समूहदर्शक शब्द

व्यावहारिक परिमाणे

रक्षाबंधन विशेष - उखाणे

सुख दुःखाच्या धाग्यांनी जीवन वस्त्र विणले

 भाऊ आले रक्षाबंधनला भाग्य मला लाभले.

रूसलेल्या बहिणीला भाऊ म्हणतो हास

रक्षाबंधनला आलो, आजचा दिवस खास

 वडीलांचा आशीर्वाद मातेची माया

  प्रेमळ भाऊ मिळाले ही ईश्वराची दया

सोन्याचे ताट,चांदीची वाटी

 सात जन्म घेईन मी भावासाठी

कपाळाला कुंकू, गळ्यात मोत्याचा हार

भावाला राखी बांधवांना आनंद होतो फार

पतीव्रतेच व्रत घेऊन,नम्रतेने वागते

 रक्षाबंधनला भावाकडून आशीर्वाद मागते

जाई जुईच्या वेलीखाली हरिण घेते विसावा

 राखी बांधते भावाला मला आशीर्वाद असावा

राखी पौर्णिमेच्या सणाला पुरणपोळीचा मान

 भावाच्या सहवासात विसरते मी भूक तहान

माहेर सोडून येतांना डोळ्यात येते आसू

रक्षाबंधनला आले भाऊ ओठांवर आले हासू

राजहंस पक्षी शोभा देतो वनाला

भाऊ आला रक्षाबंधन सणाला

ओल्याचिंब केसांना, टावेल द्या पुसायला

 भाऊ आले रक्षाबंधनला शालू द्या नेसायला

===========================

लेखन :- शंकर चौरे सर

पिंपळनेर ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

भाषिक कोडे . ( ओळखा पाहू मी कोण ? )

(१) डोक्यावर तुरा छान 

    राष्ट्रीय पक्षांचा मला मान !

   ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- मोर 

----------------

(२) मी उमलते दलदल चिखलात,

      राष्ट्रीय फुलाचा मिळे मान भारतात.

      ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर --  कमळ 

---------------------------------------

(३) उंचच उंच माझी मान,

      झाडाच्या शेंड्यांची मी पाने खातो छान !

     ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- जिराफ 

-------------------------------------

(४) बत्तीस जणांना ठेवते गुपचूप ,

     स्वतः बोलते खूपच खूप !

     ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- जीभ 

-------------------------------------

(५) सर्वात मोठे माझे पान,

     पंगतीमध्ये मजला मान !

     ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- केळीचे पान 

------------------------------------

(६) चिव चिव करिते गुजगोष्टी ,

      खट्याळ आहे ही मोठी  !

     ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर --  चिमणी 

---------------------------------------

(७) म्हणतात मला फळांचा राजा,

      खाल्ल्यावर वाटते मज्जाच मजा !

      ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- आंबा 

--------------------------------------

(८) वाघाची ही मावशी ,

      चोरून पिते दूध कशी  !

      ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- मांजर 

-------------------------------------

(९) चाक फिरवतो गरागरा ,

     मडकी करतो भराभरा  !

    ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर --  कुंभार 

------------------------------------

(१०)  पत्ता शोधतो, पत्र वाटतो,

         सकाळ असो की संध्याकाळ .

         ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- पोस्टमन 

-------------------------------------

(११) बत्तीस जणांना ठेवते गुपचूप

        स्वत: बोलते खूपच खूप

        ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- जीभ

----------------------------------

(१२) लाकूड कापतो, लाकूड तासतो

        औत,  गाडी करून देतो

        ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- सुतार

----------------------------------

(१३) एका पासूनी बारा इतकी असते याची धाव

       भिंतीवरती, हाती शोभे आठवते का नाव?

       ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- घड्याळ

----------------------------------

(१४) सोने घेतो, चांदी घेतो,

       दागदागिने करून देतो

      ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- सोनार

------------------------------------

(१५) म्हणतात मला फळांचा राजा

         खाल्ल्यावर वाटते मज्जाच मजा

        ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- आंबा

-------------------------------------

(१६) सुपासारखे माझे कान

        शेपूट आहे फार लहान

       ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- हत्ती

-------------------------------------

(१७) इटुकलं पिटुकलं दाराला लटकलं

        चावी शिरता पोटात, पटकन उघडलं

        ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- कुलूप

--------------------------------------

(१८) मी आहे जंगलाचा राजा,

       चाल तर ऐटबाज,

       आयाळ माझी शान, 

        चटकन तू जाण !

      ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर --  सिंह 

------------------------------------------

(१९) दरवर्षी बदलतो पाने, 

        पारंब्यांवर मुले खेळती, 

         पक्षांना देतो आधार, 

        धरतो तुम्हावर छाया.

       ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- वडाचे झाड 

------------------------------------------

(२०) शेताची, घराची करतो राखण, 

        प्रामाणिक म्हणून माझी शान, 

        वास, आवाजावरून ओळखतो,

        मिश्राहार घेतो

        ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- कुत्रा 

------------------------------------------

(२१) नाही दिसत डोळ्यांना, 

         नाही लागत हाताला !

         आहे आजूबाजूला सर्वत्र, 

         ओळखा पाहू मला.

उत्तर ‌-- हवा 

------------------------------------------

(२२) नाहीत पाय, नाहीत हात,

        तरी पळतो वेगाने 

        पाहून मजला भितात लोक, 

       ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- साप 

----------------------------------------

(२३) जमिनीवर असतो, 

         पाण्यातही राहतो,

        डराव डराव ओरडतो, 

        ओळखा पाहू मी कोण ? 

उत्तर : बेडूक.

~~~~~~~~~~~~~

(२४) रंग माझा काळा

        गोड माझा गळा

       कुहूकुहू गाणे माझे 

       ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- कोकिळ

~~~~~~~~~~~~~~

(२५) सुपासारखे माझे कान, 

      शेपूट आहे फार लहान

     पाने, ऊस माझे जेवण, 

     ओळखा पाहू मी कोण ? 

उत्तर : हत्ती.

~~~~~~~~~~~~~~

(२६) उंचाडी मान, फत्ताडे पाय

        वाकडी पाठ, डुगडुग जाय 

       तुडवीत जातो वाळवंट

       ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर : उंट.

~~~~~~~~~~~~~~~

(२७) हिरवे हिरवे अंग माझे

        लाल लाल चोच माझी

        विठू विठू बोल माझे 

       ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर -- पोपट

~~~~~~~~~~~~~~~

(२८) मला म्हणतात मनीमाऊ 

         शरीर माझे मऊ मऊ

         मी करते म्यँव म्यँव 

         ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर --  मांजर

~~~~~~~~~~~~~~~

(२९) कात नाही, चुना नाही,

        तोंड कसे रंगले ? 

        पाऊस नाही, पाणी नाही,

        रान कसे हिरवे?

       ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर : पोपट.

~~~~~~~~~~~~~~~

(३०) लांब चोच,‌ लांब मान.

       पांढरा रंग , लावतो ध्यान

      ओळखा पाहू मी कोण ?

उत्तर : बगळा.

==========================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

 जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा 

 केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

    ९४२२७३६७७५  / ७७२१९४१४९६

   ‌

संख्या ( मूळ संख्या )

मराठी भाषिक ज्ञान ( शब्द उच्चारातील फरक ओळखू या.)

-- उच्चारभेद असलेल्या शब्द जोड्या वाचा व शब्द उच्चारातील फरक समजून घ्या.

कण --- खण    =∆    कप --- खप

कळ --- खळ    =∆ ‌‌   गर --- घर

गण --- घण       =∆ ‌  गड --- घड

जळ --- झळ    ‌  = ∆  ‌टक --- ठक

कड  --- कढ     = ∆  दर --- धर

पळ --- फळ      = ∆ बट --- भट

बल -- बळ        =∆ नल --- नळ

सण --- सन     = ∆  मण  --- मन

कडा --- खडा    =∆ कार --- खार

गार -- घार       =∆ काठ -- खाट

काप --- खाप      =∆ गार  -- घार

गाव --- घाव      = ∆ चाप --- छाप

जाड --- झाड   ‌  =∆‌ जगा --- झगा

तवा  -- थवा       =∆ ताट --- थाट

ताप -- थाप        =∆ सात -- साथ

दार --- धार         =∆पळा --- फळा

माप --- माफ    = ∆ साप --- साफ

पार  --- फार       =∆ बाग --- भाग

काल --- काळ     =∆ माल --- माळ

गाल --- गाळ      =∆ शाप --- साप

काऊ --- खाऊ    =∆ चावा --- छावा

जरा -- झरा       =∆ तारा  --- थारा

कडी --- खडी   =∆ कळी --- खळी

केळ -- खेळ      =∆ गोट --- घोट

गोटा --- घोटा     =∆  कडी  --- कढी

पंत --- पंथ       =∆ दीर --- धीर

दूर --- धूर         =∆ बारा --- भारा

बाई --- भाई     =∆ बाजी --- भाजी

वेल --- वेळ     =∆ कोण --- कोन

वेश --- वेस     =∆ माशा --- मासा

घोष --- घोस   =∆ कोष -- कोस

कडक --- खडक  =∆ पडके -- फडके

==========================

लेखन :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा.शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा- जामनेपाडा

केंद्र -- रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५ / ७७२१९४१४९६

कवी, साहित्यिक व त्यांची टोपणनावे

(1) कृष्णाजी केशव दामले 

----- केशवसुत

---------------------

(2) राम गणेश गडकरी 

----- गोविंदाग्रज, बाळकराम

---------------------

(3) वि. वा. शिरवाडकर 

----- कुसुमाग्रज

---------------------

(4) त्र्यंबक बापूजी ठोमरे 

----- बालकवी

---------------------

(5) शंकर केशव कानेटकर 

----- गिरीश

---------------------

(6) प्रल्हाद केशव अत्रे 

---- केशवकुमार

---------------------

(7) आत्माराम रावजी देशपांडे

----- अनिल

---------------------

 (8) दिनकर गंगाधर केळकर

----- अज्ञातवासी

---------------------

(9) काशिनाथ हरी मोडक 

----- माधवानुज

---------------------

(10) विनायक जनार्दन करंदीकर 

------ विनायक

---------------------

(11) यशवंत दिनकर पेंढारकर 

------ यशवंत

---------------------

(12) नारायण सूर्याजीपंत ठोसर 

------ रामदास

---------------------

(13) मोरोपंत रामचंद्र पराडकर -

-----  मोरोपंत

---------------------

(14) दत्तात्रय कोंडो घाटे 

------ दत्त 

---------------------

(15) नारायण मुरलीधर गुप्ते

------ बी

---------------------

(16) चिंतामण त्र्यंबक खानोलकर 

------ आरती प्रभू

---------------------

(17) शंकर काशिनाथ गर्गे 

----- दिवाकर / नाट्यछटाकार

---------------------

(18) गोपाळ हरी देशमुख 

----- लोकहितवादी

---------------------

(19) माधव त्र्यंबक पटवर्धन

----- माधव जूलियन 

---------------------

(20) ना. धों. महानोर

----- रानकवी 

========================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

9422736775 / 7721941496

सामान्यज्ञान प्रश्नावली ( भूगोल )

(१) सूर्यापासून आपणांस कोणत्या दोन गोष्टी मिळतात ?

उत्तर -- प्रकाश व उष्णता

------------------------------

(२) पृथ्वीवर किती खंड आहेत ?

उत्तर -- सात 

------------------------------

(३) पृथ्वीवर किती महासागर आहेत ?

उत्तर -- पाच 

------------------------------

(४) पृथ्वीवरील सर्वांत मोठे खंड कोणते ?

उत्तर -- आशिया

------------------------------

(५) कोणता खंड आकारमानाने सर्वांत लहान आहे ?

उत्तर -- ऑस्ट्रेलिया 

------------------------------

(६) आपला भारत देश कोणत्या खंडात आहे ?

उत्तर -- आशिया

------------------------------

(७) कळसूबाई शिखराची उंची किती ?

उत्तर -- सुमारे १६५० मीटर

------------------------------

(८) महाराष्ट्रातील प्रमुख पश्चिमवाहिनी नदी कोणती ?

उत्तर -- तापी 

------------------------------

(९) भारताच्या पश्चिमेस कोणता समुद्र आहे  ?

उत्तर -- अरबी समुद्र

------------------------------

(१०) भारताच्या पूर्वेस कोणता उपसागर आहे ?

उत्तर -- बंगालचा उपसागर 

------------------------------

(११) भारताच्या दक्षिणेस कोणता महासागर आहे ?

उत्तर -- हिंदी महासागर 

------------------------------

(१२) महाराष्ट्र राज्याच्या पश्चिमेला कोणता समुद्र आहे ?

उत्तर -- अरबी समुद्र 

------------------------------

(१३) भारतात सर्वांत जास्त पाऊस कोठे पडतो ?

उत्तर -- मौसिनराम 

========================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५ / ७७२१९४१४९६

मानवी शरीर - सामान्यज्ञान

(1) सर्वसामान्य प्रौढ व्यक्तीच्या हृदयाचे दर मिनिटास 72 ठोके पडतात.

--------------------

(2) मानवात ओ ( 0 ) रक्तगटाचे रक्त हे सर्वांना लागू होते.

------------------

(3) मानवाच्या पेशीतील गुणसूत्रांची संख्या 46 असते.

-------------------

(4)  मानवाच्या पेशीतील गुणसूत्रांच्या 23 जोड्या असतात.

----------------------

(5) मानवी शरीराचे सर्वसामान्य तापमान 37° सेल्सिअस (98.4 फॅरेनहाइट) एवढे असते.

---------------------------------------

(6) नवजात बालकांतील हाडांची एकूण संख्या 270 असते.

---------------------------------------

(7) मानवी शरीरात हाडांची एकूण संख्या 206 असते.

---------------------------------------

(8)  मानवी कवटीमध्ये एकूण हाडांची संख्या 24 एवढी असते.

---------------------------------------

(9) मानवी शरीरात प्रत्येक हातातील हाडांची एकूण संख्या 30 एवढी असते.

---------------------------------------

(10)  मानवी शरीरात प्रत्येक पायातील हाडांची एकूण संख्या 30 एवढी असते.

---------------------------------------

(11) मानवी शरीरात सर्वात लहान हाड स्टेप हाड (कानातील हाड) असते.

---------------------------------------

(12) मानवी शरीरात सर्वात मोठे हाड मांडीचे हाड (Femur) असते.

---------------------------------------

(13) मानवाच्या तोंडात एकूण 32 दात असतात.

---------------------------------------

(14) मानवाच्या तोंडात प्रत्येक जबड्यात 16 दात असतात.

---------------------------------------

(15) मानवी शरीरात माकड हाडात 4 मणके असतात. 

---------------------------------------

(16) मानवी शरीरात पाठीच्या मणक्यांची संख्या 33 असते.

---------------------------------------

(17) मानवी शरीरात पाठीच्या कण्यातील 33 मणक्यांपैकी मानेत 7 मणके असतात.

---------------------------------------

(18) मानवी शरीरात छातीच्या बरगड्यांची संख्या 24 असते.

---------------------------------------

(19) मानवी शरीरात छातीच्या बरगड्यांच्या 12 जोड्या असतात.

---------------------------------------

(20) मानवी शरीराचे तापमान हायपोथलॅमस या ग्रंथींवर समतोल राखले जाते.

---------------------------------------

(21) मानवी शरीरात सर्वात मोठी ग्रंथी यकृत ही असते.

---------------------------------------

(22)  मानवी शरीरात स्नायूंची एकूण संख्या 639 असते.

---------------------------------------

(23)  मानवी शरीरात मोठया आतड्याची लांबी सुमारे दिड मीटर असते.

---------------------------------------

(24) मानवी शरीरात लहान आतड्याची लांबी सुमारे 6 ते सव्वा सहा मीटर असते. 

---------------------------------------

(25) सर्वसामान्य प्रौढ व्यक्तीच्या मेंदूचे सरासरी वजन 1300 ग्रॅम ते 1400 ग्रॅम असते.

---------------------------------------

(26) मानवी हृदयाचे वजन सरासरी 360 ग्रॅम असते.

---------------------------------------

(27) सर्व सामान्य निरोगी माणसाचा रक्तदाब 120 / 80 असतो.

---------------------------------------

(28) मानवी शरीरात अंदाजे 5 लिटर रक्त असते. 

---------------------------------------

(29) मानवी शरीरात 65% पाण्याचे एकूण प्रमाण असते.

---------------------------------------

(30) मानवी शरीरात रक्ताचे एकूण प्रमाण 7% ते 8% असते.

---------------------------------------

(31) मानवी शरीरात रक्त वाहिन्यांची लांबी सुमारे  97, 000 कि.मी. असते.

---------------------------------------

(32) मानवी शरीरात तांबड्या पेशीशी पांढ-या पेशीचे प्रमाण हे 700 : 1 असते.

---------------------------------------

(33) सर्वसामान्य निरोगी व्यक्तीला रोज 2500 कॅलरीज ची गरज असते.

===========================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

9422736775 / 7721941496

स्वातंत्र्यदिन विशेष सामान्यज्ञान

१) आपल्या भारत देशाला स्वातंत्र्य केव्हा मिळाले ?

उत्तर -- १५ ऑगस्ट १९४७

-----------------------------------

(२) आपले राष्ट्रगीत कोणी लिहिले  ?

उत्तर --- रवींद्रनाथ टागोर

------------------------------------

(३) आपले राष्ट्रगीत कोणते ?

उत्तर --- जनगणमन

------------------------------------

(४) भारताचा राष्ट्रध्वज कोणता ?

उत्तर -- तिरंगा

------------------------------------

(५) ' जय जवान जय किसान ' ही घोषणा कोणी दिली ?

उत्तर --- लालबहादूर शास्त्री

-----------------------------------

(६)  'करेंगे या मरेंगे ' ही घोषणा कोणी केली  ?

उत्तर -- महात्मा गांधी

----------------------------------

(७) भारताचा स्वातंत्र्यदिन कोणता ?

उत्तर -- १५ ऑगस्ट

------------------------------------

(८) भारताचा प्रजासत्ताक दिन कोणता ?

उत्तर -- २६ जानेवारी

------------------------------------

(९)  संविधानास दुसरे नाव काय ?

उत्तर -- राज्यघटना

--------------------------------------

(१०) जुलमाचा अहिंसक मार्गाने केलेला प्रतिकार म्हणजे काय ?

उत्तर -- सत्याग्रह

-----------------------------------

(११) भारताचे पहिले पंतप्रधान कोण ?

उत्तर -- पंडित जवाहरलाल नेहरू

------------------------------------

(१२) ' वंदे मातरम् ‌' हे गीत कोणी लिहिले ?

उत्तर -- बंकिमचंद्र चटर्जी

----------------------------------

(१३) आपल्या राष्ट्रध्वजात किती रंग आहेत ?

उत्तर -- ‌तीन

---------------------------------

(१४) भारतीय संविधानाचे शिल्पकार कोणास म्हणतात ?

उत्तर -- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

-----------------------------------

(१५) ' तुम मुझे खून दो, मै तुम्हे आझादी दुंगा ' ही घोषणा कोणाची होती ?

उत्तर -- सुभाषचंद्र बोस

--------------------------------

(१६) महात्मा गांधींच्या आश्राचे नाव काय ?

उत्तर --- ‌साबरमती आश्रम

------------------------------------

(१७) भारतच्या पहिल्या महिला पंतप्रधान कोण ‌ ?

उत्तर -- इंदिरा गांधी

-------------------------------------

(१८) भारताचे  राष्ट्रीय गीत कोणते आहे ?

उत्तर -- ‌वंदे मातरम्

-----------------------------------

(१९) राष्ट्रगीत गायनासाठी किती वेळ लागतो ?

उत्तर. --- ५२ ‌सेकंद

----------------------------------

(२०) राष्ट्रगीत हे मूळ कोणत्या भाषेत लिहिले गेले आहे ?

उत्तर. --- बंगाली

-----------------------------------

(२१) राष्ट्रध्वज तिरंग्यातील केसरी रंग कशाचे प्रतीक आहे ?

उत्तर -- ‌त्याग व शौर्य

------------------------------------

(२२) राष्ट्रध्वज तिरंग्यातील पांढरा कशाचे प्रतीक आहे ?

उत्तर --  शांतीचे

-------------------------------------

(२३) राष्ट्रध्वज तिरंग्यातील हिरवा रंग कशाचे प्रतीक आहे ?

उत्तर --. हरितक्रांती व समृद्धी

------------------------------------

(२४) भारताचा राष्ट्रीय प्राणी कोणता आहे ?

उत्तर -- वाघ

------------------------------------

(२५) भारताचा राष्ट्रीय पक्षी कोणता आहे ?

उत्तर --- मोर

--------------------------------------

(२६) भारतचे राष्ट्रीय फूल कोणते. ?

उत्तर -- ‌कमळ

-------------------------------------

(२७) भारताचे राष्ट्रीय फळ कोणते ?

उत्तर -- आंबा

--------------------------------------

(२८) भारताचे राष्ट्रीय वृक्ष कोणते ?

उत्तर  -- वड

---------------------------------------

(२९) भारताचे राष्ट्रीय चलन कोणते ?

उत्तर -- ‌रूपया

--------------------------------------

(३०) भारताची राजधानी कोणती ?

उत्तर -- ‌दिल्ली

-------------------------------------

(३१) राष्ट्रपिता कोणास म्हणतात ?

उत्तर -- ‌महात्मा गांधी

-----------------------------------

(३२)  ' महात्मा गांधी ' यांचे पूर्ण नाव काय ?

उत्तर -- मोहनदास करमचंद गांधी

-----------------------------------------

(३३) महात्मा गांधींचा जन्म कधी झाला ?

उत्तर -- २ ऑक्टोबर ,  १८६९

--------------------------------------

(३४) ' नेताजी '  असे कोणाला संबोधतात ?

उत्तर -- सुभाषचंद्र बोस 

--------------------------------------

(३५) ' चाचा/ पंडित ' असे कोणाला संबोधतात ?

उत्तर -- जवाहरलाल नेहरू 

--------------------------------------

(३६) ' लोहपुरुष / सरदार ' असे कोणाला संबोधतात ?

उत्तर -- वल्लभभाई पटेल

--------------------------------------

(३७) ' राष्ट्रपिता / महात्मा ' असे कोणाला संबोधतात ?

उत्तर -- मोहनदास करमचंद गांधी

--------------------------------------

(३८) ' भारताचे पितामह ' असे कोणाला संबोधतात ?

उत्तर -- दादाभाई नौरोजी 

--------------------------------------

(३९)  ' स्वातंत्र्यवीर ' असे कोणाला संबोधतात ?

उत्तर -- विनायक दामोदर सावरकर 

--------------------------------------

(४०) स्वतंत्र भारताचे पहिले राष्ट्रपती कोण होते ?

उत्तर -- डॉ.  राजेंद्र प्रसाद

------------------------------------

(४१) ' भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार ' कोणास म्हणतात ?

उत्तर -- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर 

--------------------------------------

(४२) ' लोकमान्य ' असे कोणाला संबोधतात ?

उत्तर -- बाळ गंगाधर टिळक

--------------------------------------

(४३)आपली राष्ट्रीय प्रतीके कोणती?

उत्तर-- राष्ट्रध्वज, राष्ट्रगीत, राजमुद्रा

--------------------------------------

(४४)राष्ट्रीय सण कोणते?

उत्तर -- स्वातंत्र्य दिन व प्रजासत्ताक दिन

--------------------------------------

(४५)राजमुद्रेतील सिंह कशाचे प्रतीक आहे?

उत्तर-- सामर्थ्याचे

--------------------------------------

(४६)भारताची राजमुद्रा कोठून घेतलेली आहे?

उत्तर  -- सारनाथ अशोक स्तंभ

--------------------------------------

(४७)राष्ट्रध्वजातील पांढऱ्या रंगाच्या पट्ट्याच्या मध्यभागी एकूण किती आरे आहेत?

उत्तर --  २४

--------------------------------------

(४८) भारताचे ध्वजगीत कोणते?

उत्तर -- विजयी विश्व तिरंगा प्यारा, झेंडा उंचा रहे हमारा

--------------------------------------

(४९) राजमुद्रा कशाकशावर असते?*

उत्तर -- सर्व नाणी, नोटा, शासकीय कागदपत्र

--------------------------------------

(५०)भारताचे राष्ट्रीय चलन कोणते?

उत्तर-- रुपया

--------------------------------------

(५१) महात्मा गांधी यांचे समाधी स्थळाचे नाव काय आहे ?

उत्तर --  राजघाट( दिल्ली )

--------------------------------------

(५२) स्वतंत्र भारताचे पहिले कायदामंत्री कोण होते ?

उत्तर -- डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर.

--------------------------------------

(५३) इंदिरा गांधी यांचे समाधी स्थळाचे नाव काय आहे ?

उत्तर -- शक्तीस्थळ.( दिल्ली )

--------------------------------------

(५४) भारत देशातील सर्वोच्य शौर्य पुरस्कार कोणता ?

उत्तर -- परमवीर चक्र.

--------------------------------------

(५५) 'विजयी विश्व तिरंगा प्यारा' हे झेंडा गीत कोणी लिहिले ?

उत्तर -- शामलाल गुप्ता.

--------------------------------------

(५६) आपल्या भारत देशाचे राष्ट्रगीत हे सर्वप्रथम कोठे गायले गेले ?

उत्तर -- भारतीय राष्ट्रीय कोंग्रेसच्या अधिवेशनात.(कोलकत्ता)

--------------------------------------

(५७) भारत देशाच्या सरहद्दीला लागून असलेल्या देशाची संख्या किती ?

उत्तर - सात 

--------------------------------------

(५८) इंडिया गेट राष्ट्रीय स्मारक कोठे आहे ?

उत्तर -- दिल्ली

--------------------------------------

(५९) महात्मा गांधी यांचा वध कोणी केला ?

उत्तर --  नथुराम गोडसे.

--------------------------------------

(६०) राजीव गांधी यांचे समाधी स्थळाचे नाव काय आहे ?

उत्तर -- विरभूमी.

--------------------------------------

(६१) बार्डोली सत्याग्रहाचे नेतृत्व कोणी केले होते ?

उत्तर -- सरदार वल्लभभाई पटेल.

--------------------------------------

(६२) भारतीय घटनेचे शिल्पकार कोणाला म्हणतात ?

उत्तर --  डाॅ.बाबासाहेब आंबेडकर.

--------------------------------------

(६३) नेताजी हे संबोधन कोणाला लावले जाते ?

उत्तर -- सुभाषचंद्र बोस

--------------------------------------

(६४) जालीयनवाला बाग ही कोणत्या शहरात आहे ?

- अमृतसर.

--------------------------------------

(६५) चले जाव चळवळ कोणत्या वर्षी सुरू झाली ?

उत्तर -- १९४२

--------------------------------------

(६६) महाराष्ट्रात पहिली मुलींची शाळा कोणी सुरु केली ?

उत्तर -- महात्मा फुले 

---------------------------------------------

(६७)भारतीय राष्ट्रध्वजावर निळ्या रंगाचे कोणते चक्र आहे ?

उत्तर --- अशोकचक्र

--------------------------------------------

(६८) २६ जानेवारी हा दिवस आपण कोणता दिन म्हणून साजरा करतो ?

उत्तर --- प्रजासत्ताक दिन

---------------------------------------------

(६९) भारताने कोणत्या शासनपध्दतीचा स्विकार केला ?

उत्तर --- लोकशाही

---------------------------------------------

(७०) भारतीय राजमुद्रा कोणती ?

उत्तर --- सारनाथ स्तंभावरील चार सिंह असलेली मुद्रा (चित्र)

--------------------------------------------

(७१) भारतीय राजमुद्रेखाली कोणते वचन आहे ?

उत्तर--- सत्यमेव जयते.

--------------------------------------------

(७२) भारतीय राष्ट्रध्वजावरील असलेल्या अशोकचक्र कशाचे प्रतिक आहे ?

उत्तर--- गतीचे प्रतिक

---------------------------------------

(७३) 'स्वराज्य हा माझा जन्मसिद्ध हक्क आहे आणि तो मी मिळवणारच' हे वाक्य कोणाचे?

उत्तर --  बाळ गंगाधर टिळक ( लोकमान्य टिळक)

---------------------------------------

(७४) 'जालियनवाला बाग हत्याकांड' कधी घडले?

उत्तर -- १३ एप्रिल १९१९

---------------------------------------

(७५) आझाद हिंद सेने ची स्थापना कुणी केली  ?

उत्तर -- रासबिहारी बोस 

-------------------------------------

(७६) भगतसिंह, राजगुरू यांच्यासोबत फाशी दि४लेल्या क्रांतीकारकारकाचे नाव काय आहे ?

उत्तर -- सुखदेव

-------------------------------------

(७७) महात्मा गांधी यांना ' राष्ट्रपिता ' म्हणून प्रथम कोणी संबोधित केले होते ?

उत्तर -- सुभाष चंद्र बोस

=======================

संकलक  :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

           जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

          केंद्र -- रोहोड,  ता. साक्री, जि. धुळे

  ‌‌.       ९४२२७३६७७५ / ७७२१९४१४९६

स्वतंत्र भारत ( इतिहास )

---15 ऑगस्ट 1947 रोजी भारताला स्वातंत्र्य मिळाल्यावर 26 जानेवारी 1950 रोजी भारतीय संविधान अस्तित्वात आले.

--- २६ जानेवारी हा दिवस भारतीय प्रजासत्ताक दिवस म्हणून ओळखला जातो.

--- भारताचे पहिले पंतप्रधान पंडित नेहरू होते, तर पहिले राष्ट्रपती राजेंद्र प्रसाद हे होते.

--- 1952 मध्ये पहिल्या सार्वजनिक निवडणुका पार पडल्या. तेव्हा भारत सर्वांत मोठे लोकशाही राष्ट्र झाले.

--- 1955 ते 1960 मध्ये भाषावार प्रांत रचनेचा आग्रह भारताच्या बहुतेक सर्व भागातून होऊ लागला.

--- आंदोलने व जनाग्रहास्तवामुळे भारताची भाषावार प्रांतरचना झाली.

--- पंडित नेहरुंच्या नेतृत्वाखाली भारताने साम्यवादाशी मिळतीजुळती अर्थव्यवस्था स्वीकारली.

--- पंचवार्षिक योजनांनी नियोजन करून भारताने स्वातंत्र्याच्या सुरुवातीच्या वर्षामध्ये धरणे, रस्ते व लोह पोलादांचे उद्योग यांना प्रोत्साहन दिले. हरितक्रांतीवर जोर देऊन भारताचे अन्न धान्याबाबतीत परावलंबन कमी करण्याचा प्रयत्न केला.

--- 1962 मध्ये चीनने भारतावर आक्रमण केले.

--- या युद्धाचा धडा घेउन भारताने यानंतर लष्करी सामर्थ्य वाढवण्यावर भर दिला.

--- 1965 मध्ये पाकिस्तानने आक्रमण केल्यावर भारताने पाकिस्तानचा पराभव केला.

--- बांगलादेशातील घडामोडीमुळे 1971 मध्ये पाकिस्तानविरुद्ध झालेल्या युद्धात पाकिस्तानचा निर्णायक पराभव करून स्वतंत्र बांगलादेशची निर्मिती केली.

 --- 1966 नंतरची 18 वर्षे भारतीय राजकारणावर इंदिरा गांधीचे वर्चस्व राहिले.

--- 1975-76 मध्ये इंदिरा गांधींनी देशावर दीर्घकाळ आणीबाणी लागू केली त्यामुळे संतप्त जनतेने पुढील निवडणुकीत कॉंग्रेसच्या अबाधित सत्तेला धक्का दिला व भारतीय राजकारणात नवीन पर्व चालू झाले.

--- पाकिस्तानने बांगलादेशच्या पराभवानंतर छुपे दहशतवादी युद्ध भारताबरोबर करण्यास आरंभ केला.

--- 1970 च्या दशकात प्रामुख्याने पंजाब व इतर राज्यातील फुटीरवादी चळवळींना प्रोत्साहन दिले.

--- 1984 मध्ये पंजाबातील दहशतवाद संपविण्यासाठी ऑपरेशन ब्लू स्टार ही कारवाई करुन अमृतसरच्या सुवर्ण मंदिरातून दहशतवादांना हुसकून लावले गेले.

--- यानंतर काही काळातच इंदिरा गांधींची हत्या झाली.

--- इंदिरा गांधींनंतर राजीव गांधींनी निवडणूकीत अभूतपूर्व यश मिळवले व त्यांनी स्थिर सतेच्याजोरावर भारतात इलेक्ट्रॉनिक क्रांती आणण्याचा प्रयत्न केला.

--- 1991 मध्ये भारतीय सरकारने खुल्या अर्थव्यवस्थेचा स्वीकार केला. यामुळे दबलेल्या अर्थव्यवस्थेला संजीवनी मिळाली व काही वर्षांमध्येच भारताने आर्थिक स्थिती सुधारून सक्षम अर्थव्यवस्थेकडे वाटचाल सुरू केली.

=======================

संकलन :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५ / ७७२१९४१४९६

नातेसंबंधावर आधारित माहिती

जगातील सर्वांत लांब / उंच / मोठे ( सामान्यज्ञान )

(१) जगातील सर्वात लांब नदी कोणती ?

उत्तर -- नाईल ( आफ्रिका )

(२) जगातील सर्वांत उंच पर्वत कोणते ?

उत्तर -- हिमालय

(३) जगातील सर्वांत उंच प्राणी कोणता ?

उत्तर -- जिराफ (आफ्रिका ) 

(४) जगातील सर्वांत उंच इमारत कोणती ?

उत्तर -- बुर्ज खलिफा, दुबई ( सौदी अरेबिया )

(५) जगातील सर्वांत उंच धबधबा कोणता ?

उत्तर -- एन्जल धबधबा ;  ९७९ मीटर उंच 

(६) जगातील सर्वांत उंच शिखर कोणते ?

उत्तर -- माउंट एव्हरेस्ट

(७)  जगातील सर्वांत लांब प्लॅटफॉर्म कोणते ?

उत्तर -- गोरखपूर ( उत्तरप्रदेश, भारत)

(८) जगातील सर्वांत मोठे शहर कोणते ?

उत्तर -- शांघाय ( चीन )

(९) जगातील सर्वांत मोठे वाळवंट कोणते ?

उत्तर -- सहारा वाळवंट ( आफ्रिका )

(१०) जगातील सर्वांत मोठी बॅंक कोणती ?

उत्तर -- वर्ल्ड बँक ( वाॅशिंग्टन )

(११) जगातील सर्वांत लांब भिंत कोणती ?

उत्तर -- चीनची भिंत

(१२) जगातील सर्वांत मोठी हिमनदी कोणती ?

उत्तर -- सियाचीन ( लडाख, काश्मीर )

=========================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५ / ७७२१९४१४९६

आदिवासी दिन -- घोषवाक्ये

आदिवासी संस्कृतीचा सन्मान

हाच आमचा अभिमान

आदिवासींचा एकच नारा

निसर्गाचे रक्षण करा

आदिवासी धर्म माझा अभिमान

आदिम संस्कृती आमचा मान

आदिवासी झेंडा उंच फडकवू

चला आदिवासी ‌दिनाचे गीत गाऊ

आदिवासी मूलनिवासी आपण

सदैव करू संस्कृतीचे रक्षण

चला आदिवासी गीते गाऊ

घरोघरी आदिम ध्वज लावू

निसर्ग ‌देव आमुची शान

आदिम संस्कृती आमुची पंचप्राण

आदिम संस्कृतींचा अभिमान आहे

मज आदिवासी असल्याचा गर्व आहे.

राखू आदिम‌ संस्कृतीचा मान

जगात आपली वाढेल शान

एकच नारा, एकच ध्यान

आदिम संस्कृतीचा राखू मान

आदिम संस्कृती आमचा प्राण

बिरसा मुंडा आमची शान

जातीयतेच्या बेड्या तोडू

सारा आदिवासी एक जोडू

=====================

लेखन :- शंकर चौरे, सर

काकरपाडा, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५ / ७७२१९४१४९६

सामान्यज्ञान प्रश्नावली

(1) महाराष्ट्रातील सर्वांत उंच शिखर कोणते ?

उत्तर -- कळसूबाई

-----------------------------

(2) महाराष्ट्रदिन कोणत्या दिवशी साजरा केला जातो ?

उत्तर -- 1 मे 

-----------------------------

(3) महात्मा गांधीजींनी मिठाच्या सत्याग्रहाला कोठून प्रारंभ केला ?

उत्तर -- साबरमती 

-----------------------------

(4) छत्रपती शिवाजी महाराज यांनी सर्वांत प्रथम कोणता किल्ला जिंकला ?

उत्तर -- तोरणा 

-----------------------------

(5)' वंदे मातरम् '  हे गीत कोणी लिहिले ?

उत्तर -- बंकिमचंद्र चटर्जी

-----------------------------

(6) महाराष्ट्र आरोग्य विद्यापीठ कोठे आहे ?

उत्तर -- नाशिक 

-----------------------------

(7) पृथ्वीला सर्वात जवळचा ग्रह कोणता ?

उत्तर -- बुध

-----------------------------

(8) ' मृत्यूंजय ' या कांदबरीचे लेखक कोण ?

उत्तर -- शिवाजी सावंत

-----------------------------

(9) ' जय जवान जय किसान ' हे उद्गार कुणाचे आहेत ?

उत्तर -- लाल बहादूर शास्त्री

-----------------------------

(10) ' फिफा वर्ल्डकप ' कोणत्या खेळासाठी देण्यात येतो.

उत्तर -- फुटबॉल

-----------------------------

(11)' ताडोबा राष्ट्रीय उद्यान ' कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- चंद्रपूर

-----------------------------

(12) क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने भारतातील सर्वांत मोठे राज्य कोणते ?

उत्तर -- राजस्थान

-----------------------------

(13) ' साल्हेर - मुल्हेर ' हे किल्ले कोणत्या जिल्ह्यात आहेत ?

उत्तर -- नाशिक

-----------------------------

(14) ' आंबोली ' हे पर्यटनस्थळ कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- सिंधुदुर्ग

-----------------------------

(15) रयत शिक्षण संस्थेची स्थापना कोणी केली ?

उत्तर -- कर्मवीर भाऊराव पाटील

-----------------------------

(16) चादरींच्या उत्पादनासाठी प्रसिद्ध असलेले ठिकाण कोणते ?

उत्तर -- सोलापूर

-----------------------------

(17) ' तोरणमाळ ' हे थंड हवेचे ठिकाण कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- नंदुरबार

-----------------------------

(18) भारताचे प्रथम राष्ट्रपती कोण होते ?

उत्तर -- डॉ. राजेंद्र प्रसाद 

-----------------------------

(19) ' सावरपाडा एक्स्प्रेस ' म्हणून कोणाचा गौरवपूर्ण उल्लेख केला जातो ?

उत्तर -- कविता राऊत 

-----------------------------

(20) ' ऑस्कर पुरस्कार ' कोणत्या क्षेत्राशी संबंधित आहे ?

उत्तर -- चित्रपट 

=========================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे 

स्पर्धा परीक्षा - गणितीय प्रश्नावली

(१) एका दोरीचे समान १३ भाग करावयाचे असल्यास, ती किती ठिकाणी कापावी लागेल ?

उत्तर --  १२

-----------------------------

(२) १० वहृया १२० रूपयांस मिळत असतील, तर ३० वह्यांची किंमत किती ?

उत्तर -- ३६०

-----------------------------

(३) कोणत्या संख्येचा २५ टक्के म्हणजे ५० होय ?

उत्तर --  २००

-----------------------------

(४)  सुमितला परीक्षेत २०० पैकी १५० गुण मिळाले असतील तर त्याला किती टक्के गुण मिळाले ?

उत्तर -- ७५ %

-----------------------------

(५) १०० मुलांपैकी ८०%  मुले पास झाली तर अनुत्तीर्ण मुले किती ?

उत्तर -- २० मुले 

-----------------------------

(६) एका संख्येच्या ५० % मधून ५० वजा केले असता ५० उरतात तर ती संख्या कोणती ?

उत्तर -- २००

-----------------------------

(७) २० व्यक्ती एकत्र मिळून एक काम १० दिवसांत पूर्ण करतात. तेच काम १० व्यक्ती किती दिवसात पूर्ण करतील ?

उत्तर -- २० दिवस 

============================

लेखन :-  शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र -- रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५ / ७७२१९४१४९६