सामान्यज्ञान ( महाराष्ट्र राज्य)

(१) गोदावरी नदीचा उगम कोठे झाला आहे ?

उत्तर -- त्र्यंबकेश्वर 

----------------------------

(२) नाथसागर हे धरण कोणत्या नदीवर बांधले आहे ?

उत्तर -- गोदावरी 

----------------------------

(३) अजिंठा, वेरूळ या लेण्या कोणत्या जिल्ह्यात आहेत ?

उत्तर -- औरंगाबाद 

----------------------------

(४) सावंतवाडी हे ठिकाण कशासाठी प्रसिद्ध आहे ?

उत्तर -- लाकडी खेळणी 

----------------------------

(५) महाराष्ट्रातील सर्वोच्च शिखर कोणते ?

उत्तर -- कळसूबाई 

----------------------------

(६) जंजिरा किल्ला कोणत्या प्रकारचा आहे ?

उत्तर -- जलदुर्ग 

----------------------------

(७) रायगड किल्ला कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- रायगड 

----------------------------

(८) साल्हेर व मुल्हेर हे किल्ले कोणत्या जिल्ह्यात आहेत ?

उत्तर -- नाशिक 

----------------------------

(९) तोरणमाळ हे थंड हवेचे ठिकाण कोणत्या पर्वतावर आहे ?

उत्तर -- सातपुडा 

----------------------------

(१०) धुळे शहर कोणत्या नदीकाठी वसलेले आहे ?

उत्तर -- पांझरा

----------------------------

(११) बालक्रांतीकारक शिरीषकुमारचे स्मारक कोठे आहे ?

उत्तर -- नंदुरबार 

----------------------------

(१२) महाराष्ट्र राज्यातील सर्वाधिक पावसाचे ठिकाण कोणते ?

उत्तर -- आंबोली ( सिंधुदुर्ग जिल्हा)

----------------------------

(१३) छत्रपती शिवाजी महाराजांची समाधी कोठे आहे ?

उत्तर --  रायगडावर 

=====================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

Different pronunciations of "O" vowel (O / ओ या स्वराचे वेगवेगळे उच्चार

moon  --- मून --- चंद्र

noon  --- नून --- दुपार

----------------------------

room  ---  रूम --- खोली

loom  --- लूम --- माग

----------------------------

cool --- कूल --- थंड

fool --- फूल --- मूर्ख

----------------------------

book --- बूक --- पुस्तक 

cook  --- कूक --- आचारी

----------------------------

good  --- गुड --- चांगला

wood --- वुड  --- लाकूड

----------------------------

look --- लूक --- पाहणे

hook --- हूक --- आकडा / खिळा 

----------------------------

pool --- पूल -- तळे

wool --- वूल -- लोकर 

====================

----  Shankar  Sitaram Chaure

z.  p. school - jamanepada (Rohod)

tal. sakri, dist - dhule

9422736775

शरीराच्या अवयवांशी संबंधित वाक्प्रचार (भाषिक ज्ञान)

(अ) 'नाक' या अवयवाशी संबंधित वाक्प्रचार :

(१) नाक मुरडणे -- नापसंती व्यक्त करणे. 

(२) नाक खुपसणे -– नको तिथे दखल देणे.

(३) नाक उडवणे -- तोरा मिरवणे.

 (४) नाकी नऊ येणे -- हैराण होणे, दमणे.

(५) नाक दाबणे -- बोलायला प्रवृत्त करणे.

-------------------------------------------------

(ब). ' डोके' या अवयवाशी संबंधित वाक्प्रचार :

(१) डोके घालणे -- लक्ष देणे.

(२) डोके चालवणे -- बुद्धी चालवणे.

(३) डोक्यावर घेणे -- स्तुती करणे, गौरव करणे.

(४) डोक्यात येणे -- लक्षात येणे.

(५) डोके फिरणे -- चक्रावणे, राग येणे.

--------------------------------------------------

(क) 'कान' या अवयवाशी संबंधित वाक्प्रचार :

(१) कानांवर येणे -- सहज ऐकू येणे.

(२) कान फुंकणे -- एखादयाविषयी संशय निर्माण करणे.

(३) कान टवकारणे -- सावधपणे ऐकणे.

(४) कान पिळणे-- अद्दल घडवणे.

(५) कान उपटणे -- समज देणे.

---------------------------------------------

(ड). 'डोळे' या अवयवाशी संबंधित वाक्प्रचार :

(१) डोळे निवणे --- समाधान पावणे.

(२) डोळेझाक करणे --- दुर्लक्ष करणे.

(३) डोळे वटारणे --- रागावणे.

(४) डोळ्यांवर येणे --- लक्षात येणे. 

(५) डोळे मिटणे --- मरण पावणे.

============================

संकलक:- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

भाषिक -- खेळ ( शब्दजिना)

✓ एक - एक अक्षर घेऊन त्यापासून शब्द तयार करणे.

क -- कर -- कार 

ख -- खर -- खार

ग -- गर -- गार

घ --  घर -- घार

च --- चर -- चार 

ज --- जर -- जार

त --- तर -- तार

द --- दर -- दार

ध --- धर -- धार

न --- नर -- नार

प --- पर -- पार

भ --- भर -- भार

म --- मर -- मार

व --- वर -- वार 

स --- सर -- सार

ह --- हर -- हार 

क्ष --- क्षर -- क्षार 

=========================

लेखन :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक)

जि. प. शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

जोड शब्द

Singular And Plural Nouns

भारत देश -- सामान्यज्ञान

(१) गुलाबी शहर या नावाने ओळखले जाणारे शहर कोणते ?

उत्तर  --- जयपूर 

---------------------

(२) भारतातील सर्वात लांब नदी कोणती ?

उत्तर  -- गंगा 

---------------------

(३) माऊंटअबू  हे थंड हवेचे ठिकाण कोणत्या राज्यात आहे ?

उत्तर -- राजस्थान 

-----------------------------------

(४) भारतात सर्वात लांब पश्चिमवाहिनी नदी कोणती ?

उत्तर -- नर्मदा 

-----------------------------------

(५) सापुतारा हे थंड हवेचे ठिकाण कोणत्या राज्यात आहे ?

उत्तर -- गुजरात 

-----------------------------------

(६) दिल्ली हे शहर कोणत्या नदीकाठी वसले आहे ?

उत्तर -- यमुना 

-----------------------------------

(७) गरबानृत्य ही कोणत्या राज्यांतील सांस्कृतिक कला आहे ?

उत्तर -- गुजरात 

-----------------------------------

(८) महाराष्ट्राचे लोकनृत्य कोणते आहे ?

उत्तर -- लावणी 

-----------------------------------

(९) आकारमानाने भारत देशातील सर्वात मोठे राज्य कोणते ?

उत्तर -- राजस्थान 

-----------------------------------

(१०) सुवर्ण मंदिर कोणत्या शहरात आहे ?

उत्तर -- अमृतसर 

-----------------------------------

(११)  भारताला सुमारे किती किलोमीटर समुद्र किनारपट्टी मिळाली आहे ?

उत्तर --- ७५१७ किलोमीटर 

-----------------------------------

(१२) श्रीनगर हे शहर कोणत्या नदी काठी वसलेले आहे ?

उत्तर -- झेलम 

===================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

" नवी दिशा, नवे उपक्रम " पुस्तक प्रकाशन सोहळा (माझी विचारधारा )

नवी दिशा, नवे उपक्रम 

 पुस्तक प्रकाशनाचा उधळला रंग 

पुस्तक रूपी उपक्रमात 

चार महिने  होतो दंग

नवी दिशा, नवे उपक्रमात 

ताई - भाऊंची जोड 

चव्हाण सरांच्या मार्गदर्शनाने

प्रकाशन सोहळा झाला गोड

नवी दिशा, नवे उपक्रमाचे

गुणगाऊ मनोभाव

देवराव चव्हाण सरांनी 

मार्गदर्शन केलं प्रेमभाव

नवी दिशा, नवे उपक्रम 

ज्ञानाची आहे गमंत

भाषा, गणित, विज्ञान आणि 

सामान्यज्ञानाची संगत

देवराव चव्हाण सरांच्या मनात

 सोज्वळतेचा दिवा

नवी दिशा, नवे उपक्रम 

पुस्तक रूपाने लाभला ठेवा.

नवी दिशा, नवे उपक्रम 

पुस्तक ज्ञानरूपी दर्पण.

आपण सर्व उपक्रमशील शिक्षकांनी 

ज्ञान केलं अर्पण.

नवी दिशा, नवे उपक्रम 

 ज्ञानसागराची किनार

आपण सर्व दिलं एकमेकांना

 मनापासून आधार

नवी दिशा, नवे उपक्रमाला 

आज आली शोभा

 देवराव चव्हाण सरांच्या रूपाने 

मार्गदर्शक उभा.

नवी दिशा, नवे उपक्रम 

ज्ञानरूपी सोनेरी कळस

 या सोहळ्यात नाही 

 नाही वाटलं आळस.

नवी दिशा, नवे उपक्रम 

अप्रतिम सुंदर 

कर्तृत्ववान भाऊ - ताईंची

 येथे झाली कदर.

नवी दिशा, नवे उपक्रमात

 गुरूजनं कुशल

 उपक्रम, सामान्यज्ञानाची

दिशा आहे स्पेशल.

नवी दिशा, नवे उपक्रम 

आहे पवित्र 

या पुस्तकातील उपक्रम 

सादर होतील सर्वत्र

इंग्रजी भाषेत चंद्रला 

म्हणतात मून

नवी दिशा, नवे उपक्रमात

सप्तरंगी गुण

============================

लेखन :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

प्रत्यय जोडून येणारे शब्द. ( मराठी व्याकरण)

 शब्दांच्या शेवटी / नंतर जी एक किंवा अनेक अक्षरे जोडली जातात, त्यांना प्रत्यय म्हणतात. तयार होणाऱ्या शब्दांना प्रत्यय घटित शब्द म्हणतात.

खेळ ------- खेळकर

दिन ------- दिनकर

प्रभा ------- प्रभाकर

विण ------- विणकर

कला ------- कलाकार

चित्र -------- चित्रकार 

सह -------- सहकार

साव  -------- सावकार

शिल्प -------- शिल्पकार

नाटक  ------- नाटककार

चिड --------- चिडखोर

दरोडे -------- दरोडेखोर

घमेंड -------- घमेंडखोर

कर  -------- करणार

बोल --------- बोलणार

धाव --------- धावणार

वर्ष ----------- वर्षभर

साल ----------- सालभर

वीत ----------- वीतभर

ओंजळ --------- ओंजळभर

डबा ------------- डबाभर

टोपली ---------- टोपलीभर

दिवस ----------- दिवसभर

गोड ------------- गोडसर

वेड -------------- वेडसर

काळ ------------ काळसर

भोळ ------------ भोळसर

ओल ------------ ओलसर

लाल ------------- लालसर 

दुकान ----------- दुकानदार

फौज ----------- फौजदार

जमीन ---------- जमीनदार

साथी ----------- साथीदार

दिल ------------ दिलदार

किल्ले ---------- किल्लेदार

धार -------------- धारदार

कदर ---------- कदरदार

खबर ----------- खबरदार

शान ------------ शानदार

सौदा ------------ सौदागर

जादू ------------ जादूगर

गुन्हे ------------- गुन्हेगार

किमया ---------- किमयागार

काम  ------------ कामगार

रोज ------------- रोजगार

माहित ---------- माहितगार

=========================

लेखन :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे 

९४२२७३६७७५

गणितीय प्रश्नावली

(1) 5 डझन कागद  = कागद ?

उत्तर --  60 कागद 

-------------------

(2) 5 आठवडे = किती दिवस ?

उत्तर -- 35 दिवस 

--------------------

(3) 5 मिनिटे = किती सेकंद ?

उत्तर --  300 सेकंद 

-----------------------------------

(4) 5 तास = किती मिनिटे ?

उत्तर -- 300 मिनिटे 

-----------------------------------

(5) 5  दिवस = किती तास ?

उत्तर -- 120 तास 

-----------------------------------

(6)  5  मीटर = किती सेंटिमीटर ?

उत्तर -- 500 सेंटिमीटर 

-----------------------------------

(7)  5 किलोमीटर = किती मीटर ?

उत्तर -- 5000 मीटर 

-----------------------------------

(8)  5 किलोग्रॅम = किती ग्रॅम ?

उत्तर -- 5000 ग्रॅम 

-----------------------------------

(9) 5 लीटर = किती मिलिलीटर ?

उत्तर -- 5000 मिलिमीटर 

-----------------------------------

(10) 5 वर्षे = किती महिने ?

उत्तर --  60 महिने 

-----------------------------------

(11) 5 क्विंटल =  किती किलोग्रॅम ?

उत्तर --  500 किलोग्रॅम 

-----------------------------------

(12) 5 फूट = किती इंच ?

उत्तर --  60 इंच 

=========================

लेखन :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा- जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

9422736775

समानार्थी शब्द शोध

लता वेल बघ.

सुमन फूल बघ.

पंकज कमळ बघ.

मकरंद मध बघ.

सलील पाणी बघ.

भूषण दागिना बघ.

शीतल गार बघ.

सारस तलाव बघ.

आकाश आभाळ बघ.

विपिन जंगल बघ.

संग्राम  लढाई बघ.

शशी चंद्र बघ.

मिलिंद भुंगा बघ.

ज्योत्स्ना चांदणे बघ.

कांचन सोने बघ.

विनायक गणपती बघ.

मयूर मोर बघ.

सरिता नदी बघ.

राघू पोपट बघ.

रवी सूर्य बघ.

भूमी धरती बघ.

वनराज सिंह बघ.

सारंग हरिण बघ.

सौदामिनी वीज आली.

तनया मुलगी आली.

माया ममता आली.

निशा रात्र झाली.

उषा पहाट झाली.

नरेश राजा झाला.

पवन वारा आला.

वर्षा पाऊस आला.

प्रकाश उजेड आला.

मनोहर सुंदर आहे.

प्रवीण हुशार आहे.

========================

लेखन :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक)

जि. प. प्रा. शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

Related Words ( रिलेटेड वर्डस ) -- संबंधी शब्द

Read the following words and write some related words to it

(1) Tree 

---- roots,  trunk, branch,  leaves,  flowers,  fruit,

green,  seed.

-----------------------------------

(2) River

---- water,  Ganga,  Godavari, sea,  dam .

-----------------------------------

(3) Water

----  drink,  washing,. river , sea ,  rain .

-----------------------------------

(4) Food

---- fruits,  rice, chapati,  cury, roti.

-----------------------------------

(5) Family

---- father, mother, uncle,  aunt,  husband, wife, son, daughter.

------------------------------------

(6)  Colours 

----  black,  white,  green,  yellow, pink 

-----------------------------------

(7) Art

---- artist,  actor,  actress,  dance,  dancer,,  painting, 

-----------------------------------

(8) People

---- poor,  rich,  small,  tall,  kind,  angry,  clver,  mad, 

-----------------------------------

(9) School

----  building,  class - room,   class,   student's, teacher,  peon,  clerk,  book,  notebooks, 

teaching, learning,  games,. study,  headmaster,

madam,  black - board,  chalks,  office.

-----------------------------------

(10)  Nature

----   trees,  grass,  sky, air,  water,  valley, rain,

rainbow,. moon, sun,  forest,  sea,  river,  day,  night.

===========================

Shankar Sitaram Chaure ( teacher )

z. p. school - jamanepada (Rohod/

tal. sakti, dist. dhule 

9422736775

आपली नाती ओळखा.

(१) वडिलांचे वडील ---  आजोबा.

(२) वडिलांची आई ---  आजी.

(३) आईचे वडील ---  आजोबा.

(४) आईची आई --- आजी.

 (५) वडिलांचे भाऊ --- काका

(६) वडिलांची बहीण --- आत्या 

(७) आईचे भाऊ --- मामा 

(८) आईची बहीण --- मावशी. 

(९) काकांची बायको --- काकी.

१०) काकांचा मुलगा‌ - चुलत भाऊ

(११) काकांची मुलगी --- चुलत बहीण.

(१२) मामांची बायको --- मामी.

(१३) मामांचा मुलगा --- मामेभाऊ.

(१४) मामांची मुलगी --- मामे बहीण. 

(१५) आत्याचा मुलगा --- आते भाऊ. 

(१६) आत्याची मुलगी --- आते बहीण.

(१७) मावशीची मुलगी --- मावस बहीण. 

(१८) मावशीचा मुलगा --- मावस भाऊ.

(१९) बहिणीचा नवरा ---  मेहुणा.

(२०) भावाची बायको --- वहिनी, भावजय 

============================

लेखन :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा, जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

वेरूळच्या लेण्यांविषयी / अजिंठ्याच्या लेण्यांविषयी माहिती.

(१) वेरूळच्या लेण्यांविषयी माहिती.

-- छत्रपती संभाजी नगर ( औरंगाबाद) जिल्हयात वेरूळ येथे जगप्रसिद्ध लेणी आहेत. बालाघाटच्या टेकड्यांत १२ बौद्ध, १७ हिंदू आणि ५ जैन धर्मीयांची लेणी आहेत. राष्ट्रकूट राजा दंतिदुर्ग याच्या काळात विख्यात कैलास लेण्याच्या खोदकामास सुरुवात झाली व आठव्या शतकात पहिला कृष्णराज याच्या काळात ते पूर्णत्वास गेले. येथील स्थापत्य, मंदिर स्थापत्य, शिल्पकला या सर्वच दृष्टींनी ही लेणी अजोड आहेत. या पाषाणमंदिराच्या गोपूर, नंदीमंडप, ध्वजमंडप, मुख्य मंडप, गाभारा, शिखर, लंकेश्वर मंदिर, सरिता मंदिर इत्यादी वास्तू प्रेक्षणीय आहेत. शैलमंदिर या शिल्पप्रकारातील कैलास मंदिर हा कोरीव कामाचा एक उत्तम नमुना आहे.

========================

(२) अजिंठा लेणीविषयी थोडक्यात माहिती.

-- (१) छत्रपती संभाजी नगर (औरंगाबाद) जिल्हयात सातमाळ पर्वतरांगेत अजिंठा येथे ३० बौद्धधर्मीय लेणी आहेत. वाकाटक घराण्यातील शेवटचा राजा हरिषेण याच्या काळात १६ व्या क्रमांकाचे लेणे खोदले गेले. (२) या लेण्यांत बुद्धाच्या जीवनातील प्रसंग व जातककथा कोरलेल्या आहेत. शिल्पांतील विपुल विविधता, भावपूर्णता, सुबक व नाजूक नक्षीकाम, भव्य मूर्ती व नैसर्गिक रंगांचा वापर ही या शिल्पांची वैशिष्ट्ये होत. (३) क्रमांक १ च्या लेण्यामधील बुद्धाच्या एकाच मूर्तीच्या चेहन्यावरील स्मित, विषाद व ध्यान हे तीन भाव विविध कोनांतून स्पष्ट दाखवणारे शिल्प अप्रतिम आहे.

==========================

संकलन :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड,  ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

अक्षर जोडून अर्थपूर्ण शब्द तयार करणे. (भाषिक उपक्रम)

गर  --- मगर

गर  --- तगर 

नर  --- वानर

सर --- कसर 

रस --- तरस 

रस --- वारस 

खर --- साखर 

मळ --- कमळ 

खळ --- उखळ 

तळ --- पितळ 

दळ --- कुदळ 

वार  -- गवार 

वार --- आवार 

तार  --- सतार 

हार --- पहार 

सार --- कासार 

तार --- सुतार 

हार --- लोहार 

जरा --- गजरा 

वळा --- आवळा

वळा --- कावळा

पळा --- सापळा

पळा  --- भोपळा 

पाळ --- कपाळ 

कड --- माकड 

कड --- पकड 

रास --- आरास 

नस --- कानस 

कण -- झाकण 

मान --- विमान

माल --- हमाल 

माल --- रूमाल 

खळी --- साखळी 

कार --- शिकार 

वडा --- चिवडा 

रडा --- सरडा 

कडी --- काकडी

रवा --- हिरवा 

राजू --- तराजू 

नार --- सोनार 

धार --- अंधार 

चार --- विचार 

चव --- बेचव 

कड --- बोकड 

=====================

लेखन :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा, जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

सूर्यमाला ( भौगोलिक माहिती )

(1) सर्व ताऱ्यांना स्वत:चा प्रकाश असतो. अंधाऱ्या रात्री आपणांस आकाशात अनेक तारे लुकलुकताना दिसतात.

---------------------------

( 2) सूर्य हा सुद्धा एक ताराच आहे आणि म्हणूनच त्याला स्वतःचा प्रकाश आहे.

---------------------------

(3) इतर ताऱ्यांच्या तुलनेत सूर्य आपणाला खूप जवळ आहे, म्हणून तो मोठा आणि प्रखर दिसतो.

---------------------------

(4) सूर्यापासून आपल्याला प्रकाश आणि उष्णता मिळते.

---------------------------

(5) सूर्यापासून पहिला बुध, दुसरा शुक्र, तिसरा पृथ्वी, चौथा मंगळ, पाचवा गुरू, सहावा शनी, सातवा युरेनस, आठवा नेपच्यून असे आठ ग्रह आहेत. 

---------------------------

(6)  सूर्यमालेत बुध हा ग्रह सूर्यास सर्वांत जवळ, तर नेप्च्यून 

 हा सूर्यापासून सर्वांत लांब  आहे. सूर्यापासून पृथ्वी तिसऱ्या क्रमांकावर आहे.

---------------------------

(7)  पृथ्वीला एक उपग्रह असून त्याला चंद्र म्हणतात. चंद्राला सूर्यापासून प्रकाश मिळतो. पृथ्वीप्रमाणेच अन्य काही ग्रहांनाही उपग्रह आहेत. 

---------------------------

(8)  सूर्यमालेत सूर्य, आठ ग्रह व उपग्रह आहेत आणि ग्रहांसह सर्व आकाशगोलांचा आकार गोल आहे. सूर्य हा आपल्या सूर्यमालेतील एकमेव तारा आहे.

---------------------------

(9) ग्रह स्वतःभोवती तसेच सूर्याभोवती फिरतात, त्यास ग्रहांची गती म्हणतात.

---------------------------

(10)  पृथ्वीच्या सूर्यासमोरील भागात उजेड असतो, तेथे दिन असतो आणि विरुद्ध बाजूस अंधार असतो तेथे रात्र असते.

---------------------------

(11)  पृथ्वी स्वत: भोवती फिरते. त्यामुळे दिनामागून रात्र आणि रात्रीमागून दिन असे दिन - रात्रीचे चक्र सतत सुरू राहते.

---------------------------

 (12) एक दिन आणि एक रात्र मिळून एक पूर्ण दिवस होतो.

---------------------------

(13)  पृथ्वीस स्वत:भोवती फिरण्यास सुमारे २४ तास म्हणजेच एक पूर्ण दिवस लागतो; म्हणून त्या गतीला 'दैनिक गती' म्हणतात.

---------------------------

 (14)  सर्व ग्रह सूर्याभोवती फिरतात. ग्रहांच्या सूर्याभोवती फिरण्याच्या या मार्गाला 'ग्रहांची कक्षा' म्हणतात. सर्व ग्रहांची कक्षा लंबवर्तुळाकार असते.

---------------------------

(15) पृथ्वी सूर्याभोवतीही फिरते. पृथ्वीला ही एक फेरी पूर्ण करण्यास एक वर्ष लागते; म्हणून त्या गतीला 'वार्षिक गती' म्हणतात. वार्षिक गतीमुळे ऋतू होतात. एका वर्षात १२ महिने म्हणजेच ३६५ दिवस असतात.

==========================

संकलन :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

म्हणी व त्यांचे अर्थ

(१) रात्र थोडी सोंगे फार.

--- कामे पुष्कळ, पण ती पार पाडायला वेळ न पुरणे.

---------------------------

(२) वासरात लंगडी गाय शहाणी.

--- अडाणी लोकांत अर्धवट शहाण्याला मोठेपणा लाभते.

---------------------------

(३) ताकापुरती आजी.

--- स्वार्थ साधण्यापुरतेच एखाद्याचे गुणगान गाणे.

---------------------------

(४) पाण्यात राहून माशाशी वैर करू नये.

--- जेथे राहायचे तेथील माणसांबरोबर वैरभाव ठेवू नये.

---------------------------

(५) गोगलगाय नि पोटात पाय.

--- एखाद्याचे खरे स्वरूप न दिसणे.

---------------------------

(६)  कामापुरता मामा.

--- गरजेपुरते गोड बोलणारा, मतलबी माणूस.

---------------------------

(७) इकडे आड,  तिकडे विहीर.

--- दोन्ही बाजूंनी अडचणींत सापडणे.

---------------------------

(८) अती तेथे माती.

--- कोणत्याही गोष्टीचा अतिरेक हा नुकसानकारकच ठरतो.

---------------------------

(९) अतिशहाणा त्याचा बैल रिकामा.

--- जो माणूस फार शहाणपणा करायला जातो, त्याच्या हातून काम बिघडते.

---------------------------

(१०) अंथरूण पाहून पाय पसरावे.

--- ऐपतीच्या मानाने खर्च करावा.

---------------------------

(११) उचलली जीभ लावली टाळ्याला.

--- विचार न करता वाटेल ते अमर्यादपणे बोलणे.

---------------------------

(१२) कर नाही त्याला डर कशाला ?

--- ज्याच्याकडून गुन्हा घडलेला नाही, त्याला कशाचीही भीती बाळगण्याचे कारण नाही.

=======================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक)

जि. प. प्रा. शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

महाराष्ट्र राज्य -- सामान्यज्ञान

(१) महाराष्ट्राच्या समुद्र किना-याची लांबी किती कि. मी. आहे ?

उत्तर -- ७२० कि. मी.

---------------------------

(२) नाथसागर धरण कोणत्या नदीवर आहे ‌?

उत्तर -- गोदावरी

---------------------------

(३) मेळघाट अभयारण्य कोणत्या प्राण्यासाठी प्रसिद्ध आहे ?

उत्तर -- वाघ

---------------------------

(४) महाराष्ट्रातील सर्वात मोठे धरण कोणते ?

उत्तर -- जायकवाडी 

---------------------------

(५)  रंकाळा तलाव कोठे आहे ?

उत्तर -- कोल्हापूर

---------------------------

(६) अजिंठा, वेरूळ लेण्या कोणत्या जिल्ह्यात आहेत ?

उत्तर -- औरंगाबाद

---------------------------

(७) आंबोली हे पर्यटनस्थळ कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- सिंधुदुर्ग

---------------------------

(८) जंजिरा किल्ला कोणत्या प्रकारचा आहे ?

उत्तर -- जलदुर्ग

---------------------------

(९) म्हैसमाळ हे थंड हवेचे ठिकाण कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- औरंगाबाद

---------------------------

(१०) साल्हेर व मुल्हेर ही शिखरे कोणत्या जिल्ह्यात आहेत ?

उत्तर -- नाशिक

---------------------------

(११) सप्तश्रृंगी गड कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- नाशिक

---------------------------

(१२) नाशिक जिल्ह्यात विमान तयार करण्याचा कारखाना कोठे आहे ?

उत्तर -- ओझर

---------------------------

(१३) तोरणमाळ हे थंड हवेचे ठिकाण कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- नंदुरबार 

---------------------------

(१४) धुळे शहर कोणत्या नदीकाठी वसले आहे ?

उत्तर -- पांझरा 

---------------------------

(१५)  ' खासबाग ' हे कुस्तीचे प्रसिद्ध मैदान कोठे आहे ?

उत्तर -- कोल्हापूर 

===========================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

सावित्री तुझ्यामुळेच ........

सावित्री तुझ्यामुळेच मी शाळेत जाते.

सावित्री तुझ्यामुळेच मी वाचन करते

सावित्री तुझ्यामुळेच मी लेखन करते.

सावित्री तुझ्यामुळेच मी भाषण करते.

सावित्री तुझ्यामुळेच मी नेतृत्व करते.

सावित्री तुझ्यामुळेच मी नाविन्याचा शोध घेते.

सावित्री तुझ्यामुळेच मी जागरूक झाली.

सावित्री तुझ्यामुळेच मी ज्ञानी झाली.

सावित्री तुझ्यामुळेच मी स्वावलंबी झाली.

सावित्री तुझ्यामुळेच मी जबाबदार झाली.

सावित्री तुझ्यामुळेच मी कष्टाळू झाली.

सावित्री तुझ्यामुळेच मी कार्यतत्पर झाली.

सावित्री तुझ्यामुळेच मी धीट झाली.

सावित्री तुझ्यामुळेच मी सुसंस्कृत झाली.

सावित्री तुझ्यामुळेच मी सुखी झाली.

सावित्री तुझ्यामुळेच मी कौतुकास पात्र झाली.

सावित्री तुझ्यामुळेच मी अभिमानी झाली.

सावित्री तुझ्यामुळेच मी प्रेरणादायी झाली.

सावित्री तुझ्यामुळेच मी राष्ट्रपती झाली.

सावित्री तुझ्यामुळेच मला दूरदृष्टी मिळाली.

सावित्री तुझ्यामुळेच माझी प्रगती झाली.

सावित्री तुझ्यामुळेच माझ्या जीवनाला गती आली

----------------------------------

लेखन:- शंकर सिताराम चौरे (प्रा. शिक्षक)

 जि. प.प्रा.शाळा - जामनेपाडा, रोहोड 

ता.साक्री जि.धुळे

    ९४२२७३६७७५

पुढील काव्यपंक्ती कोणाच्या ते ओळखा ?

(१) 'जे का रंजले गांजले । त्यांसी म्हणे जो आपुले '

----  संत तुकाराम 

---------------------------

' (२) 'नाचू कीर्तनाचे रंगी। ज्ञानदीप लावू जगी'

---- संत नामदेव 

---------------------------

(३) 'मराठा तितुका मेळवावा। महाराष्ट्र धर्म वाढवावा'

---- रामदास स्वामी 

---------------------------

(४) 'कांदा मुळा भाजी। अवघी विठाई माझी'

---- संत सावता महाराज 

----------------------------

(५) 'संस्कृत वाणी देवे केली । तरी प्राकृत काय चोरापासुनि झाली ?' 

---- संत एकनाथ 

---------------------------

(६) 'जोडोनिया धन उत्तम व्यवहारे। उदास विचारे वेच करी'

---- संत तुकाराम 

========================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे (!प्रा. शिक्षक)

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

केंद्र -- रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे