‌आपली राष्ट्रीय प्रतीके(राष्ट्रध्वज, राष्ट्रगीत, राजमुद्रा)

(१) राष्ट्रध्वज

----  आपला राष्ट्रध्वज हे आपले राष्ट्रीय प्रतीक आहे. आपल्या राष्ट्रध्वजावर निश्चित संदेश देणारे तीन रंग आहेत. सर्वांत वरच्या बाजूस असणारा केशरी रंग त्याग व शौर्याचा संदेश देतो. मध्यभागी असलेला पांढरा रंग शांतीचा संदेश देतो; तर खालच्या बाजूस असलेला हिरवा रंग समृद्धीचा संदेश देतो. राष्ट्रध्वजाच्या मध्यभागी पांढऱ्या पट्ट्यावर असलेले निळ्या रंगाचे अशोक चक्र आपणांस देशाच्या प्रगतीसाठी प्रयत्नशील राहण्याचा संदेश देते.. 

--------------------------------------------------------------

(२) राष्ट्रगीत

---- ‌ 'जनगणमन' हे आपले राष्ट्रगीत आहे. रवींद्रनाथ टागोर यांनी हे गीत लिहिले आहे. या गीतात त्यांनी भारतातील विविध प्रदेश, नदया व पर्वत यांचे वर्णन केले आहे. राष्ट्रगीत हे आपले राष्ट्रीय प्रतीक आहे. म्हणून राष्ट्रगीत सुरू असताना आपण सावधान स्थितीत उभे राहावे. राष्ट्रगीताचा आदर करणे, हे आपले कर्तव्य आहे.

----------------------------------------------------------------

 (३) राजमुद्रा

---- ‌ चार सिंहाकृती असलेली आपली राजमुद्रा हे आपले राष्ट्रीय प्रतीक आहे. सारनाथ येथील अशोक स्तंभाच्या आधारे भारताची राजमुद्रा तयार करण्यात आली आहे. राजमुद्रेतील सिंहाच्या चित्राखाली 'सत्यमेव जयते' हे वचन आहे. सर्व नोटा, नाणी, शासकीय पत्रे इत्यादींवर ही राजमुद्रा असते.

=================================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

           जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

           केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

           ९४२२७३६७७५

भारत विशेष -- सामान्यज्ञान ( प्रश्नावली )

(१)भारताचा स्वातंत्र्यदिन कोणता ?

उत्तर -- १५ ऑगस्ट

(२) भारताचा प्रजासत्ताक दिन कोण़ता ?

उत्तर -- २६ जानेवारी

(३) भारताचा राष्ट्रध्वज कोणता ?

उत्तर -- ‌तिरंगा

(४) भारताचे राष्ट्रगीत कोणते ?

उत्तर -- जनगणमन

(५) भारताचा राष्ट्रीय खेळ कोणता ?

उत्तर -- हॉकी

(६) भारताचा राष्ट्रीय प्राणी कोणता ?

उत्तर -- वाघ

(७) भारताचा राष्ट्रीय पक्षी कोणता ?

उत्तर -- मोर

(८) भारताचे राष्ट्रीय वृक्ष कोणते ?

उत्तर -- वड

(९) भारताचे राष्ट्रीय फळ कोणते ?

उत्तर -- आंबा

(१०) भारताचे राष्ट्रीय फूल कोणते ?

उत्तर -- कमळ

(११) भारताची राष्ट्रीय नदी कोणती ?

उत्तर -- गंगा

(१२) भारताचे राष्ट्रीय स्मारक कोणते ?

उत्तर -- ताजमहल

(१३) भारताचे राष्ट्रीयगीत कोणते ?

उत्तर --  वंदेमातरम्

(१४) भारताचा राष्ट्रीय जलचर प्राणी कोणता ?

उत्तर -- डॉल्फिन मासा 

(१५) भारताची राष्ट्रभाषा कोणती ?

उत्तर -- हिंदी

===============================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

               जि. प. प्रा. शाळा - जामनेपाडा ,

              केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

               ९४२२७३६७७५

सांगा पाहू मी कोण ?

(१)नाहीत पाय, नाहीत हात, तरी पळतो वेगाने

 पाहून मजला भितात लोक, सांगा मी कोण ?

-------------

(२) नाही दिसत डोळ्यांना, नाही लागत हाताला ! 

आहे आजूबाजूला सर्वत्र, ओळखा पाहू मला.

-------------

(३) मी आहे जंगलाचा राजा, चाल तर ऐटबाज, 

आयाळ माझी शान, चटकन तू जाण!

--------------------------------------------------------

(४) दरवर्षी बदलतो पाने, पारंब्यांवर मुले खेळती, 

पक्षांना देतो आधार, धरतो तुम्हांवर छाया.

-------------------------------------------------------

(५) शेताची, घराची करतो राखण, प्रामाणिक म्हणून

 माझी शान,

 वास, आवाजावरून ओळखतो, मिश्राहार घेतो.

============================

उत्तरे :-  (१) साप ,  (२) ‌हवा , (३) सिंह , (४) वड

(५) कुत्रा

============================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

              जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

               केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि.‌धुळे

               ९४२२७३६७७५

ज्ञानार्जन व मनोरंजन(मनोरंजनात्मक प्रश्नावली)

(1) बोलता येत नसून सुध्दा नेहमी खरे सांगाणारा कोण ?

उत्तर -- ‌आरसा

-----------------------------

(2) हाताच्या नाडीचे टोके मोजताना नाडीवर बोट ठेवाल की अंगठा ?

उत्तर --. बोट

-------------------------------------------------------------------

(3) जे खातात - पितात पण चालत नाही  - ते काय आहे ?

उत्तर --- झाड

-------------------------------------------------------------------

(4) १, २,३,४,५,६,७ हे  आकडे फक्त एकदाच वापरुन अशा चार संख्या मांडा की ज्यांची बेरीज शंभर होईल. ?

उत्तर. -- १५ + ३६ + ४७ +२ = १००

-------------------------------------------------------------------

(5) ज्याला मान आहे पण डोक नाही, हात आहेत पण पाय नाही -- तो कोण ?

उत्तर. -- ‌शर्ट

-------------------------------------------------------------------

(6) अशा दोन इंग्रजी महिन्यांची नावे सांगा की जे पाठोपाठ येतात व ३१ दिवसाचे असतात, परंतु जुलै आॅगस्ट मात्र नाही ?

उत्तर --जानेवारी  व डिसेंबर

==================================

स़ंकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

            जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

           केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

          ९४२२७३६७७५

कवी, साहित्यिक व त्यांची टोपणनावे

(1) कृष्णाजी केशव दामले 

-----  केशवसुत

------------------------------------

(2) राम गणेश गडकरी

----- गोविंदाग्रज, बाळकराम

------------------------------------

(3) वि. वा. शिरवाडकर 

----- कुसुमाग्रज 

------------------------------------

(4) त्र्यंबक बापूजी ठोमरे

-----  बालकवी

------------------------------------

(5) शंकर केशव कानेटकर

----- गिरीश

------------------------------------

(6) प्रल्हाद केशव अत्रे

-----  केशवकुमार

------------------------------------

(7) आत्माराम रावजी देशपांडे

-----  अनिल

------------------------------------

(8) दिनकर गंगाधर केळकर

----- अज्ञातवासी

------------------------------------

(9) काशिनाथ हरी मोडक

 ----- माधवानुज

------------------------------------

(10) विनायक जनार्दन करंदीकर

-----  विनायक

------------------------------------

(11) यशवंत दिनकर पेंढारकर

----- यशवंत

------------------------------------

(12) नारायण सूर्याजीपंत ठोसर 

------ रामदास

------------------------------------

(13) मोरोपंत रामचंद्र पराडकर 

----- मोरोपंत

------------------------------------

(14) दत्तात्रय कोंडो घाटे

-----  दत्त

------------------------------------

(15) नारायण मुरलीधर गुप्ते

----- बी

------------------------------------

(16) चिंतामण त्र्यंबक खानोलकर

----- -आरती प्रभू

------------------------------------

 (17) गोपाळ हरी देशमुख 

----- लोकहितवादी

------------------------------------

(18) माधव त्र्यंबक पटवर्धन

----- माधव जूलियन.

============================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

             जि. प. प्रा. शाळा -- जामनेपाडा 

            केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

            ९४२२७३६७७५

भौगोलिक सामान्यज्ञान प्रश्नावली

(१) नागपुरचे कोणते फळ प्रसिद्ध आहे ?

उत्तर -- संत्री

(२) जळगावाचे कोणते फळ प्रसिद्ध आहे ?

उत्तर -- केळी

(३) नाशिकचे कोणते फळ प्रसिद्ध आहे ?

उत्तर --  द्राक्षे

(४) महाराष्ट्र राज्यात किती जिल्हे आहेत ?

उत्तर -- ३६

(५) कोकणात कोणते पीक जास्त पिकते ?

उत्तर --  भात ( तांदूळ )

(६) इ़ंद्रधनुष्यात एकूण किती रंग असतात ?

उत्तर -- ‌सात 

(७) महाराष्ट्राची राजधानी कोणती ?

उत्तर -- मुंबई

(८)  नकाशात सागरी ‌भाग कोणत्या रंगाने दाखवतात ‌?

उत्तर. -- ‌ निळ्या

(९) समुद्राच्या पाण्यापासून काय तयार केले जाते ‌?

उत्तर. --. मीठ

(१०). अलिबाग शहर हे कोणत्या जिल्ह्याचे मुख्यालय आहे ?

उत्तर -- रायगड

(११) जेथे मीठ तयार करतात, त्या जागेला काय म्हणतात ?

उत्तर -- मिठागर

(१२) महाराष्ट्र राज्याच्या उपराजधानीचे शहर कोणते ?

उत्तर  -- नागपूर

==================================

संकलक :-- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

               जि. प. प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा 

‌              केंद्र - रोहोड,  ता. साक्री, जि. धुळे

              ९४२२७३६७७५

वाक्यातील कर्ता, कर्म, क्रियापद ओळखा. ( मराठी व्याकरण )

पुढील वाक्ये वाचा व त्यांतील कर्ता, कर्म आणि क्रियापदे

ओळखून लिहा. 

(१) सुमित फुटबॉल खेळतो. 

कर्ता -- सुमित 

कर्म -- फुटबॉल 

क्रियापद -- खेळतो 

----------------------------

(२) मोनिका निबंध लिहिते.

कर्ता -- मोनिका 

कर्म -- निबंध 

क्रियापद -- लिहिते.

-----------------------------------

(३) शिक्षक कविता गातात.

कर्ता -- शिक्षक 

कर्म -- कविता 

क्रियापद -- गातात 

-------------------------------------------------

(४) सुप्रिया क्रिकेट खेळते.

कर्ता -- सुप्रिया 

कर्म -- क्रिकेट 

क्रियापद -- खेळते

-------------------------------------------------

(५) सानिया पुस्तक वाचते. 

कर्ता -- सानिया 

कर्म -- पुस्तक 

क्रियापद -- वाचते 

------------------------------------------------

(६) पक्षी किलबिल करतात. 

कर्ता -- पक्षी 

कर्म -- किलबिल 

क्रियापद -- करतात 

------------------------------------------------

(७) आर्यन अभ्यास करतो. 

कर्ता -- आर्यन 

कर्म -- अभ्यास 

क्रियापद -- करतो 

-------------------------------------------------

(८) चंदना स्वयंपाक करते. 

कर्ता -- चंदना 

कर्म -- स्वयंपाक 

क्रियापद -- करते 

--------------------------------------------------

(९) आदित्य व्यायाम करतो. 

कर्ता -- आदित्य 

कर्म -- व्यायाम 

क्रियापद -- करतो

------------------------------------------------

(१०) तनू कविता लिहिते. 

कर्ता -- तनू 

कर्म -- कविता 

क्रियापद -- लिहिते 

=============================

लेखन :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा शिक्षक )

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा 

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे 

९४२२७३६७७५

तात्काळ काय उपाय कराल? ( सामान्य विज्ञान ‌)

(१) सर्पदंश.

-----  जखम पाण्याने धुवून लगेच दंशाच्या वरच्या बाजूस कपड्याने घट्ट बांधावे. सापाचे विष हृदयाकडे अथवा

मेंदूकडे पोचणार नाही.  यासाठी असे कापड बांधणे आवश्यक आहे. दंश झालेल्या व्यक्तीस धीर देऊन शक्य तितक्या लगेच डॉक्टरकडे नेऊन विषावरच्या उताऱ्याचे इंजेक्शन दयावे.

-----------------------------------------------------------------

(२) उष्माघात 

-----  रुग्णास थंड जागी किंवा सावलीत न्यावे. शरीर थंड पाण्याने पुसावे आणि मानेवर व डोक्यावर थंड पाण्याच्या

 घड्या घालाव्यात. पिण्यास भरपूर पाणी किंवा सरबत दयावे. शरीर शुष्क होऊ नये यासाठी प्रयत्न करावेत. उल्टो किंवा अशक्तपणा आला असेल; तर पोटावर उताणे झोपवून मान एका बाजूस करून ठेवावी. 

-----------------------------------------------------------------

(३) कुत्रा चावला.

-----  कुत्र्याने केलेली जखम स्वच्छ व निर्जंतुक पाण्याने धुवावी. पोटॅशियम परमँग्नेटच्या पाण्यानेही धुवून घ्यावी. जखमेवर कोरडे कापड ठेवावे. ड्रेसिंगसाठी डॉक्टरकडे न्यावे. अँटीरेबीजचे इंजेक्शन देण्यास सांगावे.

-----------------------------------------------------------------

(४) खरचटले / रक्तस्राव

----- रक्तस्राव थांबवण्याचा प्रयत्न करावा. जखमी व्यक्तीला आराम पडेल अशा स्थितीत बसवावे. जखम स्वच्छ धुवावी. जखम झालेला भाग हृदयाच्या स्तरापेक्षा उंचावर ठेवावा. जंतुनाशक मलम लावावे. जखम खोल असल्यास डॉक्टरकडे नेऊन टाके घालावेत.

-----------------------------------------------------------------

(५) भाजले / पोळले

-----  सर्वप्रथम किती प्रमाणात भाजले आहे, ते पाहावे. किरकोळ भाजले असल्यास भाजलेला भाग थंड पाण्यात बुडवून ठेवावा. व्यक्तीला पिण्यास पाणी दयावे. निर्जंतुक पाण्याने जखम साफ करावी किंवा जंतुनाशक मलम लावावे. जखम कोरड्या ड्रेसिंगने झाकून ठेवावी. गंभीररीत्या भाजले असल्यास मानसिक आधार दयावा आणि शक्यतो लगेच डॉक्टरी इलाज करावा.

==================================

संकलक :-  शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

         जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

        केंद्र - रोहोड,  ता. साक्री, जि. धुळे

       ९४२२७३६७७५

' झ ' अक्षर मराठी भाषा शब्द संपत्ती (' झ ' अक्षर शब्द साखळी)

झकझक झकझकाट झकाकी झक्कू झगझगाट झगडणे झगडा झगमग झगा झगी झंझावात झट झटकणे झटकन झटका झटकारणे झटपट झटणे झटपट झटाझट झटापट झड झडकणे झडकरी झडणे झडती झडप झडपड झडपडा झडपण 

झडपणी झडपणे झडपा झडी झडाझड झडका झणकार झणकारा झणकी झणझणणे झणझणाट झणझणीत झणत्कार झणाटा झणी झपझप झपाझपा झपका झपाटणे झपाटा झबले झबा झरकन झरका झरझर झरणे झरवण झरवणी झरा झराझर झरी झरोका झळ झळई झळक झळकणे झळझळ झळझळीत झळफळाट झळाळी झळाळणे 

झळाळी 

-----------------------------------------------------------------

झाक झांक झाकण झाकणी झांकणे झाकली झाकळणे झाकी झांगड झांजरता झाड झाडझूड झाडणी झाडणे झाडपाला झाडलोट झाडा झाडी झाडू झाडून झाडूवाला झाप झापड झापडी झापा झावली झार झारा झारी झालर झावळी झासा झाळणे

-----------------------------------------------------------------

 झिगझिग झिंगा झिजणे झिपरी झिंबड झिमझिम झिम्मा झिरपणे झिरपा झिरमिरी झिरवणी झिरा झिरे झीज झुकणे झुकविणे झुकाटा झुकाटी झुकांडी झुगझुग झुगटणे झुगारणे झुगारा झुंज झुंजणे झुंजविणे झुंजार झुंजूमुंजू झुंड झुंडी 

झुणका झुबका झुंबड झुंबर झुमका झुमझुम झुरकन झुरका झुरझुरणे झुरझुरीत झुरणी झुरणे झुरळ झुलणे झुलविणे झुला झुलूप झुळझुळ झुळूक झूट झूल झूला झुली 

-----------------------------------------------------------------

झेंडा झेंडू झेपणे झेपावणे झेलगे झेलणे झेला झोक झोकणे झोका झोकांडी झोजा झोझा झोंट झोटी झोड झोडगी झोडणे झोडपणे झोत झोप झोपडी झोपमोड झोपा झोपाळा झोपाळू झोंबट झोंबणे झोंबी झो-या झोल झोला झोळणा झोळी

====================================

लेखन :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

          जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

         केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

         ९४२२७३६७७५

म्हणीच्या अर्थावरून म्हण ओळखणे. (भाषिक उपक्रम )

पुढील चौकींत काही म्हणींचे अर्थ दिले आहेत ते वाचा. त्यावरून म्हणी ओळखा व लिहा

(१) न आवडणाऱ्या माणसाने कितीही

     चांगली गोष्ट केली, तरी ती वाईट दिसते.

     त्या व्यक्तीचे काम आवडत नाही.

उत्तर : नावडतीचे मीठ आळणी.

-------------------------------------------------------

(२) एखादी गोष्ट तात्काळ व्हावी याकरिता

      काही लोक उतावळेपणाने जे उपाय 

      करतात त्यांना हे म्हटले जाते.

उत्तर : उतावळा नवरा गुडघ्याला बाशिंग.

--------------------------------------------------------

(३) एखादया माणसाला काम करता येत

      नसले, की तो कारणे देत असतो.

उत्तर : नाचता येईना अंगण वाकडे.

--------------------------------------------------------

(४) जे समोर दिसते त्यासाठी कोणत्याही 

      पुराव्याची गरज भासत नसते.

उत्तर : हातच्या कांकणाला आरसा कशाला?

===============================

संकलक  :- शंकर सिताराम चौरे  ( प्रा. शिक्षक )

              जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

              केंद्र - रोहोड, ता. साक्री , जि. धुळे

              ता. साक्री, जि. धुळे

वाद्ये ‌( वाद्यांची ओळख )

(१) डमरू :-

  ----  डमरु हे एक तालवादय आहे. ते डुम डुम असा आवाज करते. माकडाच्या खेळात मदारी या वादयाचा उपयोग करतो.

----------------------------

(२) सनई : -

---- सनई हे एक वायूवादय आहे. मंगल प्रसंगी हे वादय वाजवले जाते. सनईचे सूर गोड असतात.

------------------------------

(३) तुतारी : -

---- तुतारी‌ हे एक रणवादय आहे. याचा आवाज कर्कश असतो. पूर्वी युद्धाच्या प्रारंभी हे वादय वाजवले जायचे. युद्धात राजाचा विजय झाल्यावर सनई-चौघडा यांच्यासोबत हे विजयी वादय वाजवण्यात यायचे.

-----------------------------------------------------------------

(४) तबला -- डग्गा :-

---- ‌तबला  - डग्गा  हे कातडी तालवादय आहे. शास्त्रीय गायनात पेटीच्या साथीला ठेका देण्यासाठी वाजवले जाते. 

-----------------------------------------------------------------

(५) ढोलकी :-

---- ढोलकी‌‌ हे तमाशाच्या फडात लावणी व पोवाडा या गायनप्रकारात ढोलकीची साथ आवश्यक असते. ढोलकीच्या तालावर नृत्य केले जाते.

-----------------------------------------------------------------

(६)  झांज :--

---- झांज हे एक धातू वादय आहे. लेझिम विशेषतः खेळताना हे वाजवले जाते.

-----------------------------------------------------------------

(७) ‌डफ‌ किंवा हलगी :--

---- डफ / हलगी हे एक कातडी वाय आहे. पोवाडा गाताना शाहीर हे स्वतः हाताने वाजवतात. 

-----------------------------------------------------------------

(८) खंजिरी किंवा डफली :--

---- खंजिरी / डफली हे कातडी वादय शाहीर गाताना वाजवतात. याच्या  कडेला बारीक झांजा असतात..

-----------------------------------------------------------------

(९) ताशा :--

---- ताशा हे खास कोकणातील कातडी वाय दोन काठ्यांनी वाजवतात. पूर्वीच्या काळी लग्नाच्या वरातीत हे वाजवत असत.

-----------------------------------------------------------------

(१०) वीणा :--

---- वीणा‌ हे एक तंतूवादय आहे. गायनाच्या साथीला सूर कायम गुंजत राहण्यासाठी शास्त्रीय गायक वापरतात. देवी सरस्वतीच्या हातातील हे वादय आहे.

-----------------------------------------------------------------

(११) ‌ तुणतुणे‌  :--

---- ‌तुणतुणे हे लावणी, पोवाडा गाताना झिलकरी हे तंतुवादय साथीला घेतात.

-----------------------------------------------------------------

(१२) ‌बासरी :--

---- बासरी हे बांबूचे बनवलेले वायूवादय आहे. हे ओठांच्या फुंकरीने वाजवले जाते. याचा स्वर मधुर असतो.

===================================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

             जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

             केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

  .         ९४२२७३६७७५

सामान्यज्ञान प्रश्नावली

  

(१) वीजेच्या दिव्याचा शोध कोणी लावला ?

उत्तर -- थाॅमस एडीसन

(२) पहिल्या भारतीय अंतराळवीराचे नाव काय ?

उत्तर --  राकेश शर्मा

(३) ' श्यामची आई ' कांदबरीचे लेखक कोण ?

उत्तर -- सानेगुरुजी

(४) ' सुवर्ण मंदिर ' हे कोणत्या शहरात आहे ?

उत्तर -- अमृतसर

(५) इंदिरा गांधी यांच्या आईचे नाव काय होते ?

उत्तर -- कमला नेहरू

(६) भारतातील सर्वोच्च नागरी पुरस्कार कोणता आहे ?

उत्तर -- भारतरत्न

(७) महात्मा गांधींचा जन्म कोणत्या‌ राज्यात झाला ?

उत्तर -- गुजरात

(८) महाराष्ट्रातील सर्वांत उंच शिखर कोणते ?

उत्तर -- कळसूबाई

(९) ताजमहाल कोणत्या राज्यात आहे ?

उत्तर -- उत्तर प्रदेश

(१०) पंचशील करार कोणत्या देशांमध्ये झाला ?

उत्तर -- भारत -- चीन

(११) '  माझी जन्मठेप  ' पुस्तकाचे लेखक कोण ‌?

उत्तर -- वि.  दा.  सावरकर

(१२) शून्याचा शोध कोणत्या देशाने लावला ?

उत्तर --  भारत

=================================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

        जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

       केंद्र - रोहोड,  ता. साक्री , जि. धुळे

      ९४२२७३६७७५

'कान' या अवयवाशी संबंधित वाक्प्रचार व त्यांचे अर्थ

(१) कान झाकून घेणे.

---- न ऐकणे, बोलण्याकडे दुर्लक्ष करणे.

-----------------------------------

(२) कानात बोळे घालणे‌.

---- मुद्दाम न ऐकणे.

----------------------------------

 (३) कानपिचक्या देणे.

---- दोष दाखवण्यासाठी समज देणे.

-----------------------------------------------------------------

(४) कानीकपाळी ओरडणे.

---- वारंवार बजावून सांगणे. 

-----------------------------------------------------------------

(५) कानी लागणे. 

---- ‌ एखादयाच्या गुप्तपणे चहाड्या करणे.

-----------------------------------------------------------------

(६) कान फुंकणे.

---- दुसऱ्याची निंदानालस्ती करणे. 

-----------------------------------------------------------------

(७) कान भरणे.

---- एखादयाविषयी संशय किंवा गैरसमज निर्माण करणे.

-----------------------------------------------------------------

(८) कर्णोपकर्णी होणे.

----  सर्वांना समजणे.

-----------------------------------------------------------------

(९) कानाखाली वाजवणे.

----  मारणे, कानशिलात भडकावणे.

-----------------------------------------------------------------

(१०) कान उपटणे.

---- समज देणे, अद्दल घडवणे.

-----------------------------------------------------------------

 (११) कान धरणे.

---- शिक्षा करणे किंवा चूक कबूल करणे.

-----------------------------------------------------------------

(१२) कान फुटणे.

---- अजिबात ऐकू न येणे, बहिरे होणे.

-----------------------------------------------------------------

 (१३) कान किटणे.

----  एखादी गोष्ट पुन्हा पुन्हा ऐकून कंटाळणे.

-----------------------------------------------------------------

(१४) कान देणे.

----  लक्षपूर्वक ऐकणे.

-----------------------------------------------------------------

(१५) कानठळ्या बसणे.

---- कर्कश आवाजामुळे ऐकू न येणे.

-----------------------------------------------------------------

(१६) हलक्या कानाचा असणे.

---- खोटी गोष्ट लगेच खरी वाटणे.

-----------------------------------------------------------------

 (१७) कानात बोटे घालणे.

---- नको असलेली भयंकर गोष्ट न ऐकणे.

-----------------------------------------------------------------

(१८) कानमंत्र देणे.

---- गुप्तपणे सल्ला देणे. 

-----------------------------------------------------------------

(१९) कानामागे टाकणे.

---- दुर्लक्ष करणे.

-----------------------------------------------------------------

(२०) कानाला खडा लावणे.

---- पुन्हा चूक होऊ नये म्हणून दक्ष राहणे. 

-----------------------------------------------------------------

(२१) कानावर हात ठेवणे.

---- माहीत नसल्याचे सांगणे.

-----------------------------------------------------------------

 (२२) कानउघडणी करणे.

---- स्पष्टपणे खरे बोलून दम देणे.

-----------------------------------------------------------------

(२३) कान टवकारणे‌.

---- लक्षपूर्वक ऐकणे.

-----------------------------------------------------------------

 (२४) या कानाचे त्या कानाला कळू न देणे.

---- गुपित राखणे. 

-----------------------------------------------------------------

संकलक ‌ :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

        जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

        केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

       ९४२२७३६७७५

शब्द सोबती ( समानार्थी शब्द )

पौर्णिमा पूनव पौर्णिमासी 

चंद्र  सुधाकर शशी

चांदणे ज्योत्स्ना चंद्रिका

तारे चांदण्या तारका

अमित असंख्य अगणित

सखा सोबती दोस्त

वारा वायू वात

रम्य मनोहर ललित

अंतरिक्ष तारांगण अंतराळ

पहाट उषा प्रात:काळ

मंदिर राऊळ देऊळ

नभ गगन आभाळ

भूमी वसुंधरा धरणी

पृथ्वी धरती क्षोणी

नदी सरिता तटिनी

जल उदक पाणी

प्रकाश तेज उजेड

प्रयत्न मेहनत धडपड

नाद छंद आवड

अविरत सतत अखंड

पर्वत गिरी अचल

रान अरण्य जंगल

ऐट रूबाब डौल

पांढरे शुभ्र धवल

सर्वत्र चहूकडे चौफेर

पर्वत गिरी डोंगर

काळोख तिमिर अंधार

सुरेख छान सुंदर

=========================={

लेखन :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

         जि. प. प्रा. शाळा - जामनेपाडा 

        केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

        ९४२२७३६७७५

ग्रामपंचायत / पंचायत समिती ( प्रश्नावली )

(1) खेडे गावाचा कारभार पाहणारी संस्था कोणती ?

उत्तर  ---  ग्रामपंचायत

-------------------------------

(2) ग्रामपंचायतीचा प्रमुख कोण असतो ?

उत्तर --. सरपंच

-------------------------------

(3) ग्रामपंचायत सदस्यांना काय म्हणतात ?

उत्तर -- पंच

-----------------------------------------------------------------------

(4) ग्रामपंचायतीच्या निवडणुका  दर किती वर्षांनी होतात ?

उत्तर  -- पाच

-----------------------------------------------------------------------

(5) ग्रामपंचायतीच्या उमेदवारीसाठी किती वर्षे वय पूर्ण असावी लागतात ?

उत्तर --- ‌21 वर्षे

-----------------------------------------------------------------------

(6) ग्रामपंचायतीघ्या सरपंचाची निवड किती वर्षांसाठी होते ?

उत्तर -- ‌पाच  ( 5 )

-----------------------------------------------------------------------

(7) ग्रामपंचायतीच्या सभा कोणाच्या अध्यक्षतेखाली होतात ?

उत्तर -- ‌सरपंच

-----------------------------------------------------------------------

(8) ग्रामपंचायतीचे दैनंदिन कामकाज पाहण्यासाठी शासनाने नेमलेल्या व्यक्तीला काय म्हणतात ?

उत्तर -- ग्रामसेवक

-----------------------------------------------------------------------

(9) ग्रामपंचायतीचा सचिव कोण असतो ?

उत्तर -- ‌ग्रामसेवक

-----------------------------------------------------------------------

(10) तालुक्याचा कारभार पाहणारी संस्था कोणती ?

उत्तर -- पंचायत समिती

-----------------------------------------------------------------------

(11) पंचायत समितीची बैठक कोणाच्या अध्यक्षतेखाली  होते ?

उत्तर  --. पंचायत समिती सभापती

-----------------------------------------------------------------------

(12) पंचायत समितीचा प्रशासकीय प्रमुख कोण असतो ?

उत्तर -- गटविकास अधिकारी

====================================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

      जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

    केंद्र -  रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

     ९४२२७३६७७५

      

सामान्य विज्ञान प्रश्नावली ( रोग )

  (1) आपल्या शरीरात रोगाची लक्षणे दिसण्यास कधी सुरुवात होते?

 उत्तर : आपली रोगप्रतिकारकशक्ती कमी झाली की.

----------------------------

(2) कोणत्या रोगामुळे उत्पन्न झालेली प्रतिकारशक्ती जन्मभर टिकते ?

 उत्तर : कांजिण्या 

-------------------------------

(3) कोणत्या रोगात स्नायू लुळे पडून अपंगत्व येते? 

उत्तर : पोलिओ.

-----------------------------------------------------------------------

(4) बूस्टर डोस म्हणजे काय?

 उत्तर :- नेहमींचे डोस घेतलेले असले, तरी घ्याव्याच लागणाऱ्या रोगप्रतिकारक औषधाच्या लसींना‌ बूस्टर डोस म्हणतात. रोगप्रतिकारक 

-----------------------------------------------------------------------

(5) पोलिओ रोगाच्या निर्मूलनासाठी कोणते अभियान चालू आहे? ते अभियान कोण चालवते ?

 उत्तर : पोलिओ रोगाच्या निर्मूलनासाठी भारत सरकारच्या केंद्रीय आरोग्य खात्याने पल्स पोलिओ मोहीम" हे अभियान चालू केले आहे.

-----------------------------------------------------------------------

(6) घरातल्या पाळीव प्राण्यांना कोणती लस देतात ?

उत्तर --  रेबीज प्रतिबंध लस

-----------------------------------------------------------------------

(7) क्षयरोग निर्मूलनाचा कार्यक्रम कोण राबवते ?

 उत्तर :-  जागतिक आरोग्य संघटनेतर्फे (WHO) 

-----------------------------------------------------------------------

(8) सध्या अतिशय संसर्गजन्य असे कोणत्या रोगास म्हणतात? उत्तर :-   क्षयरोगाला.

-----------------------------------------------------------------------

(9) कोणत्या कीटकामुळे कॉलराचा प्रसार होतो?

उत्तर : --  घरमाश्यांमुळे.

-----------------------------------------------------------------------

(10) यात्रेला किंवा परदेशी जाण्यापूर्वी कोणती लस घ्यावी लागते? 

उत्तर :  कॉलराप्रतिबंधक लस.

---------------------------------------------------------------------

(11)! एड्स निर्माण करणा-या विषाणूचे नाव काय ?

उत्तर :- ‌HIV

-----------------------------------------------------------------------

(12) त्रिगुणी लस कोणत्या रोगांना प्रतिबंध करते ? 

उत्तर : -- घटसर्प,  डांग्या खोकला आणि धनुवात.

--------------------------------------------------------------------

(13) लसीकरण म्हणजे काय?

उत्तर :- रोगप्रतिकारकशक्ती वाढण्यासाठी आणि रोग टाळण्यासाठी प्रतिबंध उपाय करणे म्हणजे लसीकरण होय.

==================================

संकलक --

शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा 

केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

९४२२७३६७७५

जलरुपे - नदी ( भौगोलिक प्रश्नावली )

(१) ओढा म्हणजे काय ?

उत्तर -- अनेक ओहाळ एकत्र येऊन वाहू लागतात, तेव्हा त्यास ओढा म्हणतात.

--------------------------------------

(२) उपनदी म्हणजे काय ?

उत्तर -- मोठ्या नदीला मिळणाऱ्या लहान नदीला उपनदी म्हणतात.

-----------------------------------------------

(३) ओहोळ म्हणजे काय ?

उत्तर -- पावसाचे बरेचसे पाणी जमिनीच्या उतारावरून वाहू लागते.  असे पाणी एकत्र आले आणि वाहू लागले म्हणजे ओहोळ तयार होतात.

-----------------------------------------------------------

(४) नदी म्हणजे काय ?

उत्तर --  नैसर्गिक पाण्याच्या रुंद प्रवाहाला नदी असे म्हणतात. नदीचा उगम हा मोठा झरा, अनेक छोटे झरे एकत्रित येऊन किंवा बर्फाच्छादित पर्वतापासून होतो.

----------------------------------------------------------

(५) संगम म्हणजे काय ?

उत्तर -- दोन किंवा अधिक नद्या एकत्र मिळतात, त्या ठिकाणाला संगम म्हणतात.

-----------------------------------------------------------

(६) तीर किंवा थडी म्हणजे काय ?

उत्तर -- नदीच्या काठांना तीर किंवा थडी म्हणतात.

-----------------------------------------------------------

(७) खाडी म्हणजे काय ?.

उत्तर -- समुद्राचे पाणी नदीच्या मुखातून  जेथपर्यंत नदीत शिरते, त्या नदीच्या भागाला खाडी म्हणतात.

-----------------------------------------------------------

(८) भूपृष्ठावर कोणती जलरुपे आहेत ?

उत्तर --  भूपृष्ठावर नदी, तलाव, समुद्र इत्यादी जलरुपे आहेत.

-----------------------------------------------------------

(९) नदीचे खोरे कशाला म्हणतात ?

उत्तर -- नदी व तिच्या उपनद्या यांच्या काठाच्या प्रदेशाला नदीचे खोरे म्हणतात.

-----------------------------------------------------------

(१०) नदीचा उगम कोठे होतो ?

उत्तर -- सर्वसाधारणपणे  पर्वतात किंवा डोंगराळ भागात नदीचा उगम होतो.

-----------------------------------------------------------

(११) महाराष्ट्र राज्यातील चार नद्यांची नावे सांगा.

उत्तर  -- तापी,. गोदावरी, भीमा, कृष्णा

===================================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

       जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

     केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

  ‌‌. ९४२२७३६७७५

भौगोलिक सामान्यज्ञान प्रश्नावली

(1) कोणत्या ग्रहाला लघुग्रह म्हणून ओळखले जाते ?

उत्तर -- बुध

-------------------------

(2) कुलाबा किल्ला कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- रायगड

--------------------------

(3) कोणत्या ग्रहाला लाल ग्रह म्हणतात ?

उत्तर -- मंगळ

-----------------------------------------------------------

(4) महाराष्ट्र पर्यटन राजधानी कोणती आहे ?

उत्तर -- औरंगाबाद

-----------------------------------------------------------

(5) महाराष्ट्र पर्यटन जिल्हा कोणता ?

उत्तर -- ‌सिंधुदुर्ग

-----------------------------------------------------------

(6) सर्वांत कमी भूक्षेत्र असलेले राज्य कोणते ?

उत्तर -- गोवा

-----------------------------------------------------------

(7) एलिफंटा लेणी कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- रायगड

-----------------------------------------------------------

(8) अलिबाग समुद्र किनारा कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

उत्तर -- रायगड

-----------------------------------------------------------

(9) नाथसागर हे धरण कोठे आहे ?

उत्तर -- पैठण (औरंगाबाद )

-----------------------------------------------------------

(10) सूर्याच्या सर्वात जवळचा ग्रह कोणता ?

उत्तर -- बुध

-----------------------------------------------------------

(11) पृथ्वीला सर्वांत जवळचा ग्रह कोणता ?

उत्तर -- शुक्र

-----------------------------------------------------------

(12) हवेचा दाब मोजण्यासाठी कोणते उपकरण वापरतात ‌?

उत्तर -- बॅरोमीटर

-----------------------------------------------------------

(13) महाराष्ट्रात एकूण किती प्रशासकीय विभाग आहेत ?

उत्तर -- 6. (सहा )

-----------------------------------------------------------

(14) महाराष्ट्राला किती किलोमीटर ‌लांबीचा समुद्र किनारा लाभला आहे ?

उत्तर --  720 कि. मी.

-----------------------------------------------------------

(15) महाराष्ट्रातील द्वितीय क्रमांकाचे उंच शिखर कोणते ?

उत्तर --  साल्हेर

===================================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक ‌)

    जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

   केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

  ‌9422736775

हात' या अवयवाशी संबंधित काही वाक्प्रचार व त्यांचे अर्थ :

(१) हात देणे.

 ---- मदत करणे.

----------------------------------------

(२) हात ओला करणे.

---- लाच देणे.

----------------------------------------

(३) हातघाईवर येणे.

---- मारामारी करणे.

----------------------------------------

(४) हात चालणे.

----  पटपट काम करणे.

----------------------------------------

(५) हात दाखवणे.

----  सामर्थ्य दाखवणे.

----------------------------------------

 (६) हात धुऊन घेणे.

----  स्वार्थ साधणे.

----------------------------------------

(७) हात पसरणे.

---- भीक मागणे.

----------------------------------------

(८) हातपाय मोकळे करणे.

----  फिरायला जाणे.

----------------------------------------

(९) हातावर तुरी देणे.

----  फसवून पळून जाणे.

----------------------------------------

(१०) हातापाया पडणे.

----   गयावया करणे.

----------------------------------------

(११) हातावर पोट भरणे.

---- अंगमेहनत करून उदरनिर्वाह करणे.

----------------------------------------

(१२) हात उगारणे.

----  मारायला प्रवृत्त होणे.

----------------------------------------

 (१३) हातखंडा असणे.

----  कौशल्य असणे.

----------------------------------------

(१४) हात गगनाला पोहोचणे.

---- मोठे कार्य करणे.

----------------------------------------

(१५) हात दगडाखाली सापडणे.

----  अडचणीत असणे.

----------------------------------------

(१६) हात आवरणे.

 ---- मदत थांबवणे.

----------------------------------------

(१७) हात धुऊन पाठीस लागणे.

---- त्रास देणे, छळणे.

----------------------------------------

(१८) हातपाय गळणे.

----- निराश होणे. 

----------------------------------------

(१९) हातपाय हलवणे.

-----  उद्योग करणे.

----------------------------------------

(२०) हातावर शीर घेणे.

-----  मरणास तयार असणे.

----------------------------------------

(२१) हातावर हात मारणे.

----  संमती देणे.

=============================

स़ंकलक : -- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

     जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

    केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

    ९४२२७३६७७५

BIRDS

Birds have wings. So they can fly. They have strong beaks but no teeth. They lay eggs. They build nests to live in.

(1)  Sparrow

A sparrow is  a small bird. We see it everywhere in India. It builds its nest in our houses. It eats food grains  and small insects.

-------------------------------------------------------------------

(2). Crow

A crow is black. It is a common bird.

 It builds its nest in trees.

-------------------------------------------------------------------

(3)  Hen

A hen is a common bird. It is a domestic bird. It lays eggs. Some people eat its eggs.

-------------------------------------------------------------------

(4) Tailorbird

A tailorbird is a small songbird. It builds its nest in a large folded leaf. It sews the edges of the leaf together with strips of some thread or fibre, using its long bill as a needle.

-------------------------------------------------------------------

(5) Pigeon

A pigeon is a very familiar bird. It builds its nest in the outer parts of buildings as well as in our houses. It is a quiet, harmless bird.

-------------------------------------------------------------------

(6) Kite

A kite is a common bird. It has sharp eyes. It flies high in the sky. It hunts and kills other animals for food. So it is called a bird of prey.

====================================

SHANKAR. SITARAM  CHAURE

Z. P. School --  Jamnepada ( Rohod )

Tal. sakri. Dist - Dhule

9422736775

भारतीय राज्यशास्त्र प्रश्नावली

(१) भारताचे घटनात्मक प्रमुख कोण आहेत ?

उत्तर -- राष्ट्रपती

(२) घटकराज्याचा घटनात्मक प्रमुख कोण असतो ?

उत्तर  -- राज्यपाल

(३ ) राज्यपालाची नेमणूक कोणाकडून केली जाते ?

उत्तर -- ‌राष्ट्रपती

( ‌४) भारतीय नागरिकांना मतदानाचा हक्क वयाच्या कितव्या वर्षी प्राप्त होतो ?

उत्तर -- १८ व्या वर्षी

( ५) भारतीय पंतप्रधानांचौ नेमणूक कोण करतात ‌,?

उत्तर  -- ‌राष्द्रपती

(६ ‌) प्रधानमंत्री आपला राजीनामा कोणाकडे देतात ?

उत्तर -- राष्ट्रपती

(७ ) राष्ट्रपतींना गोपनीयतेची शपथ कोण देतात ‌?

उत्तर -- भारताचे सरन्यायाधीश

( ‌८) राष्ट्रपती आपला राजीनामा कोणाकडे सादर करतात ?

उत्तर. -- उपराष्ट्रपती

( ९) भारताचे सर्वोच्च न्यायालय कोठे आहे ?

उत्तर -- दिल्ली

(१० ) भारताच्या केंद्रीय कायदेमंडळाचे‌ नाव काय ?

उत्तर -- संसद

(११) महाराष्ट्राचे उच्च न्यायालय कोठे आहे ?

उत्तर -- मुंबई

( १२) मुख्यमंत्र्यांची नेमणूक कोण करतात ?

उत्तर -- राज्यपाल

==================================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे. (प्रा. शिक्षक )

       जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

      केंद्र - रोहोड,. ता. साक्री, जि‌ धुळे

     ९४२२७३६७७५

कालगणना

(1) चंद्र : --

चंद्र हा पृथ्वीचा उपग्रह आहे. तो स्वतःभोवती फिरता

फिरता पृथ्वी भोवती देखील फिरतो. चंद्राच्या पृथ्वीभोवती फिरण्याच्या गतीचा वापर आपण कालगणनेसाठी करतो.

---------------------------------

(2) पौर्णिमा :--

पृथ्वीवरून चंद्राचा प्रकाशित भाग जेव्हा पूर्ण वर्तुळाकार दिसतो,  त्यास पौर्णिमेचा चंद्र म्हणतात. त्या रात्रीला पौर्णिमेची रात्र म्हणतात.

------------------------------

(3)!अमावास्या : --

पृथ्वीवरून चंद्राचा प्रकाशित भाग जेव्हा अजिबात दिसत नाही ती अमावास्या होय.  त्या रात्रीला अमावास्येची रात्र म्हणतात.

----------------------------------------------------------------

(4)!महिना : --

एका अमावास्येपासून दुसऱ्या अमावास्येपर्यंतच्या काळात चंद्राने पृथ्वीभोवती एक फेरी पूर्ण केलेली असते. त्या काळास महिना असे म्हणतात.

----------------------------------------------------------------

(5) पंधरवडा :-- 

महिन्याचे दोन भाग केले जातात. अमावास्येपासून पौर्णिमेपर्यंत चंद्राचा दृश्य भाग रोज क्रमाक्रमाने वाढत जातो, तर पौर्णिमेपासून अमावास्येपर्यंत चंद्राचा दृश्य भाग रोज क्रमाक्रमाने कमी होत जातो. हे दोन्ही कालावधी प्रत्येकी १५ दिवसांचे असतात. त्यांना पंधरवडा म्हणतात.

----------------------------------------------------------------

(6) चांद्र कालगणना :-- 

ज्या कालगणनेत फक्त चंद्राच्या गतीचा उपयोग केला जातो, त्या कालगणना पद्धतीत १२ चांद्रमासांचे एक वर्ष होते व ते ३५५ दिवसांचे असते. यातील महिने २९ किंवा ३० दिवसांचे असतात.

----------------------------------------------------------------

(7) सौर कालगणना : --

ज्या कालगणनेत पृथ्वीच्या फक्त वार्षिक गतीचा उपयोग केला जातो, तिला सौर कालगणना म्हणतात. सौर कालगणनेत वर्ष १२ महिन्यांत विभागलेले असते. भारतीय राष्ट्रीय पंचांग सौर कालगणनेवर आधारित आहे.

----------------------------------------------------------------

(8) चांद्रसौर कालगणना : --

ज्या कालगणनेस वर्ष मोजण्यासाठी पृथ्वीच्या वार्षिक गतीचा उपयोग केला जातो, तसेच महिना मोजण्यासाठी चंद्राच्या पृथ्वीभोवती फिरण्याच्या गतीचा उपयोग केला जातो, त्या कालगणनेस चांद्रसौर कालगणना असे म्हणतात.

=====================================

संकलन :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

           जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

          केंद्र ‌ - रोहोड,  ता. साक्री, जि. धुळे

          9422736775

ज ' अक्षर मराठी भाषा शब्द संपत्ती ( ' ज ' ची शब्द साखळी )

जकात जखम‌ जखमी  जग  जंग जगणे जंगल जंगली‌ ‌जंगी जघन्य  जंजिरा जंजीर  जट जटा जटायु  जठर  जड जडकाम जडण जडणे  जडत्व  जडी जडीबुटी ‌ जण  जंत जतन  जंतरमंतर जंतू जंत्र  जत्रा  जंत्री जथ‌‌ जथा  जन  जनक जनणे  जनता  जनन  जननी जनावर ‌जन्म जन्मगाठ जन्मणे‌‌ जन्मत: ‌ जप  जपणूक  जपणे  जपून ‌‌जबडा जबरदस्त  जबरी जबानी  जबाब ‌ जबाबदार जबाबदारी  जम  जमणे जमवाजमव जमविणे  जमा  जमाखर्च  जमात जमातदार जमान जमानत जमाना ‌जमाव जमीन जमीनजुमला जय जयघोष जयजय 

जयजयकार जय़ती  जया  जर जरजर  जरद जरब जरा जराक जरी जरुर जरुरी  जर्जर  जर्द जल जलचर  जलद जलदी  जलधि  जलसमाधी  जलाल जव  जवळ  जवळचा जवळजवळ  जवळील जवळीक जवान  जवानी जसातसा  जस्त जहर जहरी जहागीर जहाज जहाल  जळ  जळका जळजळ  जळण‌  जळणे जळपणे  जळमट  जळाऊ जळू

------------------------------------------------

 जाई  जाऊ  जाग जागणे जागता जागर जागरण जागरा  जागरुक  जागल जागल्या  जागवणे  जागा  जागी जागे  जागृत  जागृती‌‌ जांघ जाच  जाचणी  जाचणे जाट जाड  जाडसर  जाडा‌ जाडी  जाण  जाणणे  जाणता जाणती  जाणविणे  जाणी जाणीव  जाणूनबुजून  जाणे जात जातक  जातगोत  जातपात जातमुचलका जाती  जातीवंत जातीने  जातीय जाते  जादा जादू जादूगार जादूटोणा  जानेवारी  जान्हवी  जाप जाफा‌ जाब  जांबळी  जांबुवंत  जांभळी जामदार  जामीन  जामीनकी जायदाद  जायफळ  जायबंदी जाया  जाल  जावई  जावक जाऊ  जासूद  जास्त जास्वंद जाहगीर  जाहगीरदार ‌जाहली  जाहिरात जाहीरनामा जाळ जाळण  जाळणे  जाळपोळ  जाळी  जाळीदार जाळे 

------------------------------------------------

 जिकडचा ‌ जिकडे जिंकणे   जिगजिग  जिजी  जित जितका  जितपत  जिता जिद्द  जिना  जिन्नस जिम्मा जिम्मेदार जिरणे जिरविणे जिरा जिराईत  जिरे  जिलबी  जिल्हा  जिवंत  जिवलग जिवाचा जिवाणू  जिव्हा जिव्हाळा  जिव्हाळी  जिज्ञासा जिज्ञासू  जीत  जीभ जीर्ण जीर्णोद्धार  जीव  जीवघेणा

जीवजंतू जीवन  जीवित्व  जुई जुगार  जुगारी  जुजबी जुटी  जुडगा  जुडा  जुडी  जुते जुदा जुनाट ‌ जुनापाना  जुपणे जुलमी जुलाब  जुलूम  जुलूस जुलै  जुळणे  जुळविणे‌‌ जुळी  जुळे‌  जूट  जून  जेणे जेता जेथे  जेमतेम  जेरबंद  जेवढे  जेवणावळ  जेवणे  जेव्हा जैन  जोख जोखणे  जोखम जोखीम  जोग  जोगवा  जोगी जोजारी  जोड   जोडणी जोडपे  जोडवे  जोडा  जोडाक्षर जोडी  जोत  जोते जोंधळा  जोपासणी  जोपासना जोम  जोमदार जोर जोवर  जोशी  जोहर ज्येष्ठ ज्योती  ज्योतिर्लिंग 

ज्योतिषशास्त्र ज्योतिष  ज्योतिषी ज्योत्स्ना  ज्वर  ज्वलन ज्वारी  ज्वाला ज्वालाग्राही

====================================

संकलक ‌/ लेखन :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

        जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

        केंद्र - रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे

       ९४२२७३६७७५

आरोग्यविषयक सामान्यज्ञान ( प्रश्नावली )

(1) कुष्ठरोगास कोणत्या नावाने ओळखले जाते ?

उत्तर --. महारोग

-------------------------

(2) 'टायफाईड ' या रोगास मराठीत काय म्हणतात ?

उत्तर -- विषमज्वर

-------------------------

(3) जगात सर्वात कमी असलेला रक्त गट कोणता ?

उत्तर -- AB

---------------------------------------------

(4) जगात सर्वाधिक आढळणारा रक्त गट कोणता ?

उत्तर --  "  O "

---------------------------------------------

(5) मानवी जिभेचा कोणता रंग त्याच्या उत्तम आरोग्याचे लक्षण आहे ?

उत्तर -- गुलाबी

---------------------------------------------

(6) वनस्पतींना संवेदना असतें हे कोणत्या भारतीय शास्त्रज्ञांनी सिध्द करून दाखवले ?

उत्तर -- ‌ डॉक्टर जगदीशचंद्र बोस

---------------------------------------------

(7) हृदयाच्या एका ठोक्यासाठी किती कालावधी लागतो ?

उत्तर --  0. 8 सेकंद

---------------------------------------------

(8) पचनाची क्रिया कोठून सुरू होते ?

उत्तर -- ‌मुखापासून

---------------------------------------------

(9) जीभेच्या पाठीमागील भागात ...... ही चव समजते.

उत्तर -- कडू

---------------------------------------------

(10) डॉक्टर हाताची नाडी का पाहतात ‌?

उत्तर -- हृदयाची स्पंदने मोजण्यासाठी

---------------------------------------------

(11) कोणत्या आजारात रक्त गोठत नाही ?

उत्तर --. हिमोफिलीया

---------------------------------------------

(12) मानवी शरीराचे तापमान मोजण्याचे एकक कोणते ‌?

उत्तर -- डिग्री सेल्सिअस

===================================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

         जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

        केंद्र - रोहोड,  ता. साक्री,  जि. धुळे

        9422736775

Read the words and. write the first letters.

✓ शब्द वाचा व शब्दांचे पहिले अक्षर लिहा.

 air   all   axe   act  = a

-------------------------------

boy   box   big   bat  = b

-------------------------------

cup  cow   cot   cat  = c

-------------------------------

dog   den   day   dot = d

------------------------------

eye  egg   ear   eat  = e

------------------------------

fan   fox   fun   fat  =  f

-------------------------------------------

gun   gap  god  got  = g

-------------------------------------------

hen   hut   how  hot  =  h

-------------------------------------------

jug   jar    joy    jet    = j

-------------------------------------------

key   kin   ken   kit   = k

-------------------------------------------

lap    lad   lip    let    = l

-------------------------------------------

man   map   mug   mat  = m

-------------------------------------------

nib    not    nut    net  = n

-------------------------------------------

pen   pot    pin     pet  = p

--------------------------------------------

red    ray   ram     rat  = r

-------------------------------------------

sun   son   sea    set  = s

-------------------------------------------

top    ten    tea.   tit  = t

-------------------------------------------

 win   way   war   wet  = w

-------------------------------------------

may  mix  mud  met. = m

===========================

SHANKAR. SITARAM. CHAURE

z.  p.  school -- Jamnepad  ( Rohod )

tal. Sakri.,.  dist - dhule

9422736775

विज्ञान सामान्यज्ञान प्रश्नावली

(1) मानवी शरीरातील रक्त कशामार्फत शरीरभर फिरत

असते ?

उत्तर -- रक्तवाहिन्या

---------------------------

(2)  निरोगी माणसाचा रक्तदाब  ....... एवढा असतो.

उत्तर -- 120 / 80

---------------------------

(3) वनस्पती आपले अन्न कोणत्या ‌घटकाच्या सहाय्याने तयार करतात ?

उत्तर -- ‌हरितद्रव्य

----------------------------------------------------------

(4) जिभेवरच्या छोट्या छोट्या उंचवट्यांना काय म्हणतात ?

उत्तर -- रुचीकलिका

----------------------------------------------------------

(5)अन्न तयार करण्यासाठी वनस्पती हवेतील कोणत्या वायूचा उपयोग करतात ?

उत्तर --. कार्बन डाय ऑक्साईड

----------------------------------------------------------

(6) शरीरातील रक्त पुरवठा कोणत्या अवयवामुळे होतो ?

उत्तर -- ‌ह्रदय

----------------------------------------------------------

(7) डोळे पिवळसर झाल्यास डॉक्टर कोणता आजार झाल्याचे

सांगतात ?

उत्तर -- कावीळ

----------------------------------------------------------

(8) अन्नाचे पचन कोठे होते ?

उत्तर -- लहान आतडे

----------------------------------------------------------

(9) कोणत्या रक्तगटास जागतिक देणगीदार म्हणतात ?

उत्तर --- ओ

----------------------------------------------------------

(10) मानवी शरीराच्या वजनात सर्वाधिक वजन शरीरातील  ......  असते  ?

उत्तर -- ‌पाण्याचे

==================================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

       जि. प. प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा 

      केंद्र - रोहोड,  ता. साक्री, जि.‌धुळे

      9422736775

विज्ञान सामान्यज्ञान प्रश्नावली

(1) मानवी शरीरातील रक्त कशामार्फत शरीरभर फिरत असते ?

उत्तर -- रक्तवाहिन्या

----------------------------------------------------------

(2)  निरोगी माणसाचा रक्तदाब  ....... एवढा असतो.

उत्तर -- 120 / 80

----------------------------------------------------------

(3) वनस्पती आपले अन्न कोणत्या ‌घटकाच्या सहाय्याने तयार करतात ?

उत्तर -- ‌हरितद्रव्य

----------------------------------------------------------

(4) जिभेवरच्या छोट्या छोट्या उंचवट्यांना काय म्हणतात ?

उत्तर -- रुचीकलिका

----------------------------------------------------------

(5)अन्न तयार करण्यासाठी वनस्पती हवेतील कोणत्या वायूचा उपयोग करतात ?

उत्तर --. कार्बन डाय ऑक्साईड

----------------------------------------------------------

(6) शरीरातील रक्त पुरवठा कोणत्या अवयवामुळे होतो ?

उत्तर -- ‌ह्रदय

----------------------------------------------------------

(7) डोळे पिवळसर झाल्यास डॉक्टर कोणता आजार झाल्याचे

सांगतात ?

उत्तर -- कावीळ

----------------------------------------------------------

(8) अन्नाचे पचन कोठे होते ?

उत्तर -- लहान आतडे

----------------------------------------------------------

(9) कोणत्या रक्तगटास जागतिक देणगीदार म्हणतात ?

उत्तर --- ओ

----------------------------------------------------------

(10) मानवी शरीराच्या वजनात सर्वाधिक वजन शरीरातील  ......  असते  ?

उत्तर -- ‌पाण्याचे

==================================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)

       जि. प. प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा 

      केंद्र - रोहोड,  ता. साक्री, जि.‌धुळे

      9422736775

मराठी भाषा सौंदर्य ( " हा, ही, हे " चे वाक्य )

 

✓  वाक्य वाचा व लिहा.

हा मोर आहे.

हा कावळा आहे.

हा घोडा आहे.

हा आंबा आहे.

हा वाघ आहे.

हा कांदा आहे.

हा नळ आहे.

हा पेढा आहे.

हा भोपळा आहे.

हा कुत्रा आहे.

हा मासा आहे.

हा बगळा आहे.

हा चेंडू आहे.

--------------------------------------

ही गाय आहे.

ही साखर आहे.

ही  मिरची आहे.

ही चिमणी आहे.

ही मोटार आहे.

ही बाग आहे.

ही आगगाडी आहे.

ही बस आहे.

ही जिलेबी आहे.

ही घागर आहे.

ही समई आहे.

ही नदी आहे.

ही होडी आहे.

ही भाकरी आहे.

ही साडी आहे.

ही शाळा आहे.

---------------------------------------

हे घर आहे.

हे माकड आहे.

हे आकाश आहे.

हे केळे आहे.

हे विमान आहे.

हे वांगे आहे.

हे कारले आहे..

हे गाजर आहे.

हे झाड आहे.

हे फूल आहे.

===============================

लेखन :- शंकर सिताराम च चौरे ( प्रा.‌शिक्षक )

          जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

     .  केंद्र  रोहोड, ता. साक्री, जिल्हा धुळे

 .     ‌‌९४२२७३६७७४

विज्ञान सामान्यज्ञान प्रश्नावली

(1) मानवी शरीरातील सर्वात लांब पेशी कोणती ?

उत्तर -- ‌चेतापेशी

---------------------------------------------

(2) पोलिओ हा रोग  ....... पासून होतो ?

उत्तर -- ‌विषाणू

---------------------------------------------

(3) " WHO" ही संघटना कशीशी संबंधित आहे ?

उत्तर --. आरोग्य

---------------------------------------------

(4) मनुष्यामधील गुणसूत्रांची संख्या किती असते ?

उत्तर --- 46

---------------------------------------------

(5) धनुर्वात या रोगापासून वाचविण्यासाठी कोणती लस दिली जाते ?

उत्तर -- ‌टीटी

---------------------------------------------

(6) बाळाच्या जन्मानंतर कोणती लस प्रथम दिली जाते ?

उत्तर -- ‌ BCG

---------------------------------------------

(7) मानवी शरीराचे तापमान मोजण्याचे एकक कोणते ?

उत्तर -- ‌डिग्री सेल्सिअस

---------------------------------------------

(8) उंदरामुळे होणारा आजार कोणता ‌?

उत्तर -- ‌प्लेग

---------------------------------------------

(9) कोवळ्या उन्हामुळे मनुष्यास कोणते जीवनसत्व मिळते ?

उत्तर --  ड

---------------------------------------------

(10) रॅबीज हा रोग कोणत्या प्राण्यामुळे होतो ?

उत्तर --. कुत्रा

---------------------------------------------

(11) वाती व जुलाब ही कोणत्या रोगाची ‌लक्षणे आहेत ‌?

उत्तर -- ‌पटकी  ( काॅलरा )

---------------------------------------------

(12) कांदा कापताना कोणता वायु बाहेर पडतो ?

उत्तर -- अमोनिया

=============================

संकलक :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक )

       जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा

    केंद्र - रोहोड, ता. साक्री. जि.‌ धुळे

    9422736775

Read the words and write the last letters.

शब्द वाचा व  शब्दांचे शेवटचे अक्षर लिहा.

(1) pen   ten   hen   den ----- n

(2) cat   bat   hat   mat  ----- t

(3) cap   map  lap    tap ----- p

(4) car   jar   far   war  -----  r

(5) day   may    pay    ray ----- y

(6) bad   mad   sad   pad ------  d

(7) mug    jug    rug   bug ------ g

(8)  man  fan   pan   van ------- n

(9) pin   tin    sin   win ------ n

(10 ) net   pet    wet    set  ------  t

(11) book   cook  look   hook  ----- k

(12) ball   call   tall   wall   ------ l

(13) good   food   food   mood ----- d

(14) dear   near   hear   bear  -----  r

(15) cock   lock   rock   sock ----- k

(16) moon  noon  soon  boon ----- n

(17) king   ring    sing    wing  ------ g

(18) name   game  same

 fame  ----- e

==============================

SHANKAR. SITARAM. CHAURE

z. p. school - Jamnepada

tal. sakri  , dist - Dhule

9422735775

विज्ञान सामान्यज्ञान प्रश्नावली

1) मानवी रक्ताची चव कशी असते ?

उत्तर -- खारट

----------------------------------------

2) मानवी शरीरातील सर्वात मोठी ग्रंथी कोणती ?

उत्तर -- यकृत

----------------------------------------

3) पोलिओ लस वयाच्या कितव्या वर्षांपर्यंत देतात ?

उत्तर --. 5  वर्षा पर्यंत

---------------------------------------------------------------------

4) रक्तदान करतांना किती रक्त घेतलें जाते  ?

उत्तर --. 300  मि. ली.

---------------------------------------------------------------------

5) शरीराच्या एकूण वजनाच्या किती टक्के वजन रक्ताचे असते ?

उत्तर. -- 8 %

---------------------------------------------------------------------

6) मानवाच्या एकूण आयुष्यामध्ये एकूण किती दात येतात ?

उत्तर -- 52

---------------------------------------------------------------------

7) मानवी शरीराराचे सर्वसामान्य तापमान किती सेल्सिअस  असते ?

उत्तर ---.  37  सेल्सियस

---------------------------------------------------------------------

8) कावीळ हा आजार शरीरातील कोणत्या अवयवावर

 परिणाम करतो ?

उत्तर --. यकृत

---------------------------------------------------------------------

9) जंत मानवी शरीरात कोठे आढळतात ?

उत्तर -- लहान आतड्यात

---------------------------------------------------------------------

10) रक्तदान वर्षातून किती वेळा करता येते ?

उत्तर. -- चार वेळा

---------------------------------------------------------------------

(11) कोव्हीड - 19 हा आजार कसा पसरतो ?

उत्तर  --- प्रत्यक्ष संपर्काने

---------------------------------------------------------------------

(12) डेंग्यू   ......... यामुळे प्रसारित होतो ?

उत्तर --- मच्छर चावणे.

---------------------------------------------------------------------

(13) का़जण्या या रोगाचे प्रमुख लक्षण कोणते ?

उत्तर -- ताप व पुरळ येणे

---------------------------------------------------------------------

(14) पोलिओ रोगामुळे शरीराच्या कोणत्या भागास इजा होते ?

उत्तर --- मज्जासंस्था

---------------------------------------------------------------------

(15)  ' चिकनगुनिया ' या भयानक रोगाची साथ पसरविणारा

डास कोणता ?

उत्तर ---. एडिस इजिप्ती

====================================

संकलक  :-- श़ंकर सिताराम चौरे ( प्राथमिक शिक्षक )

              जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा जामनेपाडा

              के़द्र - रोहोड, ता. साक्री जि.धुळे

             9422736775