माझ्या ब्लॉगवर मी श्री.शंकर चौरे आपले स्वागत करत आहे,ब्लॉग अपडेट करण्याचे काम चालू आहे..

Thursday 1 February 2024

शब्दसमूहाबद्दल एक शब्द ( मराठी भाषिक सामान्यज्ञान)


(१) अरण्याचा राजा.
---- वनराज 
----------------------
(२) अपेक्षा नसताना घडलेली गोष्ट.
---- अनपेक्षित 
----------------------
(३) अस्वलाचा खेळ करणारा.
---- दरवेशी 
----------------------
(४) आग विझवणारे यंत्र.
---- अग्निशामक यंत्र
----------------------
(५) इनाम म्हणून वंशपरंपरागत मिळालेली जमीन.
 ---- वतन 
----------------------
(६) ईश्वर आहे असे मानणारा.
---- आस्तिक 
----------------------
(७) ईश्वर नाही असे मानणारा.
 ---- नास्तिक 
----------------------
(८) उंचावरून पडणारा पाण्याचा प्रवाह.
---- धबधबा 
----------------------
(९) ऐकायला व बोलायला न येणारा.
---- मूकबधिर 
----------------------
(१०) भाषण ऐकणारे.
---- श्रोते 
----------------------
(११) अंग राखून काम करणारा.
---- अंगचोर 
----------------------
(१२) कथा सांगणारा.
---- कथेकरी 
----------------------
(१३) कथा (गोष्ट) लिहिणारा.
---- कथाकार , कथालेखक 
----------------------
(१४) कधीही जिंकला न जाणारा.
---- अजिंक्य
----------------------
(१५) कर्तव्य पार पाडण्यात तत्पर असणारा.
--- कर्तव्यदक्ष
----------------------
(१६) कसलीच इच्छा नसलेला.
---- निरिच्छ 
----------------------
(१७) कष्ट करून जगणारा, श्रमांवर जगणारा.
---- श्रमजीवी, कष्टकरी 
-----------------------
(१८) कविता करणारा / रचणारा.
----- कवी 
----------------------
(१९) गाणे गाणारा.
---- गायक
----------------------
(२०) कविता रचणारी.
---- कवयित्री
----------------------
(२१) कमी आयुष्य असलेला.
---- अल्पायू , अल्पायुषी
----------------------
(२२) कमी वेळ टिकणारा.
---- अल्पजीवी, क्षणभंगुर
----------------------
(२३) कादंबऱ्या लिहिणारा / लिहिणारी.
---- कादंबरीकार
----------------------
(२४) किल्ल्याच्या सभोवतालची भित.
---- तट
----------------------
(२५) कुस्ती खेळण्याची जागा.
---- आराखडा, हौद
----------------------
(२६) केलेले उपकार जाणणारा.
---- कृतज्ञ 
----------------------
(२७) केलेले उपकार विसरणारा.
---- कृतघ्न
----------------------
(२८) कैदी ठेवण्याची जागा.
---- कारागृह, तुरूंग, बंदिशाळा
----------------------
(२९) खूप दानधर्म करणारा.
---- दानशूर
----------------------
(३०) खूप आयुष्य असलेला.
---- दीर्घायू , दीर्घायुषी
----------------------
(३१) खूप मोठा विस्तार असलेले.
---- ऐसपैस, विस्तीर्ण
----------------------
(३२) खूप पाऊस पडणे.
---- अतिवृष्टी 
----------------------
(३३) गोलाकार फिरणारा सोसाट्याचा वारा.
---- वावटळ
----------------------
(३४) घरदार नष्ट झाले आहे असा.
---- निर्वासित
----------------------
(३५) घोडे बांधायची जागा.
---- पागा, तबेला 
----------------------
(३६) चरित्र लिहिणारा.
---- चरित्रकार
----------------------
(३७) चार रस्ते एकत्र येतात ती जागा.
---- चौक, चवाठा
----------------------
(३८) अनेकांमधून निवडलेले.
---- निवडक
----------------------
(३९) चांदण्या रात्रीचा पंधरवडा.
---- शुध्दपक्ष, शुक्लपक्ष 
----------------------
(४०) चित्रे काढणारा.
---- चित्रकार
----------------------
(४१) जमिनीखालील गुप्त मार्ग.
---- भुयार
----------------------
(४२) जमिनीवर राहणारे प्राणी.
---- भूचर
----------------------
(४३) जमीन व पाणी अशा दोन्ही ठिकाणी राहणारे प्राणी.
---- उभयचर
----------------------
(४४) जादूचे खेळ करून दाखवणारा.
---- जादूगार
----------------------
(४५) ज्याला आईवडील नाहीत असा.
---- पोरका, अनाथ
----------------------
(४६) ज्याच्या हातात चक्र आहे असा.
---- चक्रपाणि, चक्रधर
----------------------
(४७) ज्याला मरण नाही असा.
---- अमर
----------------------
(४८) ज्याला कोणीही शत्रू नाही असा.
---- अजातशत्रू
----------------------
(४९) ज्याला लाज नाही असा.
---- निर्लज्ज
----------------------
(५०) ढगांनी भरलेले.
---- ढगाळलेले, अभ्राच्छादित 
----------------------
(५१) तीन रस्ते एकत्र मिळतात ते ठिकाण.
---- तिठा
----------------------
(५२) थोड्यावर संतुष्ट असणारा.
---- अल्पसंतुष्ट 
----------------------
(५३) दगडावर / दगडाच्या मूर्ती घडवणारा.
---- शिल्पकार
----------------------
(५४) दगडावर कोरलेले लेख.
---- शिलालेख
----------------------
(५५) दररोज प्रसिद्ध होणारे.
---- दैनिक
----------------------
(५६) दर आठवड्याने प्रसिदध होणारे.
---- साप्ताहिक
----------------------
(५७) दर पंधरवड्याने प्रसिद्ध होणारे.
---- पाक्षिक
----------------------
(५८) दर महिन्याने प्रसिद्ध होणारे.
---- मासिक
----------------------
(५९) दर तीन महिन्यांनी प्रसिद्ध होणारे.
---- त्रैमासिक
----------------------
(६०) दर सहा महिन्यांनी प्रसिद्ध होणारे.
---- षण्मासिक
----------------------
(६१) दर वर्षाला / वर्षातून एकदा प्रसिद्ध होणारे.
---- वार्षिक
----------------------
(६२) दररोजचा ठरलेला कार्यक्रम.
----  दिनक्रम
----------------------
(६३) दारावरील पहारेकरी.
---- द्वारपाल, दारवान
----------------------
(६४) दुष्काळात सापडलेले लोक.
---- दुष्काळग्रस्त
----------------------
(६५) दुसऱ्यावर अवलंबून असलेला.
---- परावलंबी 
----------------------
(६६) कोणावरही अवलंबून नसलेला.
---- स्वावलंबी
----------------------
(६७) दोन नदया एकत्र मिळतात ते ठिकाण.
---- संगम
----------------------
(६८) देशाची सेवा करणारा.
---- देशसेवक
----------------------
(६९) देवापुढे सतत तेवणारा दिवा.
---- नंदादीप
----------------------
(७०) दुसऱ्यावर उपकार करणारा.
---- परोपकारी
----------------------
(७१) धान्य साठवण्याची जागा.
---- कोठार
----------------------
(७२) नदीची सुरुवात होते ती जागा.
---- उगम
----------------------
(७३) नदीतील खोलगट भागातील खोल पाणी.
--- डोह
----------------------
(७४) नाटक लिहिणारा.
---- नाटककार
----------------------
(७५) होडी चालवणारा.
---- नावाडी, नाखवा, नाविक
----------------------
(७६) नाटकात किंवा चित्रपटात काम करणारा.
---- नट, अभिनेता
----------------------
(७७) नेहमी घरात बसून राहणारा.
---- घरकोंबडा 
----------------------
(७८) पहाटेपूर्वीची वेळ.
---- उष: काल 
----------------------
(७९) पाऊस मुळीच न पडणे.
---- अवर्षण, अनावृष्टी
----------------------
(८०) पायात जोडे न घातलेला.
---- अनवाणी
----------------------
(८१) पाहण्यासाठी आलेले लोक.
---- प्रेक्षक 
----------------------
(८२) पायी जाणारा‌‌.
--- पादचारी
----------------------
(८३) पाण्याखालून चालणारी बोट.
---- पाणबुडी
----------------------
(८४) पाण्यात राहणारे प्राणी.
---- जलचर
----------------------
(८५) पुरामुळे ज्याचे नुकसान झाले असे लोक.
---- पूरग्रस्त
----------------------
(८६) पूर्वी कधी घडले नाही असे.
---- अभूतपूर्व
----------------------
(८७) प्रेरणा देणारा.
---- प्रेरक
----------------------
(८८) फुकट भोजन मिळण्याचे ठिकाण.
---- सदावर्त, अन्नछत्र
----------------------
(८९) विनामूल्य पाणी मिळण्याचे ठिकाण.
----  पाणपोई
----------------------
(९०) बसगाड्या थांबण्याची जागा.
---- बस - स्थानक
----------------------
(९१) बातमी आणून देणारा / देणारी.
---- वार्ताहर
----------------------
(९२) बातमी सांगणारा / सांगणारी.
---- वृत्तनिवेदक / वृत्तनिवेदिका 
----------------------
(९३) भाषण करणारा.
---- वक्ता
----------------------
(९४) मन/चित्त आकर्षित करणारा.
---- मनोवेधक, चित्तवेधक
----------------------
(९५) मालाचा साठा करून ठेवण्याची जागा.
---- गुदाम, कोठार, वखार.
----------------------
(९६) माकडाचा खेळ करून दाखवणारा.
---- मदारी
----------------------
(९७) मासे पकडणारा.
---- कोळी
----------------------
(९८) मूर्ती बनवणारा.
---- मूर्तिकार
----------------------
(९९) मूर्तीची पूजा करणारा.
---- मूर्तिपूजक
----------------------
(१००) मोजता येणार नाही असे.
---- अगणित, असंख्य
----------------------
(१०१) श्रेष्ठ (महान) ऋषी.
---- महर्षी
----------------------
(१०२) मृत्यूवर विजय मिळवणारा.
----  मृत्यूंजय
----------------------
(१०३) योजना आखणारा.
---- योजक
----------------------
(१०४) रणांगणावर आलेले मरण.
---- वीरमरण
----------------------
(१०५) रक्षण करणारा.
---- रक्षक
----------------------
(१०६) रात्रीचा पहारेकरी.
---- जागल्या
----------------------
(१०७) राज्यातील लोक.
---- प्रजा, रयत, प्रजाजन 
----------------------
(१०८) रोग्यांची शुश्रूषा करणारी.
---- परिचारिका
----------------------
(१०९) लग्नासाठी जमलेले लोक.
---- व-हाडी
----------------------
(११०) लढण्याची विदया.
---- युद्धकला
----------------------
(१११) लाखो रुपयांचा धनी.
---- लक्षाधीश
----------------------
(११२) लिहिता-वाचता येणारा.
---- साक्षर
----------------------
(११३) लिहिता-वाचता न येणारा.
---- निरक्षर
----------------------
(११४) लोकांचा आवडता.
---- लोकप्रिय
----------------------
(११५) लोकांनी मान्यता दिलेला.
---- लोकमान्य
----------------------
(११६) लोकांचे नेतृत्व करणारा.
---- लोकनायक
----------------------
(११७) वनात राहणारे प्राणी.
---- नवचर
----------------------
(११८) वाडवडिलांकडून मिळालेली.
---- वडिलोपार्जित
----------------------
(११९) विमान चालवणारा.
---- वैमानिक
----------------------
(१२०) व्याख्यान देणारा.
---- व्याख्याता
----------------------
(१२१) शत्रूकडील बातमी काढणारा.
---- हेर
----------------------
(१२२) शत्रूला सामील झालेला.
---- फितूर
----------------------
(१२३) शिकारीसाठी उंच बांधलेला माळा.
---- मचाण
----------------------
(१२४) शेती करणारा.
---- शेतकरी
----------------------
(१२५) शोध लावणारा.
---- संशोधक
----------------------
(१२६) सतत काम करणारा.
---- दीर्घोद्योगी
----------------------
(१२७) सतत निंदानालस्ती करणारा.
---- निंदक
----------------------
(१२८) समाजाची सेवा करणारा.
---- समाजसेवक
----------------------
(१२९) सर्व इच्छा पूर्ण करणारा वृक्ष.
---- कल्पवृक्ष
----------------------
(१३०) संकट दूर करणारा.
----  विघ्नहर्ता
----------------------
(१३१) स्वतःची बुद्धी न वापरता सांगितले तेवढेच काम करणारा.
---- सांगकाम्या
----------------------
(१३२) सिनेमाच्या कथा लिहिणारा.
---- पटकथालेखक
----------------------
(१३३) सुखाच्या मागे लागलेला.
---- सुखलोलुप
----------------------
(१३४) स्वर्गातील इंद्राची बाग.
---- नंदनवन
----------------------
(१३५) स्वत: संपादन केलेली.
---- स्वार्जित, स्वसंपादित
----------------------
(१३६) स्वतः श्रम न करता खाणारा.
---- ऐतखाऊ
----------------------
(१३७) स्वत:च्याच फायदयाचा विचार करणारा.
----  स्वार्थी
----------------------
(१३८) स्वत:बद्दल अभिमान असलेला.
---- स्वाभिमानी
----------------------
(१३९) स्वत:बद्दल अभिमान नसलेला.
---- स्वाभिमानशून्य 
----------------------
(१४०) दुसऱ्याला काहीही सहजगत्या देणारा.
---- उदार, दिलदार
----------------------
(१४१) स्वदेशाचा अभिमान असणारा.
---- स्वदेशाभिमानी
----------------------
(१४२) स्तुती गाणारा.
---- भाट
----------------------
(१४३) हत्तीला काबूत ठेवणारा / राखणारा.
---- माहूत
----------------------
(१४४) हरिणासारखे डोळे असणारी.
---- मृगनयना, हरिणाक्षी.
----------------------
(१४५) अनेक बाबींवर एकाच वेळी लक्ष ठेवणारा.
---- अष्टावधानी
----------------------
(१४६) अरण्याची शोभा.
---- वनश्री
----------------------
(१४७) जमिनीचे दान.
--- भूदान 
----------------------
(१४८) हिंडून करायचा पहारा.
---- गस्त
=========================
संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)
जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा
केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे
९४२२७३६७७५  / ७७२१९४१४९६

No comments:

Post a Comment