✓ पहिल्या पदाचा दुसऱ्या पदाशी जो संबंध असतो, तसाच संबंध तिसऱ्या पदाचा चौथ्या पदाशी असतो.
(१) घड्याळ -- वेळ / दिनदर्शिका -- तारीख
--- घड्याळ वेळ दर्शविते. दिनदर्शिका तारखेशी संबंधित असते.
-----------------
(२) बोका -- भाटी / कालवड -- खोंड
--- 'बोका'चे स्त्रीलिंगी रुप भाटी, 'खोंड'चे स्त्रीलिंगी रूप कालवड,
-------------------
(३) मिरची -- तिखट / ऊस -- गुळ
--- मिरचीपासून तिखट हा खाद्यपदार्थ. ऊसापासून गूळ हा खाद्यपदार्थ.
---------------------------------
(४) दवाखाना -- डाॅक्टर / शाळा -- शिक्षक.
--- दवाखाना हे डॉक्टरचे कार्यालय, शाळा हे शिक्षकाचे कार्यालय.
---------------------------------
(५) जीभ -- चव / त्वचा -- स्पर्श
--- जीभमुळे चव कळते. त्वचेमुळे स्पर्शज्ञान होते.
---------------------------------
(६) दूध -- लीटर / कापड -- मीटर
--- दूध मोजण्याचे परिमाण लिटर, कापड मोजण्याचे परिमाण मीटर.
-----------------------------------------------
सहसंबंध पद
✓ समान संबंध शब्दजोड्या वाचा. शब्दजोडीचा संबंध लक्षात ठेवा.
(१) मीठ -- खारट / चिंच -- आंबट
(२) घोडा -- पागा / गाय -- गोठा
(३) सिंह -- प्राणी / आंबा -- फळ
(४) आंबा --- गोड / मिरची --- तिखट
(५) पाय -- पैंजण / हात -- बांगडी
(६) बैल -- शेतकरी / गाढव -- कुंभार
(७) दूध -- लीटर / कापड -- मीटर
(८) गाय -- वासरू / सिंह -- छावा
(९) पाणी -- द्रव / बर्फ -- स्थायू
(१०) ज्वारी -- धान्य / मटकी -- कडधान्य
(११) तांदूळ -- भात / ज्वारी -- भाकरी
(१२) बैल -- पोळा / गाय -- वसुबारस
(१३) पक्षी -- पंख / मासा -- पर
(१४) जीभ -- चव / त्वचा -- स्पर्श ज्ञान
(१५) बटाटा -- खोड / गाजर -- मूळ
(१६) काॅम्प्युटर -- संगणक / इंजिनिअर -- अभियंता
(१७)राष्ट्रगीत - जनगणमन / राष्ट्रीय खेळ -- हाॅकी
(१८) रेडिओ -- आवाज / दुरदर्शन -- चित्र
(१९) घड्याळ -- वेळ / होकायंत्र -- दिशा
(२०) सूर्य -- प्रकाश / फूल -- सुगंध
(२१) डाॅक्टर -- दवाखाना / वकील -- न्यायालय
(२२) कान -- ऐकणे / मेंदू -- विचार करणे
(२३) वाक्य -- शब्द / फूल -- पाकळ्या
(२४) किलोग्रॅम -- साखर / लीटर -- दूध
(२५) तेल -- लीटर / रेषा -- मीटर
(२६) चालणे -- पावले / चव --- जीभ
(२७) मासा -- पाणी / गाय -- गोठा
(२८) घोडा --- खूर / पक्षी --- पंख
(२९) पक्षी --- उडणे / साप -- सरपटणे
(३०) अंगठी --- बोट / हार -- गळा
(३१) सैनिक -- लढाई / विद्यार्थी -- अभ्यास
(३२) मनुष्य -- अन्न / गाय --- गवत
(३३) दूध --- गाय / मध --- मधमाशी
(३४) किलोमीटर -- रस्ता / लीटर -- पाणी
(३५) वर्णाक्षरे -- शब्द / शब्द -- वाक्य
(३६) जाळे -- मासा / पिंजरा -- पक्षी
(३७) नाक --- सुगंध / डोळे --- दृष्टी
(३८) कळी -- फूल / बी -- रोप
(३९) झाडे -- जंगल / गवत --- कुरण
(४०) बंदूक -- गोळी / धुराडे -- धूर
(४१) शिल्पकार -- पुतळा / कवी -- काव्य
(४२) मनगट -- कोपर / घोटा -- पाय
(४३) सर्कस -- मनोरंजन / मंदिर -- भक्ती
(४४) वाचन -- ज्ञान / कार्य -- अनुभव
(४५) कबूतर -- शांतता / सफेद झेंडा -- शरणांगत
(४६) सूई -- दोरा / लेखनी -- शाई
(४७) साबण -- धुणे / झाडू -- झाडणे
(४८) ढग -- गडगडाट / पंख -- फडफड
(४९) मधमाशी -- पोळे / घोडा -- तबेला
(५०) साधू -- जथा / उंट -- तांडा
(५१) सायकल -- चाक / पक्षी -- पंख
(५२) दिनदर्शिका -- दिनांक/ शब्दकोश -- शब्द
(५३) सीमा -- देश / चौकट -- चित्र
(५४) संपादक -- वर्तमानपत्र/ लेखक -- कादंबरी
(५५) जांभई -- आळस / हास्य -- सुख
(५६) साप -- मुंगूस / मासा -- बगळा
(५७) कापड -- मिल ( गिरणी) / नाणी -- टाकसाळ
(५८) सिंह -- शूर / कोल्हा -- धूर्त
(५९) माळ -- मणी / फुले -- हार
(६०) बोका -- भाटी / खोंड -- कालवड
(६१) तहान -- पाणी / भूक -- अन्न
(६२) गहू -- पाव / माती -- विटा
(६३) कुत्रा -- भुंकणे / घोडा -- खिंकाळणे
(६४) बेट -- वेळू / थवा -- पक्षी
(६५) सूर्य -- तारा / पारा -- धातू
(६६) चेंडू -- खेळ / झाडू -- केर
(६७) कोळी -- जाळे / मधमाशी -- पोळे
(६८) उंदीर -- बीळ / माणूस -- घर
(६९) चिमणी -- चिवचिव / कोकिळ -- कुहूकुहू
(७०) मांजर -- म्यॅंव म्यॅंव/ बेडूक -- डराॅंव डराॅंव
(७१) गवत -- भारा / फूल -- गुच्छ
(७२) लाकूड -- मोळी / वही -- गठ्ठा
(७३) धान्य -- रास / नारळ -- ढीग
(७४) कावळा -- कावकाव / चिमणी -- चिवचिव
(७५) मेंढी -- कोकरू / शेळी -- करडू
(७६) वाघ -- गुहा / कोंबडी -- खुराडे
(७७) गूळ -- गोड / मीठ -- खारट
(७८) पूर्व -- मुख्य दिशा / वायव्य -- उपदिशा
(७९) वीज -- कडकडाट / ढग -- गडगडाट
(८०) आग्नेय -- उपदिशा / दक्षिण -- मुख्य दिशा
(८१) पश्चिम -- मुख्य दिशा / नैऋत्य -- उपदिशा
(८२) ईशान्य -- उपदिशा/ उत्तर -- मुख्य दिशा
(८३) साग -- फर्निचर / बांबू -- टोपल्या
(८४) राष्ट्रीय प्राणी -- वाघ / राष्ट्रीय पक्षी -- मोर
(८५) चुनखडक -- सिमेंट / लोहखनिज -- पोलाद
(८६) ऊस -- बागायती पिक / हरभरा -- रबीचे पीक
(८७) ऊस -- साखर / भुईमूग -- तेल
(८८) बस -- रस्ता / जहाज -- जलमार्ग
(८९) फुलपाखरू -- सजीव/ दगड -- निर्जीव
(९०) गाय -- दूध / कोंबडी -- अंडी
(९१) कोपर -- हात / गुडघा -- पाय
(९२) सरडा -- सरपटतो / पोपट -- उडतो
(९३) मासा -- पोहतो / गांडूळ -- सरपटते
(९४) डाॅक्टर - रोगी / शिक्षक -- विद्यार्थी
(९५) आवळा -- एक बी / कलिंगड -- अनेक बिया
(९६) डोळा -- पाहणे / कान -- ऐकणे
(९७) चिंच -- आंबट / कारले -- कडू
(९८) कान -- श्रवणयंत्र / डोळा -- चष्मा
(९९) सरबत -- द्रव / हवा -- वायू
(१००) कावळा -- काळा / बगळा -- पांढरा
============================
लेखन :- शंकर सिताराम चौरे ( प्रा. शिक्षक)
जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा - जामनेपाडा
केंद्र -- रोहोड, ता. साक्री, जि. धुळे
९४२२७३६७७५ / ७७२१९४१४९६
No comments:
Post a Comment