शब्दसमूहाबद्दल एक शब्द.

(एका शब्दात उत्तर सांगा.)

(१) अगदी पूर्वीपासून राहणारे मूळ रहिवासी.

---- आदिवासी

----------------------------------

(२) पूर्वी जन्मलेला.

---- पूर्वज

----------------------------------

(३) दगडावर / दगडाच्या मूर्ती घडवणारा.

---- शिल्पकार

----------------------------------

(४) कथा सांगणारा.

---- कथेकरी

----------------------------------

(५) जमिनीखालील गुप्त मार्ग.

---- भुयार

----------------------------------

(६) दगडावर कोरलेले कोरीव काम.

---- शिल्प

----------------------------------

(७) चारही बाजूंनी पाणी असलेला भूप्रदेश.

----‌- बेट

----------------------------------

(८) तीन रस्ते एकवटतात ती जागा.

----- तिठा

----------------------------------

(९) चंद्रापासून येणारा प्रकाश.

----- चांदणे

----------------------------------

(१० ) दगडावर कोरलेला लेख.

------ शिलालेख

----------------------------------

(११) मूर्ती बनवणारा.

------ मूर्तिकार

----------------------------------

(१२) फक्त माणसाला पायी जाता येईल एवढी अरुंद वाट.

----- पाऊलवाट

============================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

शेकरू / हरियाल वैशिष्ट्यपूर्ण माहिती

(१) शेकरू 

शेकरू म्हणजेच मोठी खार. शेकरू हा महाराष्ट्र राज्याचा राज्य प्राणी आहे. झाडांच्या उंच माथ्यावरून उड्या मारत जाणारा हा शेकरू सहजासहजी दिसत नाही. दिवसभर दडून बसलेला शेकरू पहाटेच्या वेळी किंवा संध्याकाळी दिसू शकतो. शिकारी पक्षी आणि बिबळे शेकरूला फस्त करतात. फळे व बिया खाणारा शेकरू झाडांवरच घरटे बांधून राहतो. महाराष्ट्रात भीमाशंकर अभयारण्यात आणि संपूर्ण पश्चिम घाट परिसरात शेकरू आहेत.

=========================

(२) हरियाल 

हरियाल पक्ष्याला पिवळ्या पायाचे हिरवे कबुतर असे म्हणता येईल. हरियाल पक्षी हा महाराष्ट्राचा राज्य पक्षी आहे. ही पक्ष्याची जात उंबर, अंजीर अशा फळांवर ताव मारत असते. सकाळच्या वेळी थव्याथव्यांनी हरियाल फळझाडांवर हल्ला करताना दिसतात. जानेवारीच्या सुमारास हरियालची मादी अंडी घालते. महिन्याभरात त्यातून पिल्ले बाहेर येतात. हरियालला जरी महाराष्ट्राचा राज्य पक्षी म्हटले असले, तरी

तो संपूर्ण भारतात आढळतो.

==========================

संकलन :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री जि. धुळे

English Vowels and their Sounds.( इंग्रजी स्वर व त्यांचे उच्चार )

इंग्रजी वर्णमालेतील‌ a, e, i, o, u  या पाच vowels ( स्वरांचे ) उच्चार वेगवेगळ्या शब्दांमध्ये कसे बदलतात. हे पुढीलप्रमाणे.

(1)  a  -----  bat,  mat

(2)‌  a  ------  jar,   car

(3)  a  ------  ball,  call 

----------------------------

(4)  e ------ ten, ‌  pen

(5)  e ------ he,   me

(6)   e ------ net,  set

-----------------------------

(7)  i  ------- pin, ‌  tin

(8)  i  ------ kill ,  hill

(9 )  i  ------ wife,  life

(10 )  i  ------ nine,  line

-------------------------------

(11)  o  -------  no ,  go

(12) o  ------ cow,  now

(13) o ----- box,  fox

(14) o ------ cot,  pot

(15) o ------ come,  some

(16) o ------ moon,  noon

(17 ) o ------ good,  mood

(18)  o  ----- look,  hook

----------------------------------

(19)  u ----- run,   gun

(20)  u ---- bull,  pull

(21 )  u   ----- sure,  pure

==================

Shankar Sitaram Chaure

z. p. school -- jamanepada ( Rohod )

tal. sakri,   dist - dhule

9422736775

शब्दांचे वचन बदला. ( एकवचन व अनेकवचन )

एकवचन ------- अनेकवचन

(१) घर  -------- घरे

(२) दार ------- दारे

(३) कुत्रा ------ कुत्रे

(४) ससा ------ ससे

(५) मासा ------ मासे

(६) रोप ------- रोपे

(७) झाड ------ झाडे

(८) पान ------- पाने

(९) फूल ------- फुले

(१०) फळ ------ फळे

(११) आंबा ------ आंबे

(१२) डबा ------- डबे

(१३) कांदा ------ कांदे

(१४) घोडा ------- घोडे

(१५) फुगा ------- फुगे

(१६) गाव ------ गावे

(१७) पुस्तक ---- पुस्तके

(१८ )  माणूस ---- माणसे

(१९ ) कावळा ----- कावळे

( २०) लाकडा ----- लाकडे

(२१)  बगळा ------ बगळे

(२२) घागर ------ घागरी

(२३) विहीर ------- विहिरी

( २४)  गाय ------- गायी

(२५ ) वासरू ------ वासरे

(२६) देऊळ ------- देवळे

(२७) झोका -------- झोके

(२८) पेढा -------- पेढे

(२९ ) दिवा ------- दिवे

(३० ) नदी -------- नद्या

(३१) होडी ------- होड्या

(३२) साडी ------ साड्या

(३३) भाकरी ----- भाक-या

(३४) चांदणी ----- चांदण्या

(३५ ) चटई -------- चट्या

(३६) गाणे ------- गाणी

(३७ ) जीभ ----- जिभा

( ३८) बी -------- बिया

(३९ ) स्त्री -------- स्त्रीया

( ४०) वीट -------- विटा

( ४१) म्हैस ------- म्हशी

( ४२) केळे ------- केळी

(४३) तारीख ------ तारखा

(४४) लाट ------- लाटा

(४५ ) वाट ------- वाटा

(४६) मुलगी ------- मुली

(४७ ) माळ ------ माळा

(४८ ) ओळ -------- ओळी

(४९ ) कळी ------- कळ्या

(५०) पोळी ------- पोळ्या

(५१) साखळी ---- साखळ्या

(५२) काडी ------- काड्या

( ५३) गोळी ------ गोळ्या

(५४ ) खोली ----- खोल्या

(५५ ) टेकडी ------ टेकड्या

(५६ ) भाजी ------ भाज्या

(५७) वही ------- वह्या

(५८) वाटी ------ वाट्या

(५९) शाळा ----- शाळा

(६०) घंटा ------ घंटा

(६१) दिशा ------ दिशा

(६२) प्राणी ------ प्राणी

(६३ ) देश ----- देश

(६४)  खेळ ------ खेळ

(६५) डोंगर ------ डोंगर

(६६) हात -------- हात

(६७ ) मोर ------ मोर

(६८) बैल ------- बैल

(६९) भाऊ ------ भाऊ

(७०) शेतकरी ---- शेतकरी

========================

लेखन :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

ऊर्जा स्त्रोत ( नवीकरणीय ऊर्जा स्त्रोत )

(१) सौर ऊर्जा :

 सूर्यापासून मिळणारी ऊर्जा म्हणजे सौर ऊर्जा पृथ्वीवर ही ऊर्जा प्रचंड प्रमाणात आणि अखंड स्वरूपात पोहोचत असते. सौर चुली, सौर जलतापक, सौर शुष्कक आणि सौर विदयुत घट ही सौर ऊर्जेवर चालणारी उपकरणे आता लोकप्रिय झाली आहेत. सौर विदयुत घटामुळे मोठ्या प्रमाणात वीजनिर्मिती करता येते.

---------------------------------------------------

(२) पवन ऊर्जा : 

वेगाने वाहणाऱ्या वाऱ्याचा उपयोग करून पवनचक्कीमध्ये विदयुतनिर्मिती करता येते. या पवन ऊर्जेचा वापर निरनिराळ्या कामांसाठी करता येतो.

---------------------------------------------------

(३) सागरी ऊर्जा : 

भरती-ओहोटीच्या लाटांनी जनित्रे फिरवून लाटांपासून सागरी ऊर्जा निर्माण करता येते. अशी सागरी ऊर्जा समुद्रातील खाडीकडील चिंचोळा भाग निवडून तेथे भिंत बांधून निर्माण करतात.

---------------------------------------------------

(४)जल विद्युत ऊर्जा : 

धरणांमध्ये साठवलेले पाणी उंचावरून खाली आणून जनित्राची पाती फिरवली जातात. अशा जलविद्युत केंद्रात वीजनिर्मिती करण्यात येते. महाराष्ट्रातला कोयना धरणावर मोठा जलविद्युत प्रकल्प आहे.

---------------------------------------------------

(५) समुद्रलहरींपासून मिळणारी ऊर्जा :

 समुद्राच्या वर-खाली होणाऱ्या लाटांपासून अशा प्रकारची ऊर्जा निर्माण करण्यात येते.

---------------------------------------------------

(६)अणू ऊर्जा :

 युरेनिअम, थोरिअम अशा जड मूलद्रव्यांच्या अणूंच्या विघटनातून निघणाऱ्या ऊर्जेला 'अणू ऊर्जा' असे म्हणतात.

=========================

संकलन :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

महाराष्ट्र - सामान्यज्ञान प्रश्नावली

(१) अजिंठा, वेरूळ लेण्या कोणत्या जिल्ह्यामध्ये आहेत ?

उत्तर -- औरंगाबाद

(२) तोरणमाळ हे थंड हवेचे ठिकाण कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- नंदुरबार

(३) जायकवाडी जलविद्युत केंद्र कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- औरंगाबाद

(४) साल्हेर व मुल्हेर हे किल्ले कोणत्या जिल्ह्यात आहेत ?

उत्तर -- नाशिक

(५) महाराष्ट्रातील क्षेत्रफळाने सर्वात मोठा जिल्हा कोणता ?

उत्तर -- अहमदनगर

(६) महाराष्ट्रातील क्षेत्रफळाने‌ सर्वात लहान जिल्हा कोणता ?

उत्तर -- मुंबई शहर

(७) महाराष्ट्रातील सर्वोच्च शिखर कोणते ?

उत्तर -- कळसूबाई

(८) महाराष्ट्रातील सर्वाधिक लांबीची नदी कोणती ?

उत्तर -- गोदावरी

(९) महाराष्ट्रातील सर्वाधिक वनक्षेत्राचा जिल्हा कोणता ?

उत्तर -- गडचिरोली

(१०) महाराष्ट्राच्या समुद्र किना-याची लांबी किती कि. मी. आहे ?

उत्तर --  ७२० कि. मी.

(११) महाबळेश्वर हे थंड हवेचे ठिकाण कोणत्या जिल्ह्यात आहे  ?

उत्तर --  सातारा

(१२) कसारा घाट कोणत्या राष्ट्रीय महामार्गावर आहे ?

उत्तर -- मुंबई -- नाशिक

=============================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

गणितीय सामान्यज्ञान प्रश्नावली

1)120 सेकंद म्हणजे किती मिनिटे?

उत्तर -- 2 मिनिटे

2) 4 आठवडे म्हणजे किती दिवस ?

उत्तर --  28 दिवस

(3) 60 केळींचे किती डझन होतात ?

उत्तर -- 5 डझन

(4) 200 रूपये म्हणजे 50 रूपयांच्या किती नोटा ?

उत्तर -- 4 नोटा

(5) 50 ची दुप्पट संख्या किती ?

उत्तर -- 100

(6) 2 दिवस म्हणजे किती तास ?

उत्तर --  48 तास

(7) 4 वर्षे म्हणजे किती महिने ?

उत्तर --  48 महिने

(8) एक दोर पाच ठिकाणी कापला तर त्याचे किती तुकडे होतील ?

उत्तर --  सहा तुकडे

(9) अर्धा डझन आंबे म्हणजे किती आंबे ?

उत्तर -- 6 आंबे

(10) 30 ची तिप्पट संख्या किती ?

उत्तर -- 90

===========================

लेखन :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक )

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

9422736775

महाराष्ट्र : प्रमुख शहरे व पर्यटन स्थळे

✓✓  महाराष्ट्रातील प्रमुख शहरे :

(१) ‌मुंबई 

 --- मुंबई राजधानीचे शहर, प्रमुख औदयोगिक केंद्र, उत्कृष्ट बंदर, मोठे शैक्षणिक केंद्र, गेटवे ऑफ इंडिया, तारापोर मत्स्यालय, उच्च न्यायालय, छत्रपती शिवाजी वस्तुसंग्रहालय, जहांगीर आर्ट गॅलरी, नेहरू विज्ञान केंद्र, नेहरू तारांगण, चौपाट्या ही प्रमुख पर्यटन स्थळे आहेत.

-----------------------

(२) पुणे

----- पुणे हे शहर प्रमुख सांस्कृतिक केंद्र, मुळा-मुठा नदयांच्या काठावर वसलेले, पुण्याजवळ शनिवारवाडा, आगाखान पॅलेस, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर स्मारक, राजा केळकर वस्तुसंग्रहालय, सर्पोदयान आहे. पुणे शहरात राष्ट्रीय रसायन प्रयोगशाळा व वेधशाळा आहे.

-------------------------------------------------------

(३) नागपूर :

---- ‌नागपूर हे शहर राज्याची उपराजधानी, देशातील संत्र्यांची व कापसाची सर्वांत मोठी बाजारपेठ, सीताबर्डी किल्ला, दीक्षाभूमी, स्तूप, अंबाझरी तलाव ही प्रसिद्ध स्थळे आहेत.

----------------------------------------------------

(४) नाशिक :

---- नाशिक हे शहर गोदावरीच्या काठी वसलेले शहर, नोटा व तिकिटे छपाईसाठी प्रसिद्ध आहे.. येथे यशवंतराव चव्हाण मुक्त विद्यापीठ आहे. येथे दर १२ वर्षांनी नाशिकला कुंभमेळा भरतो.

-----------------------------------------------------

(५) औरंगाबाद

---- औरंगाबाद येथे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठ, बिबी का मकबरा व पाणचक्की ही प्रेक्षणीय स्थळे. औरंगाबादजवळच - अजिंठा व वेरूळ येथे लेणी, घृष्णेश्वराचे मंदिर, दौलताबादचा किल्ला आहे.

==============================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा.‌शिक्षक )

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

एका शब्दात उत्तरे सांगा.( सामान्यज्ञान )

(१) साठ सेकंदाचा कालावधी.

--- मिनिट

------------------------------

(२) साठ मिनिटांचा कालावधी.

--- तास

------------------------------

(३) चोवीस तासांचा कालावधी.

---  दिवस

------------------------------

(४) सात दिवसांचा कालावधी.

---  आठवडा

------------------------------

(५) पंधरा दिवसांचा कालावधी.

--- ‌ पंधरवडा

------------------------------

(६) तीस दिवसांचा कालावधी.

---  महिना

------------------------------

(७) बारा महिन्यांचा कालावधी.

--- वर्ष

------------------------------

(८) सूर्योदयाची दिशा.

---  पूर्व

------------------------------

(९) सूर्यास्ताची दिशा.

---  पश्चिम

------------------------------

(१०) पूर्व व उत्तर यांमधील दिशा.

---  ईशान्य

------------------------------

(११) पूर्व व दक्षिण यांमधील दिशा.

---   आग्नेय

------------------------------

(१२) दक्षिण व पश्चिम यांमधील दिशा.

---   नैर्ऋत्य

------------------------------

(१३) पश्चिम व उत्तर यांमधील दिशा.

---   वायव्य

------------------------------

(१४) उत्तर दिशेसमोरील दिशा.

---   दक्षिण

------------------------------

(१५) दक्षिण दिशेसमोरील दिशा.

----  उत्तर

------------------------------

(१६) पृथ्वीचा आकार.

---   गोल

------------------------------

(१७) चांदण्यांचा प्रकाश.

---   चांदणे

------------------------------

(१८) भारतीय सौर वर्षाचे महिने.

---   बारा

------------------------------

(१९) ग्रेगरियन (इंग्रजी) वर्षाचे महिने.

---   बारा

------------------------------

(२०) मुख्य दिशा.

----   चार

------------------------------

(२१) उपदिशा

---   चार

------------------------------

(२२) एका आठवड्याचे दिवस.

---    सात

=======================

लेखन :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक )

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

स्वातंत्र्यदिन विशेष - सामान्यज्ञान प्रश्नावली

(१) भारताचा स्वातंत्र्यदिन कोणता ?

उत्तर -- १५ ऑगस्ट

-------------------

(२) भारताचा प्रजासत्ताक दिन कोण़ता ?

उत्तर -- २६ जानेवारी

-------------------

(३) भारताचा राष्ट्रध्वज कोणता ?

उत्तर -- ‌तिरंगा

-------------------

(४) भारताचे राष्ट्रगीत कोणते ?

उत्तर -- जनगणमन

----------------------------------------------

(५) भारताचा राष्ट्रीय प्राणी कोणता ?

उत्तर -- वाघ

----------------------------------------------

(६) भारताचा राष्ट्रीय पक्षी कोणता ?

उत्तर -- मोर

----------------------------------------------

(७) भारताचे राष्ट्रीय फळ कोणते ?

उत्तर -- आंबा

----------------------------------------------

(८) भारताचे राष्ट्रीय फूल कोणते ?

उत्तर -- कमळ

----------------------------------------------

(९) भारताचे राष्ट्रीयगीत कोणते ?

उत्तर --  वंदेमातरम्

----------------------------------------------

(१०)आपले राष्ट्रगीत कोणी लिहिले  ?

उत्तर --- रवींद्रनाथ टागोर

------------------------------------------

(११) ' जय जवान जय किसान ' ही घोषणा कोणी दिली ?

उत्तर --- लालबहादूर शास्त्री

------------------------------------------------------------

(१२)  'करेंगे या मरेंगे ' ही घोषणा कोणी केली  ?

उत्तर -- महात्मा गांधी

------------------------------------------------------------

(१३)  संविधानास दुसरे नाव काय ?

उत्तर -- राज्यघटना

------------------------------------------------------------

(१४) जुलमाचा अहिंसक मार्गाने केलेला प्रतिकार म्हणजे काय ?

उत्तर -- सत्याग्रह

------------------------------------------------------------

(१५) भारताचे पहिले पंतप्रधान कोण ?

उत्तर -- पंडित जवाहरलाल नेहरू

------------------------------------------------------------

(१६) भारताचे प्रथम राष्ट्रपती कोण होते ?

उत्तर -- डॉ. राजेंद्रप्रसाद

------------------------------------------------------------

(१७) ' वंदे मातरम् ‌' हे गीत कोणी लिहिले ?

उत्तर -- बंकिमचंद्र चटर्जी

------------------------------------------------------------

(१८) भारतीय संविधानाचे शिल्पकार कोणास म्हणतात ?

उत्तर -- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

------------------------------------------------------------

(१९)  तुम मुझे खून दो, मै तुम्हे आझादी दुंगा ' ही घोषणा कोणाची होती ?

उत्तर -- सुभाषचंद्र बोस

------------------------------------------------------------

(२० ) महात्मा गांधींच्या आश्राचे नाव काय ?

उत्तर --- ‌साबरमती आश्रम

------------------------------------------------------------

(२१) भारतच्या पहिल्या महिला पंतप्रधान कोण ‌ ?

उत्तर -- इंदिरा गांधी

------------------------------------------------------------

(२२) राष्ट्रगीत गायनासाठी किती वेळ लागतो ?

उत्तर. --- ५२ ‌सेकंद

------------------------------------------------------------

(२३) राष्ट्रगीत हे मूळ कोणत्या भाषेत लिहिले गेले आहे ?

उत्तर. --- बंगाली

------------------------------------------------------------

(२४) राष्ट्रध्वज तिरंग्यातील केसरी रंग कशाचे प्रतीक आहे ?

उत्तर -- ‌त्याग व शौर्य

------------------------------------------------------------

(२५) राष्ट्रध्वज तिरंग्यातील पांढरा कशाचे प्रतीक आहे ?

उत्तर --  शांतीचे

------------------------------------------------------------

(२६) राष्ट्रध्वज तिरंग्यातील हिरवा रंग कशाचे प्रतीक आहे ?

उत्तर --. हरितक्रांती व समृद्धी

----------------------------------------------------

(२७) भारताचे राष्ट्रीय चलन कोणते ?

उत्तर -- ‌रूपया

-----------------------------------------------------

(२८) भारताची राजधानी कोणती ?

उत्तर -- ‌दिल्ली

------------------------------------------------------

(२९) राष्ट्रपिता कोणास म्हणतात ?

उत्तर -- ‌महात्मा गांधी

---------------------------------------------------------

(३०)  ' महात्मा गांधी ' यांचे पूर्ण नाव काय ?

उत्तर -- मोहनदास करमचंद गांधी

---------------------------------------------------------

(३१) महात्मा गांधींचा जन्म कधी झाला ?

उत्तर -- २ ऑक्टोबर ,  १८६९

============================

संकलक  :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

       जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

      केंद्र -- रोहोड,  ता. साक्री, जि. धुळे

  ‌‌.   ९४२२७३६७७५

ओळखा पाहू मी कोण ? (कोडे )

(१) जमिनीवर असतो, 

पाण्यातही राहतो,

 डराव डराव ओरडतो, 

ओळखा पाहू मी कोण ? 

उत्तर : बेडूक.

~~~~~~~~~~~~~

(२) रंग माझा काळा

गोड माझा गळा

कुहूकुहू गाणे माझे 

ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- कोकिळ

~~~~~~~~~~~~~~

(३) सुपासारखे माझे कान, 

शेपूट आहे फार लहान

 पाने, ऊस माझे जेवण, 

ओळखा पाहू मी कोण ? 

उत्तर : हत्ती.

~~~~~~~~~~~~~~

(४) उंचाडी मान, फत्ताडे पाय

 वाकडी पाठ, डुगडुग जाय 

तुडवीत जातो वाळवंट

ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर : उंट.

~~~~~~~~~~~~~~~

(५) हिरवे हिरवे अंग माझे

लाल लाल चोच माझी

विठू विठू बोल माझे 

ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- पोपट

~~~~~~~~~~~~~~~

(६) मला म्हणतात मनीमाऊ 

शरीर माझे मऊ मऊ

 मी करते म्यँव म्यँव 

ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर --  मांजर

~~~~~~~~~~~~~~~

(७) कात नाही, चुना नाही,

 तोंड कसे रंगले ? 

पाऊस नाही, पाणी नाही,

 रान कसे हिरवे?

ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर : पोपट.

~~~~~~~~~~~~~~~

(८) लांब चोच,

लांब मान,

पांढरा रंग,

लावतो ध्यान

ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर : बगळा.

========================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

"आदिवासी दिन " विशेष सामान्यज्ञान प्रश्नावली

(१) आपले राष्ट्रगीत कोणते ?

उत्तर -- जनगणमन

-------------------------

(२) आपला राष्ट्रीय पक्षी कोणता ?

उत्तर -- मोर

------------------------

(३) आपला राष्ट्रीय प्राणी कोणता ?

उत्तर -- वाघ

---------------------------------------

(४) आपले राष्ट्रीय फूल कोणते ?

उत्तर -- कमळ

-----------------------------------------

(५)  आपले राष्ट्रीय फळ कोणते ?

उत्तर -- आंबा

-------------------------------------

(६) आपला राष्ट्रध्वज कोणता ?

उत्तर -- तिरंगा

--------------------------------------

(७) आपला राष्ट्रीय खेळ कोणता ?

उत्तर -- हाॅकी

-----------------------------------------------------

(८) भारताच्या राष्ट्रध्वजाच्या मध्यभागी काय असते ?

उत्तर -- अशोकचक्र

------------------------------------------------------

(९) प्राण्यांचा राजा कोणला म्हणतात ?

उत्तर -- सिंह

------------------------------------------------------

(१०) फुलांचा राजा कोणला म्हणतात ?

उत्तर -- गुलाब

------------------------------------------------------

(११) पक्ष्यांचा राजा कोणाला म्हणतात ?

उत्तर -- गरूड

------------------------------------------------------

(१२) जगातील सर्वांत उंच प्राणी कोणता ?

उत्तर -- जिराफ

------------------------------------------------------

(१३) महाराष्ट्राची राजधानी कोणती ?

उत्तर -- मुंबई

------------------------------------------------------

(१४) भारत देशाची राजधानी कोणती ?

उत्तर -- दिल्ली

------------------------------------------------------

(१५) भारताचे राष्ट्रीय गीत कोणते ?

उत्तर -- वंदे मातरम्

------------------------------------------------------

(१६) भारताच्या राजमुद्रेवर कोणते वचन लिहिले आहे ?

उत्तर -- सत्यमेव जयते.

------------------------------------------------------

(१७) महाराष्ट्र राज्यात किती जिल्हे आहेत ?

उत्तर -- ३६

------------------------------------------------------

(१८) इंद्रधनुष्यात किती रंग असतात ?

उत्तर -- सात

------------------------------------------------------

(१९) आपण कोणत्या देशात राहतो ?

उत्तर -- भारत

------------------------------------------------------

(२०) जगातील सर्वांत मोठा पक्षी कोणता ?

उत्तर -- शहामृग

------------------------------------------------------

(२१) भारताच्या शेजारी किती देश आहेत ?

उत्तर -- ७ ( सात )

------------------------------------------------------

(२२) भारताची पहिली महिला पंतप्रधान कोण ?

उत्तर -- इंदिरा गांधी

------------------------------------------------------

(२३) एक दिवस म्हणजे किती तास ?

उत्तर -- २४ तास

------------------------------------------------------

(२४) एका वर्षात किती महिने असतात ?

उत्तर -- १२ (बारा )

------------------------------------------------------

(२५) महाराष्ट्र हे भारतातील काय आहे ?

उत्तर -- राज्य

------------------------------------------------------

(२६) महाराष्ट्राची उपराजधानी कोणती ?

उत्तर -- नागपूर

------------------------------------------------------

(२७) गोदावरी नदी कोठे उगम पावते ‌?

उत्तर -- त्र्यंबकेश्वर

------------------------------------------------------

(२८) महाराष्ट्र राज्याचा राज्यवृक्ष कोणता ?

उत्तर -- आंबा

------------------------------------------------------

(२९) महाराष्ट्र राज्याचा राज्यप्राणी कोणता ?

उत्तर -- शेकरू

------------------------------------------------------

(३०) महाराष्ट्र राज्याचा राज्यपक्षी कोणता ?

उत्तर -- हरियाल

------------------------------------------------------

(३१) महाराष्ट्रातील सर्वांत ‌उंच शिखर कोणते ?

उत्तर -- कळसूबाई

------------------------------------------------------

(३२) महाराष्ट्रातील सर्वांत लांब नदी कोणती ‌?

उत्तर -- गोदावरी

------------------------------------------------------

(३३) साल्हेर शिखर कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर --- ‌नाशिक

------------------------------------------------------

(३४) झुरळाला किती पाय असतात ?

उत्तर -- सहा

------------------------------------------------------

(३५ ) कोळी किड्याला किती पाय असतात ?

उत्तर -- आठ

------------------------------------------------------

(४०) मुंगी या किटकाला किती पाय असतात ?

उत्तर -- सहा

------------------------------------------------------

(४१) वेगाने धावणारा पक्षी कोणता ?

उत्तर -- शहामृग

------------------------------------------------------

(४२ ) घरमाशी या किटकाला किती पाय असतात ?

उत्तर -- सहा

------------------------------------------------------

(४३) सापाला किती पाय असतात ?

उत्तर -- पाय नसतात.

------------------------------------------------------

(४४) माशाला किती पाय अस्तात ?

उत्तर -- पाय नसतात.

------------------------------------------------------

(४५)आंबा या फळात किती बिया असतात ?

उत्तर -- एक बी

(४६) पेरू या फळात किती बिया असतात ?

उत्तर -- अनेक बिया

--------------------------------------------------

४७)  जांभूळ या फळात किती बिया असतात ?

उत्तर -- एक बी

--------------------------------------------------

(४८) सिताफळात किती बिया असतात ?

उत्तर -- अनेक बिया

--------------------------------------------------

(४९) आवळा या फळात किती बिया असतात ?

उत्तर -- एक बी

---------------------------------------------

(५०) कोणत्या प्राण्याला कान  नसतात ?

उत्तर -- गांडूळ

---------------------------------------------

(५१) सूर्य कोणत्या दिशेला उगवतो ?

उत्तर -- पूर्व

--------------------------------------------

(५२) सूर्य कोणत्या दिशेला मावळतो ?

उत्तर -- पश्चिम

--------------------------------------------

(५३) ज्ञानेंद्रिये किती आहेत ?

उत्तर -- पाच

--------------------------------------------

(५४) मुख्य दिशा किती ?

उत्तर -- चार

--------------------------------------------

(५५) उपदिशा किती ?

उत्तर -- चार

----------------------------------------------

(५६) आठवड्याचे वार किती ?

उत्तर -- सात

---------------------------------------------

(५७) आकाशाचा रंग कोणता आहे ?

उत्तर -- निळा

---------------------------------------------

(५८) हत्तीच्या नाकाला काय म्हणतात ?

उत्तर -- सोंड

---------------------------------------------

(५९) आईच्या आईला काय म्हणतात ?

उत्तर -- आजी

---------------------------------------------

(६०) महाराष्ट्राचा राज्यफूल कोणता ?

उत्तर -- जारूळ

--------------------------------------------

(६१) महाराष्ट्राच्या पश्चिमेस कोणता समुद्र आहे ?

उत्तर -- अरबी

--------------------------------------------

(६२) कल्पवृक्ष कोणत्या झाडाला म्हणतात ?

उत्तर -- नारळ ( माड )

--------------------------------------------

(६३) महाराष्ट्राची राजभाषा कोणती ?

उत्तर -- मराठी

---------------------------------------------

(६४) प्रतापगड किल्ला कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- सातारा

--------------------------------------------

(६५) कच्च्या कैरीचा रंग कोणता ?

उत्तर -- हिरवा

--------------------------------------------

(६६) महाराष्ट्रातील सर्वात लांब धरण कोणते ?

उत्तर -- जायकवाडी

---------------------------------------------

(६७) भारताचे राष्ट्रीय वॄक्ष कोणते ?

उत्तर -- वड

---------------------------------------------

(६८) भारताचे राष्ट्रीय चलन कोणते ?

उत्तर -- रूपया

--------------------------------------------

(६९) मोराच्या डोक्यावर काय असते ?

उत्तर -- तुरा

---------------------------------------------

(७०) पृथ्वीचा आकार कसा आहे ?

उत्तर -- गोल

--------------------------------------------

(७१) चंद्राच्या प्रकाशाला काय म्हणतात ?

उत्तर -- चांदणे

---------------------------------------------

(७२) ज्या रात्री चंद्र पूर्ण गोल दिसतो, त्या रात्रीला कोणती रात्र म्हणतात ?

उत्तर -- पौर्णिमेची रात्र

--------------------------------------------

(७३) भारतीय सौर वर्षाचे महिने किती ?

उत्तर -- बारा महिने

--------------------------------------------

(७४) ग्रेगरियन वर्षाचे महिने किती ?

उत्तर -- बारा महिने

---------------------------------------------

(७५) आपण कोणत्या ग्रहावर राहतो ?

उत्तर -- पृथ्वी

---------------------------------------------

(७६) पृथ्वीला प्रकाश कोठून मिळतो ?

उत्तर -- सूर्यापासून

--------------------------------------------

(७७) सजीव सृष्टी असलेला सूर्यमालेतील एकमेव ग्रह कोणता ?

उत्तर -- पृथ्वी

---------------------------------------------

(७८) पूर्व दिशेच्या समोर कोणती दिशा येते ?

उत्तर -- पश्चिम

---------------------------------------------

(७९) दक्षिण दिशेच्या समोर कोणती दिशा येते ?

उत्तर -- उत्तर

-----------------------------------------------

(८०) सूर्य ज्या दिशेला उगवतो ती दिशा कोणती ?

उत्तर -- पूर्व

---------------------------------------------

(८१) सूर्य ज्या दिशेला मावळतो ती दिशा कोणती ?

उत्तर -- पश्चिम

---------------------------------------------

(८२) सूर्योदयापासून सूर्यास्तापर्य॓तच्या काळाला काय म्हणतात ?

उत्तर -- दिन

--------------------------------------------

(८३) सूर्योस्तापासून सूर्यादयापर्यंतच्या काळाला काय म्हणतात ?

उत्तर -- रात्र

---------------------------------------------

(८४) दिन व रात्र मिळून एक पूर्ण काय होतो ?

उत्तर -- पूर्ण दिवस

--------------------------------------------

(८५) मराठी वर्षांची सुरूवात कोणत्या महिन्याने होते ?

उत्तर -- चैत्र

---------------------------------------------

(८६) आंब्याच्या बीला काय म्हणतात ?

उत्तर -- कोय

---------------------------------------------

(८७) फणसाच्या बीला काय म्हणतात ?

उत्तर -- आठळी

--------------------------------------------

(८८) कापसाच्या बीला काय म्हणतात ?

उत्तर -- सरकी

----------------------------------------------

(८९) चिंचेच्या बीला काय म्हणतात ?

उत्तर -- चिंचोका

----------------------------------------------

(९०) कोणत्या फळापासून आमरस तयार होतो ?

उत्तर -- आंबा

---------------------------------------------

(९१) कोंबड्याच्या डोक्यावर काय असते ?

उत्तर -- तुरा

---------------------------------------------

(९२) चिंचेची चव कशी असते ?

उत्तर -- आंबट

---------------------------------------------

(९३) आवळ्याची चव कशी असते ?

उत्तर -- तुरट

----------------------------------------------

(९४) कारल्याची चव कशी असते ?

उत्तर -- कडू

---------------------------------------------

(९५) मीठाची चव कशी असते ?

उत्तर -- खारट

----------------------------------------------

(९६) साखरेची चव कशी असते ?

उत्तर -- गोड

-----------------------------------------------

(९७) पारंब्या कोणत्या झाडाला असतात ?

उत्तर -- वड

----------------------------------------------

(९८) पोळा सणाला कोणत्या प्राण्याची पूजा करतात ?

उत्तर -- बैल

----------------------------------------------

(९९) जिभेचा कोणता रंग चांगल्या आरोग्याचे लक्षण आहे ?

उत्तर -- गुलाबी

--------------------------------------------

(१००)श्वसन करताना सजीव कोणता वायू शरीरात घेतात?

उत्तर -- आॅक्सिजन वायू

---------------------------------------------

(१०१) जिल्हयाचा सर्वोच्च अधिकारी कोण असतो ?

उत्तर -- जिल्हा अधिकारी (कलेक्टर )

----------------------------------------------

(१०२) पन्हाळा गड किल्ला कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- कोल्हापूर

----------------------------------------------

(१०३) रायगड किल्ला कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- रायगड

----------------------------------------------

(१०४)बालक्रांतीकारक शिरीषकुमार यांचे स्मारक कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- नंदुरबार

---------------------------------------------

(१०५) शुन्याचा शोध कोणत्या देशात लागला ?

उत्तर -- भारत

----------------------------------------------

(१०६) २६ जानेवारी हा दिवस आपण कोणता दिन म्हणून साजरा करतो ?

उत्तर -- प्रजासत्ताक दिन

-----------------------------------------------

(१०७) १५ आॅगस्ट हा दिवस आपण कोणता दिन म्हणून साजरा करतो ?

उत्तर -- स्वातंत्र्य दिन

----------------------------------------------

(१०८)समुद्राच्या पाण्याची चव कशी असते ?

उत्तर -- खारट

---------------------------------------------

(१०९) ' लाल किल्ला ' कोणत्या शहरात आहे ?

उत्तर -- दिल्ली

----------------------------------------------

(११०) ' ताजमहल ' कोणत्या शहरात आहे ?

उत्तर -- आग्रा

-----------------------------------------------

(१११) ' सावरपाडा एक्सप्रेस ' कोणाला म्हणतात ?

उत्तर -- कविता राऊत

---------------------------------------------

(११२) भारताचे पहिले राष्ट्रपती कोण होते ?

उत्तर -- डाॅ. राजेंद्रप्रसाद

---------------------------------------------

(११३) भारताचे पहिले पंतप्रधान कोण होते ?

उत्तर -- जवाहरलाल नेहरू

---------------------------------------------

११४) तोरणमाळ थंड हवेचे ठिकाण कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- नंदुरबार

----------------------------------------------

(११५) सर्वात जास्त बुध्दिमान प्राणी कोणता ?

उत्तर -- मनुष्य

-----------------------------------------------

(११६) दगडावर कोरलेल्या लेखास काय म्हणतात ?

उत्तर -- शिलालेख

---------------------------------------------

(११७) महाराष्ट्र राज्याची निर्मिती कधी झाली ?

उत्तर -- १ मे १९६०

----------------------------------------------

(११८) महाराष्ट्र राज्याच्या पश्चिमेला कोणता समुद्र आहे ?

उत्तर -- अरबी

-----------------------------------------------

(११९) महाराष्ट्राची राजभाषा कोणती ?

उत्तर -- मराठी

-----------------------------------------------

(१२०) महाराष्ट्रातील पहिले मातीचे धरण कोणते ?

उत्तर -- गंगापूर ( नाशिक )

----------------------------------------------

(१२१) महाराष्ट्रातील पहिली स्त्री शिक्षिका कोण ?

उत्तर -- सावित्रीबाई फुले

----------------------------------------------

(१२२) महाराष्ट्राच्या समुद्र किना-याची लांबी किती किलोमीटर आहे ?

उत्तर -- ७२० किलोमीटर

----------------------------------------------

(१२३) समुद्राच्या पाण्यापासून काय तयार करतात ?

उत्तर -- मीठ

----------------------------------------------

(१२४) चंद्र अजिबात दिसत नाही, त्या रात्रीला कोणती रात्र म्हणतात ?

उत्तर -- अमावास्येची रात्र

----------------------------------------------

(१२५) एक डझनमध्ये किती वस्तू असतात ?

उत्तर -- १२

=======================

लेखन :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक)

जि. प. प्रा. शाळा जामनेपाडा, केंद्र रोहोड

ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

आदिवासी दिन -- घोषवाक्ये

आदिवासी संस्कृतीचा सन्मान

हाच आमचा अभिमान

आदिवासींचा एकच नारा

निसर्गाचे रक्षण करा

आदिवासी धर्म माझा अभिमान

आदिम संस्कृती आमचा मान

आदिवासी झेंडा उंच फडकवू

चला आदिवासी ‌दिनाचे गीत गाऊ

आदिवासी मूलनिवासी आपण

सदैव करू संस्कृतीचे रक्षण

चला आदिवासी गीते गाऊ

घरोघरी आदिम ध्वज लावू

निसर्ग ‌देव आमुची शान

आदिम संस्कृती आमुची पंचप्राण

आदिम संस्कृतीचा अभिमान आहे

मज आदिवासी असल्याचा गर्व आहे.

राखू आदिम‌ संस्कृतीचा मान

जगात आपली वाढेल शान

एकच नारा, एकच ध्यान

आदिम संस्कृतीचा राखू मान

आदिम संस्कृती आमचा प्राण

बिरसा मुंडा आमची शान

जातीयतेच्या बेड्या तोडू

सारा आदिवासी एक जोडू

=====================

लेखन :- शंकर चौरे, सर

काकरपाडा, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५