रमुख कोण असतात ?

उत्तर -- राष्ट्रपती

(१६) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी बौद्ध धर्माची दीक्षा कुठे घेतली ?

उत्तर -- नागपूर

(१७) मानवी शरीरातील हाडांची संख्या किती ?

उत्तर -- २०६

(१८) महाराष्ट्रातील कोणता जिल्हा संत्री फळासाठी प्रसिद्ध आहे ?

उत्तर -- नागपूर 

(१९) भारतातील सर्वोच्च नागरी पुरस्कार कोणता ?

उत्तर -- भारतरत्न 

(२०) शिक्षक दिन कोणत्या दिवशी असतो ?

उत्तर -- ५ सप्टेंबर

(२१) भारताच्या पहिल्या महिला पंतप्रधान कोण  ?

उत्तर -- इंदिरा गांधी 

(२२) ' ययाती ' कांदबरी कोणी लिहिली ?

उत्तर -- वि. स. खांडेकर

(२३) गंगा - यमुना नदीचा संगम कोठे झाला आहे ?

उत्तर -- इलाहाबाद

(२४) छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या राज्याची प्रथम राजधानी कोणती होती ?

उत्तर -- राजगड

(२५) नर्मदा व तापी नदीच्या दरम्यान कोणते पर्वत आहे ?

उत्तर -- सातपुडा

(२६) सुवर्ण मंदिर कोणत्या शहरात आहे ?

उत्तर -- अमृतसर 

(२७) गोदावरी नदी महाराष्ट्रात .... येथून उगम पावते ?

उत्तर -- त्र्यंबकेश्वर ( नाशिक )

(२८) चंद्र दररोज किती मिनिटे उशिरा उगवतो ?

उत्तर -- ५० मिनिटे

(२९) ' डिस्कवरी ऑफ इंडिया ' या पुस्तकाचे लेखक कोण ?

उत्तर -- पंडित जवाहरलाल नेहरू

(३०) एकमेव खेळाडू ज्याला ' भारतरत्न ' भेटले ते कोण ?

उत्तर -- सचिन तेंडुलकर

(३१) महात्मा गांधीचा जन्म कोठे झाला ?

उत्तर -- पोरबंदर ( गुजरात )

(३२) भारताचे राष्ट्रपिता कोणाला म्हणतात ?

उत्तर -- महात्मा गांधी

(३३) पंडित जवाहरलाल नेहरू यांना कोणत्या टोपण नावाने ओळखतात ?

उत्तर -- चाचा

(३४) ' भारत छोडो चळवळ ' कोणत्या वर्षी सुरू झाली ?

उत्तर -- १९४२

(३५) भारताचा स्वातंत्र्यदिन कोणता ?

उत्तर -- १५ ऑगस्ट १९४७

(३६) वा-यामध्ये कोणत्या प्रकारची ऊर्जा असते ?

उत्तर -- गतिजन्य ऊर्जा 

(३७) भारतात आद्य क्रांतिकारक कोणास म्हणतात ?

उत्तर -- वासुदेव बळवंत फडके

(३८) महाराष्ट्राला किती किलोमीटर लांबीचा समुद्रकिनारा लाभलेला आहे ?

उत्तर -- ७२० किलोमीटर 

(३९) भारतीय राज्यघटना अमलात केव्हा आली ?

उत्तर -- २६ जानेवारी १९५०

(४०) भारताचा पहिला अंतराळवीर कोण ?

उत्तर -- राकेश शर्मा

(४१) एकशिंगी गेंड्यांकरिता प्रसिद्ध असलेले अभयारण्य कोठे आहे ?

उत्तर -- काझीरंगा

(४२) ' मेरी कोम ' ही खेळाडू कोणत्या खेळाशी संबंधित आहे ?

उत्तर -- बाॅक्सिंग

(४३) ' दुधाची शुध्दता ' मोजण्यासाठी कोणते उपकरण वापरले जाते ?

उत्तर -- लॅक्टोमीटर

(४४) समुद्राची खोली ..... एककात मोजतात.

उत्तर -- फॅदोमीटर

(४५) सूर्यग्रहातील तांबडा ग्रह कोणता  ?

उत्तर -- मंगळ

(४६) भारतीय घटना मसुदा समितीचे अध्यक्ष कोण होते ?

उत्तर -- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

(४७) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी चवदार तळ्याचा सत्याग्रह कोठे केला ?

उत्तर -- महाड 

(४८) वनस्पतींनाही भावना असतात हा शोध कोणी लावला ?

उत्तर -- जगदीशचंद्र बोस 

(४९) लाल किल्ला कोणत्या शहरात आहे ?

उत्तर -- दिल्ली

(५०) जालियनवाला बाग हत्याकांड कोणत्या वर्षी झाले ?

उत्तर -- १९१९

(५१) आझाद हिंद सेनेची स्थापना कोणी केली ?

उत्तर -- रासबिहारी बोस

(५२) गुरूत्वाकर्षणाचा सिध्दांत कोणी मांडला ?

उत्तर -- न्यूटन

(५३) निरोगी माणसाच्या शरीराचे तापमान किती असते ?

उत्तर -- ३७ अंश सेल्सिअस

(५४) बेशुद्ध माणसाला शुध्दीवर आणण्यासाठी कोणत्या वायूचा उपयोग करतात ?

उत्तर -- अमोनिया

(५५) जगात क्षेत्रफळाने सर्वात मोठा देश कोणता ?

उत्तर -- रशिया

(५६) मराठी भाषेचे लेखन आपण कोणत्या लिपीत करतो ?

उत्तर -- देवनागरी

(५७) मानवी शरीरातील सर्वात लांब असे कोणते हाड आहे ?

उत्तर -- मांडीचे हाड

(५८) शून्याचा शोध कोणत्या देशाने लावला ?

उत्तर -- भारत 

(५९) ' आंबोली ' हे पर्यटनस्थळ कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- सिंधुदुर्ग 

(६०) सूर्यमालेतील सर्वात मोठा ग्रह कोणता ?

उत्तर -- गुरू

(६१) माथेरान हे थंड हवेचे ठिकाण कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- रायगड 

(६२) दांडी येथे मिठाचा सत्याग्रह कोणी केला ?

उत्तर -- महात्मा गांधी 

(६३) भारतीय चित्रपटसृष्टीचे जनक कोणाला म्हणतात ?

उत्तर -- दादासाहेब फाळके

(६४) महाराष्ट्रातील सर्वोच्च शिखर कोणते ?

उत्तर -- कळसूबाई

(६५) स्वतंत्र भारताचे पहिले गृहमंत्री कोण होते ?

उत्तर -- सरदार वल्लभभाई पटेल

(६६) पंचशील करार कोणत्या देशांमध्ये झाला ?

उत्तर -- भारत - चीन

(६७) वंदे मातरम् हे गीत कोणी लिहिले ?

उत्तर -- बंकिमचंद्र चटर्जी

(६८) ताजमहाल कोणत्या राज्यात आहे ?

उत्तर -- उत्तर प्रदेश

(६९) गौतम बुद्ध यांचे जन्मस्थळ कोणते ?

उत्तर -- लुंबिनी 

(७०) महाराष्ट्र पोलिसांचे ब्रीदवाक्य कोणते ?

उत्तर -- सदरक्षणाय खलनिग्रहणाय 

(७१)  जन गण मन हे राष्ट्रगीत कोणी लिहिले ?

उत्तर -- रविंद्रनाथ टागोर

(७२) महाराष्ट्रात हिमरू शालीचे उत्पादन कोणत्या शहरात होते ?

उत्तर -- छ. संभाजी नगर

(७३) तोरणमाळ हे थंड हवेचे ठिकाण कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- नंदुरबार 

(७४) छ. शिवाजी महाराजांचे आजोळ कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- बुलढाणा 

(७५) माऊंट अबू कशासाठी प्रसिद्ध आहे ?

उत्तर -- थंड हवेचे ठिकाण

(७६) महात्मा गांधी यांच्या समाधीस्थळाचे नाव काय ?

उत्तर -- राजघाट

(७७) कोणत्या शहराला भारताची आर्थिक राजधानी म्हणतात ?

उत्तर -- मुंबई

(७८) ' श्यामची आई ' कादंबरीचे लेखक कोण ?

उत्तर -- सानेगुरुजी

(७९) अजिंठा या जगप्रसिद्ध लेणी कोणत्या जिल्ह्यात आहेत ?

उत्तर -- छ. संभाजी नगर

(८०) शिवनेरी किल्ला कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- पुणे

(८१) महाराष्ट्राचे लोकनृत्य कोणते आहे ?

उत्तर -- लावणी

(८२) ' जय जवान जय किसान ' हे घोषवाक्य कोणी दिले ?

उत्तर -- लालबहादूर शास्त्री

(८३) महाराष्ट्राच्या पश्चिम दिशेला कोणता सागर आहे ?

उत्तर -- अरबी समुद्र 

(८४) इंदिरा गांधी यांच्या आईचे नाव काय होते ?

उत्तर -- कमला नेहरू

(८५) जायकवाडी हे धरण कोणत्या नदीवर आहे ?

उत्तर -- गोदावरी

(८६) महाराष्ट्रातील सर्वांत मोठी हळदीची बाजारपेठ कोणत्या शहरात आहे ?

उत्तर -- सांगली

(८७) भारतातील भौगोलिकदृष्ट्या मध्यवर्ती शहर कोणते ?

उत्तर -- नागपूर

(८८) कोणार्क येथे ..... हे प्रसिद्ध मंदिर आहे ?

उत्तर -- सूर्य मंदिर

(८९) ' भंडारदरा ' धरण कोणत्या नदीवर आहे ?

उत्तर -- प्रवरा

(९०) महाराष्ट्रातील सर्वांत मोठे धरण कोणते ?

उत्तर -- जायकवाडी

(९१) लोणावळा, खंडाळा ही थंड हवामानाची ठिकाणे कोणत्या जिल्ह्यात आहेत ?

उत्तर -- पुणे

(९२) चंदन वृक्षाचे सर्वाधिक उत्पादन कोठे होते ?

उत्तर -- कर्नाटक

(९३) भारताचे सर्वोच्च न्यायालय कोठे आहे ?

उत्तर -- दिल्ली

(९४) चंद्रावर पाऊल ठेवणारा पहिला मानव कोण ?

उत्तर -- नील आर्मस्ट्राँग

(९५) महाराष्ट्रातील सर्वांत जास्त लांबीची नदी कोणती आहे ?

उत्तर -- गोदावरी

(९६) कोणत्या झाडास स्पर्श केला असता त्या झाडाची पाने मिटतात ?

उत्तर -- लाजाळू

(९७)बार्डोलीच्या सत्याग्रहाचे नेतृत्व कोणी केले होते ?

उत्तर -- सरदार पटेल

(९८) ताडोबा राष्ट्रीय उद्यान कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- चंद्रपूर 

(९९) भिल्लांचा उठाव ...... येथे झाला होता.

उत्तर -- खानदेश

(१००) ' सावरपाडा एक्स्प्रेस ' म्हणून कोणाचा गौरवपूर्ण उल्लेख केला जातो ?

उत्तर -- कविता राऊत ( धावपटू )

==============================

संकलक / लेखन :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५ / ७७२१९४१४९६

सामान्यज्ञान प्रश्नावली ( प्रश्नमंजुषा )

(१) आंब्याच्या बीला काय म्हणतात ?

उत्तर -- कोय

-----------------------------

(२) फणसाच्या बीला काय म्हणतात ?

उत्तर -- आठळी

-----------------------------

(३) चिंचेच्या बीला काय म्हणतात ?

उत्तर -- चिंचोका

-----------------------------

(४) कापसाच्या बीला काय म्हणतात ?

उत्तर -- सरकी 

-----------------------------

(५) आपल्या देशाचे नाव काय आहे ?

उत्तर -- भारत

-----------------------------

(६) आपल्या राज्याचे नाव काय आहे ?

उत्तर -- महाराष्ट्र

-----------------------------

(७) सूर्य कोणत्या दिशेला उगवतो ?

उत्तर -- पूर्व

-----------------------------

(८) सूर्य कोणत्या दिशेला मावळतो ?

उत्तर -- पश्चिम

-----------------------------

(९) मोराचा तुरा कोठे असतो ?

उत्तर -- डोक्यावर

-----------------------------

(१०) कोणता पक्षी झाडाचे लाकूड कोरून घर बांधतो ?

उत्तर -- सुतारपक्षी

-----------------------------

(११) कोणत्या प्राण्याला जंगलाचा राजा म्हणतात ?

उत्तर -- सिंह 

-----------------------------

(१२) कोणत्या प्राण्याला वाळवंटातील जहाज म्हणतात ?

उत्तर -- उंट 

-----------------------------

(१३) मोटारसायकला किती चाके असतात ?

उत्तर -- दोन

-----------------------------

(१४) इंद्रधनुष्यात किती रंग असतात ?

उत्तर -- सात

------------------------------------

(१५) पक्ष्यांचा राजा कोणाला म्हणतात ?

उत्तर -- गरूड

-----------------------------------

(१६) प्राण्यांचा राजा कोणाला म्हणतात ?

उत्तर -- सिंह

---------------------------

(१६) फुलांचा राजा कोणाला म्हणतात ?

उत्तर -- गुलाब

----------------------------

(१७) हत्तीच्या नाकाला काय म्हणतात ?

उत्तर -- सोंड

--------------------------------

(१८) आकाराने सर्वांत मोठा पक्षी कोणता ?

उत्तर -- शहामृग

-------------------------------

(१९) कोळी या किड्याला किती पाय असतात ?

उत्तर -- आठ

-------------------------------

(२०) घरात जळमटे करणारा प्राणी कोणता ?

उत्तर -- कोळी

-------------------------------

(२१) घराची राखण करणारा प्राणी कोणता ?

उत्तर -- कुत्रा

-------------------------------

(२२) पंख असणारा पण पिल्लांना दूध पाजणारा प्राणी कोणता ?

उत्तर -- वटवाघूळ

-------------------------------

(२३) झुरळाला किती पाय असतात ?

उत्तर -- सहा

-------------------------------

(२४) मुख्य ऋतू किती ?

उत्तर -- तीन 

------------------------------

(२५) सरडा या प्राण्याला किती पाय असतात ?

उत्तर -- चार

-------------------------------

(२६) बेडकाला किती पाय असतात ?

उत्तर -- चार

------------------------------

(२७) मुंगी या किटकाला किती पाय असतात ?

उत्तर -- सहा

-------------------------------

(२८) वेगाने धावणारा पक्षी कोणता ?

उत्तर -- शहामृग

---------------------------------

(२९ ) घरमाशी या किटकाला किती पाय असतात ?

उत्तर -- सहा

-------------------------------

(३०) सापाला किती पाय असतात ?

उत्तर -- पाय नसतात.

-------------------------------

(३१) आकाराने सर्वांत मोठा पक्षी कोणता ?

उत्तर -- शहामृग

-------------------------------

(३२) माशाला किती पाय अस्तात ?

उत्तर -- पाय नसतात.

--------------------------------

(३३) आंबा या फळात किती बिया असतात ?

उत्तर -- एक बी

--------------------------------

(३४) पेरू या फळात किती बिया असतात ?

उत्तर -- अनेक बिया

--------------------------------

(३५)  जांभूळ या फळात किती बिया असतात ?

उत्तर -- एक बी

-------------------------------

(३६) सिताफळात किती बिया असतात ?

उत्तर -- अनेक बिया

------------------------------

(३७) आवळा या फळात किती बिया असतात ?

उत्तर -- एक बी

---------------------------------

(३८) पक्ष्यांचा राजा कोणाला म्हणतात ?

उत्तर -- गरूड

-----------------------------------

(३९) फुलांचा राजा कोणाला म्हणतात ?

उत्तर -- गुलाब

------------------------------

(४०) एका दिवसाचे किती तास असतात ?

उत्तर -- २४ तास

---------------------------------

(४१) गाईच्या पिल्लाला काय म्हणतात ?

उत्तर -- वासरू

-------------------------------

(४२) पिकलेल्या केळ्यांचा रंग कोणता ?

उत्तर -- पिवळा

=======================

संकलक / लेखक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५ / ७७२१९४१४९६

इतिहास प्रश्नावली ( छत्रपती शिवाजी )

(१) छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या वडिलांचे नाव काय ?

उत्तर -- शहाजीराजे भोसले

-----------------------------

(२) छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या आईचे नाव काय ?

उत्तर -- जिजाबाई

-----------------------------

(३) छत्रपती शिवाजी महाराजाचा जन्म कधी झाला ?

उत्तर -- १९ फेब्रुवारी १६३०

-----------------------------

(४) छत्रपती शिवाजी महाराजांचा जन्म कोणत्या किल्ल्यावर झाला ?

उत्तर -- शिवनेरी 

-----------------------------

(५) शिवनेरी किल्ला कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- पुणे 

-----------------------------

(६) छत्रपती शिवाजी महाराज ज्या काळात होऊन गेले, तो काळ ..….. होता.

उत्तर -- मध्य युगाचा

-----------------------------

(७) छत्रपती शिवाजी महाराजांनी ..... स्वराज्य निर्माण केले.

उत्तर -- महाराष्ट्रात

-----------------------------

(८) स्वराज्य म्हणजे काय ?

उत्तर -- स्वतःचे राज्य

-----------------------------

(९) छत्रपती शिवाजी महाराजांनी कोणाशी झुंज दिली ?

उत्तर -- रयतेवर अन्याय करणा-या सत्तांशी.

-----------------------------

(१०)  शहाजीराजे हे ...... गाढे पंडित होते.

उत्तर -- संस्कृतचे

-----------------------------

(११) मावळात राहणा-या लोकांना ..... म्हणत.

उत्तर -- मावळे 

-----------------------------

(१२) शिवरायांचा विवाह कोणत्या घराण्यातील मुलीशी झाला ?

उत्तर -- फलटणचे नाईक - निंबाळकर

-----------------------------

(१३) छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या पत्नीचे नाव काय ?

उत्तर -- सईबाई

-----------------------------

(१४) शिवाजी महाराजांनी कोणते कार्य हाती घेतले ?

उत्तर -- स्वराज्य स्थापण्याचे 

-----------------------------

(१५) शहाजीराजांच्या पत्नीचे नाव काय ?

उत्तर -- जिजाबाई 

-----------------------------

(१६) जिजाबाईचं माहेर कोणत्या घराण्यातील होते ?

उत्तर -- सिंदखेडचे जाधव 

-----------------------------

(१७) घृष्णेश्वराच्या मंदिराचा जीर्णोद्धार कोणी केला ?

उत्तर -- मालोजीराजे भोसले 

-----------------------------

(१८) शहाजीराजे भोसले यांच्या वडिलांचे नाव काय ?

उत्तर -- मालोजीराजे भोसले 

-----------------------------

(१९) शिवनेरी किल्ला पुणे जिल्ह्यातील कोणत्या तालुक्यात आहे ?

उत्तर -- जुन्नर 

-----------------------------

(२०) छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या काळातील स्वराज्याची पहिली राजधानी कोणती ?

उत्तर -- राजगड 

-----------------------------

(२१)  दादाजी कोंडदेव हे शहाजीराजांचे कोण होते ?

उत्तर -- इमानी सेवक 

-----------------------------

(२१) छत्रपती शिवाजी महाराज व अफजलखान यांची ......

माचीवर भेटण्याची जागा निश्चित झाली.

उत्तर -- प्रतापगडाच्या

-----------------------------

(२२) छत्रपती शिवरायांनी रायरीच्या किल्ल्याचे नाव काय ठेवले ?

उत्तर -- रायगड

-----------------------------

(२३) भोरप्या डोंगरावर शिवरायांनी ..... हा किल्ला बांधला.

उत्तर -- प्रतापगड 

-----------------------------

(२४) छत्रपती शिवाजी महाराजांचे वकील कोण होते ‌?

उत्तर -- पंताजी गोपीनाथ 

-----------------------------

(२५) ' घोडखिंड ' ......... या नावानेच इतिहासात अमर झाली ?

उत्तर -- पावनखिंड 

-----------------------------

(२६) तानाजी मालुसरे हा कोकणातील कोणत्या गावाचा राहणार होता ?

उत्तर -- उमरठे

-----------------------------

(२७) तानाजी मालुसरे यांच्या भावाचे नाव काय ?

उत्तर -- सूर्याजी 

-----------------------------

(२८) छत्रपती शिवाजी महाराजांनी नव्या राजधानीसाठी कोणत्या किल्ल्याची निवड केली ?

उत्तर -- रायगड

-----------------------------

(२९) छत्रपती शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक कोणत्या वर्षी झाला ?

उत्तर -- १६७४

-----------------------------

(३०) शिवरायांनी राज्याभिषेकापासून कोणता शक सुरू केला ?

उत्तर -- राज्याभिषेक शक 

-----------------------------

(३१) छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या सावत्र भावाचे नाव काय ?

उत्तर -- व्यंकोजीराजे 

-----------------------------

(३२) ...... ही शिवरायांची कुलदेवता होती.

उत्तर -- तुळजाभवानी

-----------------------------

(३३) ...... यांस लोक ' प्रतिशिवाजी ' म्हणत.

उत्तर -- नेताजी पालकर

-----------------------------

(३४) शिवरायांनी तोरणा गडाचे कोणते नामकरण केले ?

उत्तर -- प्रचंडगड 

-----------------------------

(३५) शिवरायांची राजमुद्रा ...... भाषेत होती.

उत्तर -- संस्कृत 

(३६) छत्रपती शिवाजी महाराजांचे निधन कोणत्या वर्षी झाले ?

उत्तर -- १६८०

==========================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५ / ७७२१९४१४९६

सामान्यज्ञान प्रश्नावली

(१) महाराष्ट्रातील सर्वांत जास्त लांबीची नदी कोणती आहे ?

उत्तर -- गोदावरी

(२) महाराष्ट्र राज्यात किती जिल्हे आहेत ?

उत्तर -- ३६

(३) महाराष्ट्र राज्याची राजधानी कोणती ?

उत्तर -- मुंबई

(४) जळगावचे कोणते फळ प्रसिद्ध आहे ?

उत्तर -- केळी

(५) महाराष्ट्र राज्याच्या पश्चिमेला कोणता सागर आहे ?

उत्तर -- अरबी समुद्र

(६) गोदावरी नदी कोठून उगम पावते ?

त्र्यंबकेश्वर ( नाशिक )

(७)  माथेरान हे थंड हवेचे ठिकाण कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- रायगड

(८)  महाबळेश्वर हे थंड हवेचे ठिकाण कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- सातारा

(९) तोरणमाळ हे थंड हवेचे ठिकाण कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- नंदुरबार

(१०) महाराष्ट्रात नोटा कोठे छापली जातात ?

उत्तर -- नाशिक 

(११) नाशिकजवळ मिग विमानांचा कारखाना कोठे आहे ?

उत्तर -- ओझर

(१२) गुळाची सर्वांत मोठी बाजारपेठ कोणत्या शहरात आहे ?

उत्तर -- कोल्हापूर

(१३) उत्तर व पूर्व दिशांमध्ये कोणती दिशा आहे ?

उत्तर -- ईशान्य

(१४) वंदे मातरम् हे गीत कोणी लिहिले ?

उत्तर -- बंकिमचंद्र चटर्जी 

(१५) भारतीय राज्यघटना कोणत्या तारखेस अमलात आली ?

उत्तर -- २६ जानेवारी १९५०

(१६) ताडोबा राष्ट्रीय उद्यान कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- चंद्रपूर

(१७) क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने भारतातील सर्वात मोठे राज्य कोणते ?

उत्तर -- राजस्थान

(१८)' सावरपाडा एक्स्प्रेस ' म्हणून कोणाचा गौरवपूर्ण उल्लेख केला जातो ?

उत्तर -- कविता राऊत

(१९) छत्रपती शिवाजी महाराज यांनी सर्वांत प्रथम कोणता किल्ला बांधला ?

उत्तर -- तोरणा

(२०) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचा जन्म कोणत्या ठिकाणी झाला ?

उत्तर -- महू ( मध्यप्रदेश )

(२१) महाराष्ट्रातील सर्वांत उंच शिखर कोणते ?

उत्तर -- कळसूबाई

(२२) नर्मदा व तापी नदीच्या दरम्यान कोणते पर्वत आहे ?

उत्तर -- सातपूडा

(२३) चंद्र दररोज किती महिने उशिरा उगवतो ?

उत्तर -- ५० मिनिटे 

(२४) पंडित जवाहरलाल नेहरू यांना कोणत्या टोपणनावाने ओळखतात ?

उत्तर -- चाचा

(२५) महात्मा गांधीचा जन्म कोठे झाला ?

उत्तर -- पोरबंदर ( गुजरात )

(२६) भारतातील सर्वात जास्त लांबीची नदी कोणती ?

उत्तर -- गंगा

(२७) सूर्यापासून पृथ्वीपर्यंत प्रकाश पोहचण्यास किती वेळ लागतो ?

उत्तर -- सात मिनिटे चाळीस सेकंद 

(२८) नाशिकच्या काळाराम मंदिर प्रवेश सत्याग्रहाचे नेतृत्व कोणी केले ?

उत्तर - डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

(२९) कलिंगड या फळासाठी प्रसिद्ध ठिकाण कोणते आहे ?

उत्तर -- अलिबाग

(३०) चिखलदरा हे थंड हवेचे ठिकाण कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- अमरावती

(३१) महाराष्ट्राला किती किलोमीटर लांबीचा समुद्रकिनारा लाभला आहे ?

उत्तर -- ७२० किलोमीटर

(३२) एकलहरे औष्णिक विद्युत केंद्र कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- नाशिक.

(३३) गाडगेबाबांचे पूर्ण नाव काय आहे ?

उत्तर -- डेबूजी झिंगराजी जानोरकर

(३४) सावित्रीबाई फुले यांच्या वडिलांचे नाव काय होते ?

उत्तर -- खंडोजी

(३५) "स्वराज्य हा माझा जन्मसिद्ध हक्क आहे" हे उद्गार कोणाचे आहे ?

उत्तर -- लोकमान्य टिळक 

(३६) भारताच्या पहिल्या महिला प्रधानमंत्री कोण होत्या ?

उत्तर -- इंदिरा गांधी

(३७) " जय जवान,जय किसान‌ " ही घोषणा कोणी दिली ?

उत्तर -- लाल बहादूर शास्त्री

(३८) लाल किल्ला कोणत्या शहरात आहे ?

उत्तर - दिल्ली

(३९) " गुलाबी शहर " म्हणून कोणत्या शहराची ओळख आहे ?

उत्तर -- जयपूर

(४०) भारतात प्रजासत्ताक दिन म्हणून कोणता दिवस साजरा करतात ?

उत्तर -- २६ जानेवारी

(४१) भारताचे पहिले प्रधानमंत्री कोण  होते ?

उत्तर -- जवाहरलाल नेहरू 

(४२) भारतीय राष्ट्रीय ध्वजात किती रंगाचे पट्टे आहे ?

उत्तर -- तीन

(४३) चादरीकरीता प्रसिद्ध ठिकाण कोणते आहे ?

उत्तर  - सोलापूर

(४४) विनायक दामोदर सावरकर यांचे जन्मगाव कोणते ?

उत्तर - भगूर‌ (नाशिक) 

(४५) भंडारदरा प्रकल्प (धरण ) कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- अहमदनगर

(४६) येवला हे गाव कशासाठी प्रसिद्ध आहे ?

उत्तर -- पैठणी

(४७)महाराष्ट्रात पांडवलेणी कोणत्या शहरात आहेत ? 

उत्तर --  नाशिक

(४८) नाशिक शहर कोणत्या नदीच्या काठावर आहे ?

उत्तर -- गोदावरी

(४९) लोणावळा हे थंड हवेचे ठिकाण महाराष्ट्रात कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- पुणे

(५०) महाराष्ट्रातील प्रसिद्ध नृत्य कोणते ?

उत्तर -- लावणी

(५१) महाराष्ट्रात पैठणी कुठे तयार केली जाते ?

उत्तर --  येवला

(५२) महाराष्ट्र राज्याचा मुख्य खेळ कोणता ?

उत्तर -- कबड्डी

(५३) महाराष्ट्रातील विद्येचे माहेरघर कोणते ?

उत्तर --  पुणे

(५४) महाराष्ट्रातील सर्वांत मोठी टपाल कचेरी कोठे आहे ?

उत्तर -- मुंबई

(५५) महाराष्ट्र दिन कोणत्या तारखेला साजरा केला जातो ?

उत्तर -- १ मे

(५६) 'कोकणचा राजा' असे कोणत्या फळाला म्हणतात ?

उत्तर -- हापूस आंबा

============================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

केंद्र -- रोहोड ता. साक्री, जि. धुळे 

9422736775  /  7721941496